Rola kryterium rentowności w dyskryminacyjnych metodach oceny zagrożenia upadłością przedsiębiorstwa

• Autorzy: Jerzy Kitowski

Warianty tytułu

The Role of the Profitability Criterion in Discriminatory Methods Assessing the Bankruptcy Threat for a Company

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W analizie finansowej coraz powszechniej wyrażany jest pogląd, że nadwyżka pieniężna jest wiarygodniejszym miernikiem oceny efektywności gospodarowania przedsiębiorstwa niż księgowa wartość zysku netto. Wyniki finansowe oraz obliczone na ich podstawie wskaźniki rentowności nie odzwierciedlają w wystarczająco dokładny sposób efektywności finansowej gospodarowania jednostki i nie stanowią dostatecznie dokładnej miary do wyceny wartości przedsiębiorstwa. Badaniami objęto 80 polskich modeli dyskryminacyjnych, w których wykorzystano 27 wskaźników rentowności. Krytycznie odniesiono się do niekonsekwencji metodycznych oraz terminologicznych w konstrukcji wskaźników rentowności. W badanych modelach najczęściej (po 14 razy) występuje relacja zysku netto do aktywów oraz zysku ze sprzedaży do aktywów, a ośmiokrotnie relacja zysku netto do zapasów (wyłącznie w modelach D. Hadasik).W10 modelach nie występują jako zmienne wskaźniki rentowności. Dla kolejnych 9 modeli nie sprecyzowano konstrukcji omawianych wskaźników. Nieoczekiwanie w pięciu badanych modelach dyskryminacyjnych wskaźniki rentowności są traktowane jako destymulanty. Jak wynika z badań przeprowadzonych przez R. Jagiełło, o randze wskaźników rentowności w modelach dyskryminacyjnych stanowi specyfika branżowa (przynależność sektorowa) danego przedsiębiorstwa. (abstrakt oryginalny)

EN

In the financial analysis increasingly common is a view that surplus cash is a more reliable evaluation measure of the management effectiveness in a company than the book value of net profit. The financial results and the profitability ratios calculated on their basis do not reflect in a sufficiently precise way the financial effectiveness of management in a unit and they do not constitute a sufficiently accurate measure of the company valuation. The study included 80 Polish discriminatory models, which used 27 indicators of profitability. A critical reference was made to the inconsistencies in methodology and terminology for designing the profitability ratios. In the examined models, there appeared most often (14 times) a ratio of net income to assets and profits from the assets sale, and eight times the ratio of the net profit to the reserves (only in the models of D. Hadasik). In the 10 models, there were not any indicators of profitability in the forms of variables. For the next nine models, the construction of these indicators was not specified. Unexpectedly, in the five examined discriminatory models the profitability ratios were treated as destimulants. According to the research conducted by R. Jagiello, the rank of the profitability ratios in the discriminatory models was affected by the specificity of the industry (the sector affiliation) in case of a given company. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rentowność; Kondycja finansowa; Wskaźniki rentowności; Wyniki badań; Modele dyskryminacyjne

EN

Profitability; Financial condition; Profitability index; Research results; Discriminatory models

• Czasopismo: Zarządzanie i Finanse
• Rocznik: 2015
• Numer: R. 13, nr 3, cz. 1
• Strony: 223--239

Twórcy

autor

Jerzy Kitowski

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• 1. Appenzeller D., Szarzec K. (2004), Prognozowanie zagrożenia upadłością polskich spółek publicznych, "Rynek Terminowy", nr 1.
• 2. Bednarski L., Borowiecki R., Duraj J., Kurtys E., Waśniewski T., Wersty B. (1996), Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław.
• 3. Czekaj J., Dresler Z. (1998), Zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Podstawy teorii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 4. Dębski W. (2005), Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 5. Duraj J. (1993), Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa.
• 6. Forfa M. (2009), Przepływy pieniężne w zarządzaniu finansami przedsiębiorstw, "Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej", nr 78.
• 7. Gajdka J., Stos D. (1996a), Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej do badania podatności przedsiębiorstwa na bankructwo, w: Przedsiębiorstwo na rynku kapitałowym, Duraj J. (red.),Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• 8. Gajdka J., Stos D. (1996b), Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstw, w: Restrukturyzacja w procesie przekształceń i rozwoju przedsiębiorstw, Borowiecki R. (red.), Wyd. Akademii Ekonomicznej, Kraków.
• 9. Hadasik D. (1998), Upadłość przedsiębiorstw w Polsce i metody jej prognozowania, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu", nr 153, Poznań.
• 10. Hamrol M., Czajka B., Piechocki M. (2004), Upadłość przedsiębiorstwa - model analizy dyskryminacyjnej, "Przegląd Organizacji", nr 6.
• 11. Harmoza K. (2010), Możliwości wykorzystania analizy dyskryminacyjnej jako narzędzia wspomagającego rating kredytowy, "Zeszyty Studiów Doktoranckich - Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu. Wydział Ekonomii", Poznań, nr 56.
• 12. Hołda A. (2001), Prognozowanie bankructwa jednostki w warunkach gospodarki polskiej z wykorzystaniem funkcji dyskryminacyjnej ZH, "Rachunkowość", nr 5.
• 13. Jagiełło R. (2013), Analiza dyskryminacyjna i regresja logistyczna w procesie oceny zdolności kredytowej przedsiębiorstw, "Materiały i Studia", nr 286, NBP, Warszawa.
• 14. Janek J., Żuchowski M. (2000), Analiza dyskryminacyjna i jej zastosowanie w ekonomii, Politechnika Warszawska, Warszawa.
• 15. Juszczyk S. (2010), Prognozowanie upadłości przedsiębiorstw, "Ekonomista", nr 5.
• 16. Juszczyk S., Balina R. (2014), Prognozowanie zagrożenia bankructwem przedsiębiorstw w wybranych branżach, "Ekonomista", nr 1.
• 17. Kasjaniuk M. (2006), Zastosowanie analizy dyskryminacyjnej do modelowania i prognozowania kondycji przedsiębiorstw, "Barometr Regionalny" nr 6.
• 18. Kitowski J. (2012), Sposoby ujmowania kryterium specyfiki branżowej w metodach oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, "Zarządzanie i Finanse", nr 4.
• 19. Korenik D., Korenik S. (2004), Podstawy finansów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 20. Korol T. (2013), Nowe podejście do analizy wskaźnikowej w przedsiębiorstwie, Oficyna Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• 21. Kotaoe R., Sojak S. (2009), Rachunkowość zarządcza w hotelarstwie i gastronomii, PWE, Warszawa.
• 22. Mandell L., O'Brien T. J. (1992), Investments, Macmillan Publishing Company, New York.
• 23. Maślanka T. (2008), Przep³ywy pieniężne w zarządzaniu finansami przedsiębiorstw, C.H. Beck, Warszawa.
• 24. Matulich S., Heitger L. (1985), Financial Accounting, McGraw-Hill BookCompany, New York.
• 25. Mączyńska E. (1994), Ocena kondycji przedsiębiorstwa. (Uproszczone metody), "Życie Gospodarcze", nr 38.
• 26. Mączyńska E., Zawadzki M. (2006), Dyskryminacyjne modele predykcji upadłości przedsiębiorstw, "Ekonomista", nr 2.
• 27. Micherda B. (2006), Analiza finansowa w badaniu sprawozdania finansowego w świetle Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie" nr 702.
• 28. Pazio W. (1994), Jak gospodarować finansami. Ekonomiczne podstawy biznesu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 29. Pogodzińska M., Sojak S. (1995), Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w przewidywaniu bankructwa przedsiębiorstw, "Acta Universitatis Nicolai Copernici - Ekonomia XXV - Nauki Humanistyczno-Społeczne", nr 299.
• 30. Pomykalska B., Pomykalski P. (2007), Analiza finansowa przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 31. Prusak B. (2005), Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Difin, Warszawa.
• 32. Rutkowski A. (2000), Zarz¹dzanie finansami, PWE, Warszawa.
• 33. Sojak S., Stawicki J. (2001), Wykorzystanie metod taksonomicznych do oceny kondycji ekonomicznej przedsiębiorstw, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", Warszawa, t. 3, nr 59.
• 34. Stos D., Gajdka J. (2003), Ocena kondycji finansowej polskich spółek publicznych w okresie 1998-2001, w: Czas na pieniądz. Zarządzanie finansami. Mierzenie wyników i wycena przedsiębiorstw, Zarzecki D. (red.), Wyd. Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• 35. Sukiennik M. (2013), Analiza dyskryminacyjna oraz miękkie techniki obliczeniowe w ocenie stanu finansowego polskich kopalń, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego" nr 760, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" nr 59, Wyd. Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• 36. Tracy J. (1995), Sprawozdania finansowe firm, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 37. Tymoszuk M. (2013), Skuteczność modeli prognozowania upadłości przedsiębiorstw a upływ czasu - porównanie popularnych polskich modeli wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej z modelem zbudowanym przez autorkę, w: Adamska A., Mączyńska E., Upadłości, bankructwa i naprawa przedsiębiorstw. Wybrane zagadnienia, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa.
• 38. Vause B. (2005), Guide to Analysing Companies, Economist Books.
• 39. Wardzińska K. (2012), Przykład zastosowania analizy dyskryminacyjnej do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstw, "Economy and Management", nr 3.
• 40. Wierzba D. (2000), Wczesne wykrywanie przedsiębiorstw zagrożonych upadłością na podstawie analizy wskaźników finansowych - teoria i badania empiryczne, "Zeszyty Naukowe" nr 9, Wyd. Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej w Warszawie, Warszawa.
• 41. Wysocki F., Kozera A. (2012), Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w ocenie upadłości przedsiębiorstw przemysłu mięsnego, "Journal of Agribusiness and Rural Development", nr 4.
• 42. Zaleska M. (2012), Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa przez analityka bankowego, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa.