Metody dyskryminacyjne w badaniu sprawozdań finansowych

• Autorzy: Jerzy Kitowski

Warianty tytułu

Discriminatory Methods in the Study of Financial Statements

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - Próba krytycznej oceny, w aspekcie metodycznym, zjawiska powszechnego stosowania przez biegłych rewidentów, w procedurze badania sprawozdań finansowych, modelu dyskryminacyjnego E. Altmana. Metodologia badania - Krytyczna analiza wyselekcjonowanego zasobu literatury przedmiotu (blisko 50 pozycji) oraz materiałów źródłowych (100 raportów i opinii biegłych rewidentów) zgodna jest z koncepcją metodologiczną K.R. Poppera, który sformułował postulat nakazujący skoncentrowanie wysiłków badawczych nie na poszukiwaniu faktów potwierdzających sprawdzane hipotezy, lecz na poszukiwaniu faktów im zaprzeczających. Wynik - Na 100 losowo dobranych opinii biegłych rewidentów, aż w 82 przypadkach zastosowano metodę E. Altmana do oceny ryzyka upadłości badanej jednostki, z reguły z pomijaniem kryterium specyfiki badanych jednostek (zwłaszcza przynależności sektorowej oraz faktu notowania na Giełdzie Papierów Wartościowych). Wykazano liczne błędy i uproszczenia metodyczne w próbach zastosowania tej metody, które obniżają wiarygodność diagnostyczną otrzymywanych wyników, a w skrajnych przypadkach nawet je dyskwalifikują. Oryginalność/wartość - Zakwestionowano wiarygodność diagnostyczną modelu E. Altmana, w polskich uwarunkowaniach gospodarczych, w procedurze oceny ryzyka zagrożenia upadłością jednostek gospodarczych, na podstawie sprawozdań finansowych. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - an attempt to critically evaluate, in terms of methodological, the phenomenon of widespread use by auditors E. Altman's discriminatory model for the examination of financial statements. Design/methodology/approach - critical analysis of selected literature (nearly 50 items) and source material (100 reports and opinions of auditors) is consistent with the K.R. Popper's methodological concept, who formulated the demand for compelling focus research efforts not on finding the facts which do confirm the hypothesis, but to search for facts contradicting them. Findings - on 100 randomly selected reviews auditors the 82 cases of E. Altman method was used to assess the risk of bankruptcy of the audited entity, usually skipping the criterion of specificity of the units surveyed (especially the fact of sector membership and the fact of listing on the Stock Exchange). It has been shown numerous errors and methodical simplify in trying to apply this method, which reduce the diagnostic reliability of the obtained results, and in extreme cases even they disqualify them. Originality/value - the article questioned the reliability of the diagnostic model of E. Altman in the Polish economic conditions, in the risk assessment procedure threat of bankruptcy of economic entities, based on financial statements.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sprawozdawczość finansowa; Kondycja finansowa; Analiza dyskryminacyjna

EN

Financial reporting; Financial condition; Discriminant analysis

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 74 T.2 Mierzenie i ocena wyników przedsiębiorstw
• Strony: 103--116

Twórcy

autor

Jerzy Kitowski

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Agarwal V., Taffler R. (2007), Twenty-five Years of the Taffler Z-score Model: Does It Really Have Predictive Ability?, "Accounting and Business Research" vol. 4, s. 285-300.
• Altman E.I. (1968), Financial Ratios, Discriminant Analysis and the Prediction of Corporate Bankruptcy, "The Journal of Finance" vol. 4, s. 589-609.
• Altman E.I., Hotchkiss E. (2007), Trudności finansowe a upadłość firm, CeDeWu, Warszawa.
• Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie (2004), red. M. Jerzemowska, PWE, Warszawa.
• Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem (1996), red. L. Bednarski, T. Waśniewski, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
• Antonowicz P. (2007), Metody oceny i prognoza kondycji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstw, Wydawnictwo ODiDK, Gdańsk.
• Bednarski L. (2007), Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa.
• Bednarski L. (1998), Symptomy i metody oceny zagrożenia sytuacji finansowe j przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni nr 2, s. 33-41.
• Capiga M. ( 2006), Działalność kredytowa monetarnych instytucji finansowych, Difin, Warszawa.
• Dębski W. (2005), Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Finanse małego przedsiębiorstwa w teorii i praktyce zarządzania (2009), red. H. Zadora, C.H. Beck, Warszawa.
• Gajdka J., Stos D. (1996), Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstw, w: Restrukturyzacja w procesie przekształceń i rozwoju przedsiębiorstw, red. R. Borowiecki, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków, s. 56-65.
• Gajdka J., Walińska E. (1998), Zarządzanie finansowe. Teoria i praktyka, t. 1, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
• Gasza R. (1997), Związek między wynikami analizy typu Altmana a kształtowaniem się kursów wybranych spółek giełdowych w Polsce, "Bank i Kredyt" nr 3, s. 59-62.
• Gołębiowski G., Tłaczała A. (2005), Analiza ekonomiczno-finansowa w ujęciu praktycznym, Difin, Warszawa.
• Gołębiowski G., Tłaczała A. (2009), Analiza finansowa w teorii i praktyce, Difin, Warszawa.
• Góralski P., Pietrzak S., Jędralski P. (2012), Ocena kondycji finansowej oraz zagrożenia upadłością spółek ANR, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 737, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" nr 56, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 57-68.
• Hamrol M. (2013), Niedoceniane aspekty badania sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 760, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" nr 59, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 123-132.
• Hamryszczak J. (2012), Zasada kontynuacji działalności w jednostkach permanentnie niedofinansowanych w aspekcie restrukturyzacji i pozagospodarczych celach statutowych, w: Nowoczesne koncepcje finansowania działalności gospodarczej, red. P. Filip, M. Grzebyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 427-449.
• Kitowski J. (2011), Błędy i uproszczenia w prezentowaniu założeń metody Edwarda Altmana w krajowej literaturze przedmiotu, w: Rachunek kosztów i pomiar dokonań, red. E. Nowak, M. Nieplowicz, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 182, Wrocław, s. 217-227.
• Koralun-Bereźnicka J. (2006), Ocena możliwości wykorzystania wybranych funkcji dyskryminacji w analizie polskich spółek giełdowych, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów SGH nr 69, s. 18-28.
• Kowalak R. (2008), Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa w badaniu zagrożenia upadłością, Wydawnictwo ODiDK, Gdańsk.
• Krawiec J. (2011), Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstw przy użyciu modeli dyskryminacyjnych - studium przypadku linii lotniczych, w: Cykle życia i bankructwa przedsiębiorstw, red. E. Mączyńska, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa, s. 177-190.
• Krok E. (2012), Wykorzystanie wielowymiarowych funkcji dyskryminacyjnych w celu predykcji upadłości przedsiębiorstwa, w: Nowoczesne koncepcje finansowania działalności gospodarczej, red. P. Filip, M. Grzebyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 289-306.
• Mandell L., O'Brien T.J. (1992), Investments, Macmillan Publishing Company, New York.
• Michaluk K. (2003), Efektywność modeli prognozujących upadłość przedsiębiorstw w polskich warunkach gospodarczych, w: Finanse przedsiębiorstw wobec procesów globalizacji, red. L. Pawłowicz, R. Wierzba, Wydawnictwo Gdańskiej Akademii Bankowej, Warszawa, s. 111-127.
• Micherda B. (2006), Analiza finansowa w badaniu sprawozdania finansowego w świetle Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie nr 702, s. 5-21.
• Nowomiejski J., Klamerek A. (2011), Metody i mierniki ilościowej oceny działalności gospodarczej zakładu opieki zdrowotnej, w: Zarządzanie zakładem opieki zdrowotnej. Konteksty i determinanty zmian, red. M. Głowacka, Polskie Towarzystwo Nauk o Zdrowiu, Poznań, s. 57-78.
• Olszewski D.W. (1992a), Podstawy analizy finansowej przedsiębiorstwa, Olympus, Warszawa.
• Olszewski D.W. (1992b), Zdolność płatnicza przedsiębiorstwa - koncepcje i metody oceny, "Bank i Kredyt" nr 6, s. 12-22.
• Peplak T. (2001), Nowa ekonomia liderem, "Nasz Rynek Kapitałowy" nr 3, s. 76-79.
• Pierzchalska W. (2014), Analiza finansowa oraz modele przewidywania upadłości jako narzędzie oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, "Finanse i Prawo Finansowe" nr 1, s. 34-45.
• Rybicki P. (2002), Ocena ryzyka upadku przedsiębiorstwa, "Manager" nr 7, s. 52-53.
• Sieniawska K., Warmińska A. (2011), Porównawcza ocena sytuacji finansowej firm sektora cukierniczego wybranymi metodami analizy dyskryminacyjnej, Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej nr 282, s. 227-236.
• Solarz J.K. (b.r.w.), Venture capital, Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Warszawa.
• Sołoma A., Plesiewicz J. (2011), Wykorzystanie wielowymiarowych modeli analizy dyskryminacyjnej do oceny ryzyka upadłości przedsiębiorstw przemysłu mięsnego, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, "Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej" nr 90, s. 155-169.
• Stasiewski T. (1996), Z-score - indeks przewidywanego upadku przedsiębiorstwa, "Rachunkowość" nr 12, s. 628- 631.
• Sukiennik M. (2013), Analiza dyskryminacyjna oraz miękkie techniki obliczeniowe w ocenie stanu finansowego polskich kopalń, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 760, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" nr 59, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 291-299.
• Szarzec K. (2003), Procesy upadłościowe wśród spółek publicznych, w: Państwo i rynek w gospodarce, red. D. Kopycińska, PTE, Szczecin.
• Szyma B. (2010), Dyskryminacyjne modele wykrywania zagrożeń w działalności gospodarczej, "Equity Magazine" nr 1, s. 22-24.
• Tomczak S. (2010), Wpływ kryzysu gospodarczego na kondycję finansową spółek z sektora transportu publicznego, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, "Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej" nr 82, s. 91-101.
• Wasilewski M., Domańska T. (2012), Wykorzystanie modeli dyskryminacyjnych do oceny kondycji finansowej Zakładów Tłuszczowych Kruszwica S.A., Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, "Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej" nr 96, s. 303-321.
• Waśniewski T., Skoczylas W. (2002), Teoria i praktyka analizy finansowej w przedsiębiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa.
• Zaleska M. (2002), Ocena ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa przez analityka bankowego, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Zdyb M. (2001), Ocena zagrożenia przedsiębiorstwa upadłością przy zastosowaniu finansowych wskaźników syntetycznych, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza" nr 4, s. 36-39.
• Zelek A. (2001), Identyfikatory kryzysu finansowego w przedsiębiorstwie - przegląd metodologiczny, "Organizacja i Kierowanie" nr 4, s. 111-124.

Identyfikatory

DOI

10.18276/frfu.2015.74/2-09