Unia Europejska jedenaście lat od rozszerzenia na wschód i jej perspektywy w XXI wieku

• Autorzy: Józef M. Fiszer

Warianty tytułu

European Union Eleven Years After Its Eastern Enlargement and Prospects in the 21st Century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Nie ulega wątpliwości, że Unia Europejska, będąca efektem europejskiej integracji, jest w historii stosunków międzynarodowych bezprecedensowym podmiotem. Jest symbolem nowej, jednoczącej się Europy, która po negatywnych doświadczeniach postanowiła stać się kontynentem bezpiecznym, a więc wyeliminować raz na zawsze wojnę z życia jej państw i narodów. Niestety, idei "wiecznego pokoju", o czym marzyło wielu polityków i filozofów, do dnia dzisiejszego nie udało się do końca zmaterializować. Co więcej, niedawne wojny na Bałkanach i obecna wojna rosyjsko-ukraińska wciąż uniemożliwiają wprowadzenie tej idei do stosunków międzynarodowych w Europie. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie Unii Europejskiej dziś, po 11 latach od poszerzenia w 2004 roku jej składu o kolejne 10 państw, w tym aż 8 z byłego bloku wschodniego. Artykuł ten ukazuje atuty i słabości UE, która choć uległa dzięki temu poszerzeniu na Wschód daleko idącemu wzmocnieniu, to jednak dziś nie radzi sobie z wieloma problemami ekonomicznymi, politycznymi, społecznymi i międzynarodowymi. W artykule próbuję dać odpowiedź na wiele pytań dotyczących współczesnej UE, m.in. dlaczego tak się dzieje i jakie są tego przyczyny oraz jakie są dla niej perspektywy w XXI wieku. Tezą główną jest tutaj stwierdzenie, że UE aby mogła dalej rozwijać się i być motorem integracji Europy wymaga kapitalnego remontu. Jeśli zaś to nie nastąpi, to UE zacznie się rozpadać i w końcu rozpadnie się lub stanie się co najwyżej strefą wolnego handlu. (abstrakt oryginalny)

EN

There is no doubt that the European Union, as a result of the European integration, is an unprecedented entity in the history of international relations. It is a symbol of a new, uniting Europe, which - after its negative experiences - decided to become a secure continent, i.e. to eliminate war from the life of their states and nations forever. Unfortunately, the idea of 'eternal peace', which many politicians and philosophers dreamt of, has not been entirely materialised up till now. Moreover, the recent Yugoslav wars and the present Russia-Ukraine conflict still obstruct the introduction of this idea into the international relations in Europe. The article aims to present the European Union at present, 11 years after the 2004 enlargement of the membership by successive ten states, including as many as eight from the former Eastern Block. The article presents strengths and weaknesses of the EU, which - although it became substantially stronger expanding to the East - does not cope with many economic, political, social and international problems nowadays. The article attempts to give answers to many questions concerning the contemporary EU, inter alia: Why does it happen, what are the reasons and what are its prospects in the 21st century? The main thesis is the statement that the EU requires a complete overhaul so that it might continue to develop and be the European integration drive. If it does not happen, the EU will start to disintegrate and will finally collapse or become nothing more but just a free trade zone. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Integracja gospodarcza i polityczna Europy; Stosunki międzynarodowe

EN

Economic and political integration of Europe; International relations

• Czasopismo: Myśl Ekonomiczna i Polityczna
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 1 (48)
• Strony: 113--158

Twórcy

autor

Józef M. Fiszer

• Uczelnia Łazarskiego w Warszawie

Bibliografia

• Ash T.G., Kryzys Europy. Czyli jak Unia powstała i dlaczego się rozpada, "Przegląd Polityczny", 2012, nr 115/116.
• Asmus R.D., Europe's Ekstern Promise. Rethinking NATO and EU Enlargement, "Foreign Affairs", January/February 2008.
• Baczyński J., Czy porwiemy Europę?, "Polityka", 6-12.VII.2011.
• Beck U., Europa kosmopolityczna: społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2009.
• Beetham D., Lord Ch., Legitymacy and the European Union, London-New York 1998.
• Bielecki T., Co myśli Putin o Ukrainie, "Gazeta Wyborcza", 11.VII.2014.
• Bielecki T., Brytyjskie chmury nad Unią, "Gazeta Wyborcza", 9- 10.V.2015.
• Bielecki T., Europa podstarzała i przytłumiona, "Gazeta Wyborcza", 26.XI.2014.
• Borkowski R., Terroryzm ponowoczesny. Studium z antropologii polityki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.
• Brzeziński Z., Strategiczna wizja. Ameryka a kryzys globalnej potęgi, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013.
• Cohen S.F., Patriotic Heresy vs. the New Cold War: Fallacies of US Policy May by Leading to War Wit Russia, "The Nation", 15.IX.2014
• Cianciara A., Gospodarcze uwarunkowania polityki wschodniej Niemiec i Francji, "Myśl Ekonomiczna i Polityczna", 2014, nr 2 (45).
• Cohen S.F., Patriotic Heresy vs. the New Cold War: Fallacies of US Policy May by Leading to War Wit Russia, "The Nation", 15.IX.2014.
• Czaputowicz J., Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Czarnecki M., Wielki sukces Camerona, "Gazeta Wyborcza", 9-10.V2015.
• Czech M., Wojna znów wisi na włosku, "Gazeta Wyborcza", 15.VII.2014.
• Czech M., Kreml straszy świat wojną, "Gazeta Wyborcza", 9.III.2015.
• Dadak K., Rosja, Ukraina i historyczna szansa dla Polski, "Arcana", nr 120, listopad-grudzień 2014.
• Danecki J., Podstawowe wiadomości o islamie, Tom I i II, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2002.
• Dziekan M., Cywilizacja islamu w Azji i Afryce, Książka i Wiedza, Warszawa 2007.
• Dziekan M., Dzieje kultury arabskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
• Emerson M., Balfour R., Corthaut T., Wouters J., Kaczyński P.M., Renard T., Upgrading the EU's Role as Global Actor, CEPS, Brussels 2011.
• Falkowski M., Imperium kontratakuje, "Nowa Europa Wschodnia", 2015, nr 2.
• Finkelstein L.S., What is global governance, "Global Governance", No. 1/1995.
• Fiszer J.M., Suwerenność Polski po dziesięciu latach członkostwa w Unii Europejskie, [w:] K.A. Wojtaszczyk, M. Mizerska-Wrotkowska, W. Jakubowski (red.), Polska w procesie integracji europejskiej. Dekada doświadczeń (2004-2014), Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014.
• Fiszer J.M., Władimir Putin - dlaczego zaufała mu cała Rosja? Specyficzne formy przywództwa politycznego, [w:] T. Bodio, W. Jakubowski (red.), Przywództwo i elity polityczne w krajach WNP, Oficyna Wydawnicza ASPRA - JR, Warszawa 2010.
• Fiszer J.M., Czy państwo demokratyczne może być wzorem dla przyszłej Unii Europejskiej?, "Myśl Ekonomiczna i Polityczna", 2014, nr 1(44).
• Fiszer J.M., Bezpieczeństwo międzynarodowe w multipolarnym ładzie globalnym ze szczególnym uwzględnieniem roli Rosji, "Myśl Ekonomiczna i Polityczna", 2013, nr 4(43).
• Fiszer J.M., Terroryzm jako zagrożenie dla bezpieczeństwa euroatlantyckiego i nowego ładu międzynarodowego, [w:] J.M. Fiszer, P. Olszewski (red.), System euroatlantycki w wielobiegunowym ładzie międzynarodowym, ISP PAN, Warszawa 2013.
• Garczewski K., Niemcy we współczesnych stosunkach międzynarodowych -regionalne przywództwo, globalne ambicje, [w:] R. Bania i K. Zdulski (red.), Wyzwania i problemy współczesnych stosunków międzynarodowych, Polskie Towarzystwo Studiów Międzynarodowych, Oddział Łódzki, Łódź 2015.
• Gessen M., Putin. Człowiek bez twarzy, Prószyński i S-ka, Warszawa 2012.
• Gieorgica J.P., Olędzka J., Wschodni sąsiedzi Polski: rosyjskie perspektywy nowego ładu światowego, [w:] L. Pastusiak (red.), Perspektywy nowego ładu światowego, Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie, Warszawa 2013.
• Gravier M., Empire vs. Federation: which path for Europe?, "Journal of Political Power", 2011, nr 7.
• Grosse T.G., W oczekiwaniu na rewolucję, "Rzeczpospolita", 22.VII.2014.
• Góralczyk B. (red.), Unia Europejska jako aktor na scenie globalnej. Razem czy osobno?, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014.
• Harding L., Mafijne państwo Putina, Wydawnictwo Vis-a-vis Etiuda spółka z o.o, Kraków 2014.
• Holland M., The European Union and the Third Word, Palgrave, New York 2002.
• Hrycak J., Historia Ukrainy 1772-1999. Narodziny nowoczesnego narodu, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2000.
• Janicki M., Władyka W., Przedrzeźniacze, "Polityka", 28.I-3.II.2015.
• Jordan M., Islam. Historia religii i kultury, Świat Książki, Warszawa 2004.
• Kałużyńska M., Karbownik P., Burkiewicz W., Janiak K., Jatczak M. (red.), Polskie 10 lat w Unii. Raport, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2014.
• Karpienia M., Kryzys gospodarczy a kraje strefy BRIC, [w:] A.F. Bocian (red.), Globalizacja - Polityka - Etyka, tom IV, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2013.
• Kłosiński K.A. (red.), Rosja: ambicje i możliwości w XXI wieku, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2010.
• Kołodziejczyk K., Stosunki Unii Europejskiej z grupą państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, Wydawnictwo Rambler, Warszawa 2013.
• Konończuk W. (red.), Imperium Putina, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2007.
• Koszel B., Mocarstwowe aspiracje Niemiec w Europie XXI wieku: realia i perspektywy (Raport z badań), "IŻ Policy Papers", nr 6, Poznań 2012.
• Koziej S., Potrzeba nowelizacji strategii bezpieczeństwa Unii Europejskiej, "Bezpieczeństwo Narodowe", nr IV (20), 2011.
• Koziej S., Między piekłem a rajem: szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006.
• Kranz J., Wyrozumska A., Powierzenie Unii Europejskiej niektórych kompetencji a Traktat fiskalny, "Państwo i Prawo", 2012, nr 7.
• Kramer D.J., Doubletake: A New Cold War?, "New Eastern Europe", No. 2 (XVI)/2015.
• Krastev I., Kryzys pozimnowojennego ładu europejskiego, "Nowa Europa", nr 1 (8)/2009.
• Krawczyk R., Islam. Świat tłumionych emocji, AHA, Łódź 2009.
• Krzemiński A., Niemcy na huśtawce, "Polityka", 30.VII-5.VIII.2014.
• Kubin T., Legitymizacja systemu instytucjonalnego Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014.
• Kuźniar R., Europa i porządek międzynarodowy, "Stosunki Międzynarodowe - International Relations", nr 2 (t. 50), 2014.
• Kuźniar R. (red.), Kryzys 2008 a pozycja międzynarodowa Zachodu, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2011.
• Leuffen D., Rittberger B., Schimmelfennig F., Differentiated Integration: Explaining Variation in the European Union, Palgrave Macmillan, Hound-mills Basingstoke 2013.
• Lewandowski Z., Islam. Nurty, odłamy, sekty, Książka i Wiedza, Warszawa 2008.
• Lipschutz R.D., From Place to Planet: Local Knowledge and Global Environmental Governance, "Global Governance", 1997, nr 3, s. 83-102.
• Łoś-Nowak T., O potrzebie rekonstrukcji przestrzeni badawczej w nauce o stosunkach międzynarodowych. Refleksje natury polityczno-normatywnej, systemowej i metaforycznej, "Przegląd Politologiczny", 2011, nr 1.
• Maciejewicz P., Ukraina - terapia szokowa, "Gazeta Wyborcza", 14-15.III.2015.
• Majone G., Rethinking the Union of Europe Post-Crisis: has Integration Gone Too Far?, Cambridge University Press, Cambridge 2014.
• Malendowski W., Suwerenność państw w procesie integracji europejskiej, "Przegląd Politologiczny", nr 4/2010.
• Madej M., Wpływ udziału we Wspólnej Polityce Bezpieczeństwa i Obrony na polską politykę bezpieczeństwa, [w:] F. Tereszkiewicz (red.), Polska w Unii Europejskiej. Bilans dekady, Kancelaria Prezydenta RP, Warszawa 2013.
• Mearsheimer J., Why the Ukraine Crisis Is the West's Fault: The Liberal Delusions That Provoked Putin, "Foreign Affairs", nr 5, t. 93.
• Mendel K. G., Islam, Arkady, Warszawa 2010.
• Miszczak K., Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa, "Sprawy Międzynarodowe", nr 4, 2007.
• Mniej Europy, więcej Europy. Z Iwanem Kreszczewem rozmawia Adam Leszczyński, "Gazeta Wyborcza", 31.V-1.VI 2014.
• Moszyński P., Papież chwali i gani Europę, "Gazeta Wyborcza", 26.XI.2014.
• Mroziewicz K., Duzi chcą być jeszcze więksi, "Polityka", 2014, nr 38.
• Nowak A., Putin. Źródła imperialnej agresji, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2014.
• Nowak A., Pokusy rosyjskiej geopolityki, "Arcana", nr 44(2)/2008.
• Opinia Doradczego Komitetu Prawnego przy Ministrze Spraw Zagranicznych RP w sprawie przyłączenia Półwyspu Krymskiego do Federacji Rosyjskiej w świetle prawa międzynarodowego, "Sprawy Międzynarodowe", 2014, nr 3.
• Ostrowski M., Koniec marzeń, "Polityka", 4- 10.VI.2014.
• Offe C., Europe Entrapped, Polity Press, Cambridge 2015.
• Piekło J., Rosja w kryzysie a sen o imperium - polska perspektywa, "Analizy i Opinie", ISP, nr 95/2009.
• Pietraś M., Hybrydowość późnowestwalskiego ładu międzynarodowego, [w:] M. Pietraś, K. Marzęda (red.), Wydawnictwo UMCS, Lublin 2008.
• Portnikow W., Władca z przypadku, "Nowa Europa Wschodnia", 2008, nr 1.
• Priorytety polskiej polityki zagranicznej 2012-2016, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2012.
• Prus J., Defilada mitów, "Polityka", 6-12.V.2015.
• Rewizorski M., Agora interesów. G 20 i wyłanianie się globalnego zarządzania, Difin, Warszawa 2015.
• Robinson W.B., Evans S.J., Russia 'practicall' at war with Europe, says Lithuanian president as Ukraine accuses Putin's of flattening border town, "The Daily Mail", 30.VIII.2014.
• Rosja musi zaatakować Polskę jeśli chce odbudować imperium, "Newsweek Polska", 18.02.2015, <http://polska newsweek.pl/wojna-naukrainie-rosja--musi-zaatakować-polske- twierdzi-były- minister.artyk€łu,357321, I.html>.
• Ruszkowski J., Wojnicz L. (red.), Multi-Level Governance w Unii Europejskiej, Instytut Politologii i Europeistyki Uniwersytetu Szczecińskiego, Instytut Europeistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Szczecin-Warszawa 2013.
• Sardar Z., Davies M.W., Islam, Polski Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005.
• Schulz M., Skrępowany OLBRZYM. Ostatnia szansa Europy, MUZA, Warszawa 2014.
• Siła rządzi światem. Z Richardem Pipesem rozmawia Michał Potocki, "Dziennik Gazeta Prawna", 20-22.III.2015.
• Smoczyński W., Europa się chwieje, "Polityka", 29.VI- 5.VII.2011.
• Stryjek T., Ukraina przed końcem historii. Szkice o polityce państw wobec pamięci, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2014.
• Świątek H., Wojna z Irakiem w 2003 roku. Główne przyczyny, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2011.
• Tibi B., Fundamentalizm religijny, PWN, Warszawa 1997.
• Ukielski P., Polska pozycja w Unii Europejskiej a relacje Polski z Czechami, Słowacją i Węgrami, [w:] J. Kloczkowski i T. Żukowski (red.), Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej. Idee i praktyczne dylematy polityki zagranicznej, Kancelaria Prezydenta RP, Ośrodek Myśli Politycznej, Warszawa-Kraków 2010.
• Ukraina potrzebuje pieniędzy, nie broni. Z prof. Adamem D. Rotfeldem rozmawia Bartosz T. Wieleński, "Gazeta Wyborcza", 14-15.II.2015.
• Weiler J.H.H., Europa końca wieku: czy nowe szaty mają swojego cesarza?, "Nowa Europa", I(5)/2007.
• Wojnicki J., Europeizacja czy transformacja - ewolucje systemów politycznych Europy Środkowej i Wschodniej, "Przegląd Politologiczny", 2014, nr 2.
• Wojtaszczyk A.K., Mizerska-Wrotkowska M., Jakubowski W. (red.), Polska w procesie integracji europejskiej. Dekada doświadczeń (2004- 2014), Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014.
• Wong R., Hill Ch. (red.), National and Foreign Policies: Towards Europeani-zation, Routledge, London & New York 2011
• Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej i realizowanej polityki spójności na rozwój kraju, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa 2014.
• Wójcik Ł., Więzień Kremla, "Polityka", 1-6.I.2015.
• Zaleska M., Kryzysowe przemyślenia, "Dziennik Gazeta Prawna", 11.III.2015.
• Zarychta S., Doktryny i strategie NATO 1949-2013, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2014.
• Zawadzki M., To Europa może zatrzymać Putina, "Gazeta Wyborcza", 19-20. VII.2014.
• Zielonka J., Is the EU doomed?, Polity Press, Cambridge 2014.
• Zięba R., Międzynarodowe implikacje kryzysu ukraińskiego, "Stosunki Międzynarodowe - International Relations", 2014, nr 2 (t. 50).