Struktura kwalifikacji a bezpieczeństwo aktywności ruchowej w turystyce i rekreacji

• Autorzy: Wacław Petryński , Antoni Pilawski , Agnieszka Pilawska

Warianty tytułu

The Structure of Qualifications and Safety of Movement Activity in Tourism and Leisure

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

We współczesnych społeczeństwach aktywność ruchowa w czasie wolnym przybiera jedną z dwóch postaci: sportu wyczynowego i rekreacji, w tym również turystyki. Związane z pojawieniem się "sportów ekstremalnych" swoiste "oswojenie" niebezpieczeństwa sprawia, że została przytępiona wrażliwość na nie. Razem z rosnącą sprawnością służb ratowniczych i powszechnością środków łączności składa to się na wytworzenie często złudnego poczucia bezpieczeństwa. Z drugiej strony, choroby cywilizacyjne stają się coraz groźniejsze, a stare powiedzenie, że ruch może zastąpić wiele lekarstw, ale żadne lekarstwo nie może zastąpić ruchu jest coraz bardziej aktualne. Najszlachetniejszy jest zaś ruch na łonie natury, czyli turystyka i rekreacja ruchowa. W trakcie ich uprawiania człowiek nierzadko znajduje się w sytuacjach trudnych czy nawet sytuacjach prawdziwego zagrożenia. Umiejętność zachowania się w takich sytuacjach - a więc poziom bezpieczeństwa - wymaga nabycia pewnych kwalifikacji. Ogólnie kwalifikacje w każdej z tych dziedzin (również tych, w których formalne uprawnienia nie są wymagane) można podzielić na trzy grupy: umiejętności strategiczne, czyli przede wszystkim wiedzę teoretyczną; umiejętności taktyczne, głównie odpowiednio ukształtowane nawyki; umiejętności techniczne, czyli "miarę w oku" i "czucie w rękach" (odruchy). W sytuacji trudnej proste odruchy okazują się zwykle zbyt prymitywne, by rozwiązać pojawiający się problem, wysokie pobudzenie sprawia zaś, że nie jest możliwe sterowanie zachowaniem na poziomie czynności dowolnej (która ponadto mogłaby okazać się zbyt wolna). W takiej sytuacji najważniejsze okazują się poprawne, utrwalone, odporne na zaburzenia nawyki czuciowo-ruchowe. W tym kontekście za zjawisko niepokojące należy uznać tendencję do skracania okresów szkolenia (przekazywania wiadomości i kształtowania nawyków) w niektórych dziedzinach turystyki. (abstrakt oryginalny)

EN

Nowadays society leisure activities take form of either professional sport or recreation and tourism. When the civilization illnesses are getting more and more threatening the old saying "Physical activity may be a cure for many diseases while no cure can be a substitute to physical activity" is still actual. Outdoor activities (recreation and tourism) are most desired in present days. People practicing active tourism often find themselves in difficult conditions and states of emergency. Proper attitude to such situations demands established (skills) qualifications. Those qualifications may be divided into three groups: Theoretical knowledge; Patterned habits (tactical skills); Technical skills ("feeling in hands", "measure by eye", reflexes). In states of emergency simple reflexes may be too primitive to solve the problem. On the other hand high arousal makes detailed movement control impossible. In such a situation sensory motor habits-patterned, well established and disturbance resistant are crucial and most wanted. In fact almost every branch of tourist and leisure (as well as professional) activity is based on well-established sensorimotor habits. In that context authors feel uneasy about the tendency to shorten training periods in some fields of tourism and recreation and find this situation alarming, especially those demanding high technical and tactical skills, like e.g. sailing, diving, speleology etc. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rekreacja; Sport; Turystyka; Aktywność turystyczna; Bezpieczeństwo

EN

Recreation; Sport; Tourism; Tourist activity; Security

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 39 Zeszyt Naukowy Katedry Turystyki
• Strony: 177--186

Twórcy

autor

Wacław Petryński

autor

Antoni Pilawski

autor

Agnieszka Pilawska

Bibliografia

• Czajkowski Z.: Nauczanie techniki sportowej, wyd. Centralny Ośrodek Sportu, Warszawa 2004.
• Czajkowski Z.: Taktyka i psychologia w szermierce, wyd. Akademia Wychowania Fizycznego, Katowice 2007.
• Damasio A.R.: Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, wyd. Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2002.
• Gaworecki W.W.: Turystyka, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2003.
• Goleman D.: Inteligencja emocjonalna, wyd. Media Rodzina, Poznań 1997.
• LeDoux J.: Mózg emocjonalny, wyd. Media Rodzina, Poznań 2000.
• Łobożewicz T.: Turystyka kwalifikowana, wyd. Kraj, Warszawa 1983.
• Marchaj C.: Teoria żeglowania, wyd. Alma-Press, Warszawa 2000.
• Merski, J.: Turystyka kwalifikowana, wyd. Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2002.
• Petryński W.: Jeszcze raz o tak zwanych sportach ekstremalnych, "Sport Wyczynowy" 2006, nr 3-4.
• Petryński, W.: Współczesne teorie uczenia się ruchów i sterowania nimi przez człowieka, wyd. Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, Katowice 2008.
• Pilawska A., Pilawski A., Petryński W.: Zarys teorii i metodyki rekreacji ruchowej, wyd. Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, Katowice 2003.
• Pilawski A.: Skrajne formy aktywności fizycznej, [w:] Jędrzejczyk I. (red.): Rozwój funkcji turystycznej i rekreacyjnej polskich obszarów górskich, wyd. AWF, Katowice 2002.
• Schmidt R.A., Lee T.D.: Motor Control and Learning. A Behavioral Emphasis, Human Kinetics 2005.
• Tomlinson J.: Encyklopedia sportów ekstremalnych, wyd. Oficyna Panda, Warszawa 1997.