Filozoficzny namysł nad polityką a cybernetyka w poglądach filozoficzno-politycznych Bronisława F. Trentowskiego

• Autorzy: Barbara Szotek

Warianty tytułu

Philosophical Considerations about Politics and Cybernetics in the Philosophical-Political Views of Bronisław F. Trentowski

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule autorka przedstawia jedną z pierwszych prób teoretycznej refleksji nad polityką na gruncie polskim. Jej autorem był Bronisław Ferdynand Trentowski - wybitny i niewątpliwie reprezentatywny przedstawiciel ruchu umysłowego lat 40. XIX wieku, należącego do "epoki romantyzmu". Na podkreślenie zasługuje fakt, że Trentowski niezłomnie wierzył w możliwości poznawcze filozofii i w jej znaczenie dla życia narodu polskiego i całej ludzkości. Chodzi tu mianowicie o jego poczucie wielkiej misji, jaką miała do spełnienia filozofia polska. Jednocześnie o wyrażane przez niego przekonanie, iż do misji tej należy nie tylko rozwój myśli teoretycznej, ale także wytyczanie dróg polityce i religii. W odniesieniu do polityki intencją Trentowskiego stało się umiejscowienie dwóch różnych form aktywności politycznej - filozofii polityki i cybernetyki jako pragmatyki politycznej - w szeroko rozumianych realiach życia narodu polskiego i wskazanie każdej z nich celów, zadań oraz właściwych kompetencji. Z tego względu stanowisko filozofa autorka starała się pokazać w aspekcie powiązania ideału niepodległości Polski z filozofią. (abstrakt oryginalny)

EN

In this article the author presents one of the first attempts of theoretical reflection on politics against the Polish background. Ferdynand Trentowski was its author and he was an outstanding and undoubtedly typical representative of the intellectual movement of forties of the XIXth century, "belonging to the epoch of romanticism". It should be emphasized that Trentowski believed steadfastly in cognitive possibilities of philosophy and its importance for life of Polish nation and the whole mankind. It refers to a sense of a great mission which the Polish philosophy was to fulfill. A conviction expressed at the same time by him that not only development of theoretical thought but laying out new roads in politics and religion belong to that mission as well. As far as politics is concerned Trentowski's intention was to place two different political activities - philosophy of politics and cybernetics as political pragmatic - in the widely understood realities of the Polish nation life and for each of them showing aims, tasks and appropriate competences. For that reason the author tried to show the philosopher's views in an aspect of connecting an ideal of independence of Poland with philosophy. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia myśli politycznej; Historia filozofii; Poglądy filozoficzne; Polityka; Cybernetyka; Przegląd dorobku naukowego

EN

History of political thought; History of philosophy; Philosophical thought; Politics; Cybernetics; Overview of scientific achievements

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa w Katowicach
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 25 Zeszyt Naukowy Katedry Socjologii i Psychologii
• Strony: 55--74

Twórcy

autor

Barbara Szotek

Bibliografia

• Baczko B.: Lewica i prawica heglowska w Polsce, w: Baczko B.: Człowiek i światopoglądy, Warszawa 1985.
• Bar A.: Zwolennicy i przeciwnicy filozofii Hegla w polskim czasopiśmiennictwie (1830-1850), "Archiwum Komisji do Badania Historii Filozofii w Polsce", 1933, T. 5.
• Harassek S.: Filozofia a Ethnos, Lublin 1994.
• Kostroniec Żegota (I. Hołowiński): Pisma, T. II, Wilno 1848.
• Kroński T.: Koncepcje filozoficzne mesjanistów polskich w połowie XIX wieku, "Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej", T. 2, Warszawa 1957.
• Legutko R.: O filozofach i filozofii w Polsce, "Znak" 1990, nr 2.
• Massonius M.: Rozdwojenie myśli polskiej, w: 700 lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna w latach 1865-1895, cz. 2, A. Hochfeldowa, B. Skarga (red.), Warszawa 1980.
• Panasiuk R.: Filozofia. Historia i współczesność, Łódź 2001.
• Sarnowski S.: Filozofia a polityka, Bydgoszcz 2000.
• Struve H.: Historia filozofii w Polsce na tle ogólnego rozwoju życia umysłowego, Warszawa 1900.
• Szyszkowska M.: Filozofia w Europie, Białystok 1998.
• Trentowski B.F.: Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej jako umiejętności wychowania, nauki i oświaty, słowem wykształcenia naszej młodzieży, T. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.
• Trentowski B.F.: Myślini, czyli całokształt logiki narodowej, T. 1, Poznań 1844.
• Trentowski B.F.: Podstawy filozofii uniwersalnej. Wstęp do nauki o naturze, Michał Żułkoś-Rozmaryn (przekł.), Warszawa 1978.
• Trentowski B.F.: Schelling und die Offenbarung, "Przegląd Naukowy", t. 2, 1844.
• Trentowski B.F.: Stosunek filozofii do cybernetyki czyli sztuki rządzenia narodem. Rzecz treści politycznej, w: Stosunek filozofii do cybernetyki; Wybór pism filozoficznych z lat 1842-1845, A. Walicki (red.), Warszawa 1974.
• Walicki A.: Bronisław Trentowski, w: Polska myśl filozoficzna i społeczna, T. 1, A. Walicki (red.), Warszawa 1973.
• Walicki A.: Karola Libelta "Filozofia słowiańska", w: Samowładztwo rozumu i objawy filozofii słowiańskiej, A. Walicki (red.), Warszawa 1967.
• Walicki A.: Lata 1815-1863, w: Zarys dziejów filozofii polskiej 1815-1918, A. Walicki (red.), Warszawa 1983.
• Wiener W.: Cybernetyka a społeczeństwo, Warszawa 1960.