Wpływ turystyki masowej na dziedzictwo Zakopanego

• Autorzy: Michał Murzyn

Warianty tytułu

The impact of mass tourism on heritage of Zakopane

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł przedstawia jak turystyka masowa oddziałuje na uwarunkowania społeczno-gospodarcze w Zakopanem oraz jaki ma to wpływ na postrzeganie dziedzictwa miasta. Zapoznam czytelnika w jaki sposób wąskie i selektywne traktowanie własnego dziedzictwa wpływa na krajobraz kulturowy i przestrzeń społeczną. Jak fałszywe pojęcia o potrzebach gości i bardzo płytkie rozumienie gospodarki determinuje postrzeganie zakopiańskich zabytków i jakie konsekwencje w obrazie tej przestrzeni odgrywa niewielka świadomość własnej historii. W efekcie prowadzi to do tworzenia fałszywych sygnałów. Z jednej strony mieszkańcy Zakopanego wstydząc się własnego dziedzictwa, własnych drewnianych domów okładają je tynkiem, wymieniają dachy i okna dla stworzenia wrażenia nowości, z drugiej strony wielu restauratorów tworzy imitacje drewnianych chałup na modernistycznych kamienicach. W imię zysków niszczy się tatrzański krajobraz zasłaniając go wolnostojącymi bilbordami, albo przeskaloną zabudową. Takie działania spłaszczają bogactwo kultury góralskiej. (abstrakt oryginalny)

EN

This article shows how mass tourism affecting the socio-economic conditions in Zakopane and how this changing impact on image of city heritage. I present how narrow and selective treatment of this area affects the cultural landscape and social space. How to false idea about the needs of visitors and very shallow understanding of the economy determines the appearance of Zakopane monuments and what the consequences in the image space plays little awareness of their own history. This leads to formation of false signals. On the one hands the city inhabitants be ashamed of their own heritage and their plastering wooden houses, changing original roofs, exchange windows, only for making semblance of "new", on the other hand, some businessman build the imitation of traditional cottage on facades of modern buildings. Such action flattens highlanders cultural wealth. Tatras-Mountain landscape is covering by detached billboards or resized buildings. All of this destroying unique character of Zakopane city. Unfortunately all of this is doing for profit. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ruch turystyczny; Dziedzictwo kulturowe; Atrakcyjność turystyczna

EN

Tourist movement; Cultural heritage; Touristic attractiveness

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 10
• Strony: 72--85

Twórcy

autor

Michał Murzyn

• Uniwersytet Jagielloński; Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków w Zakopanem

Bibliografia

• Ashworth G. J., 2007, Sfragmentaryzowane dziedzictwo: sfragmentaryzowany instrument sfragmentaryzowanej polityki, [w:] Murzyn M., Purchla J. (red.), Dziedzictwo Kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków, s. 29-42
• Broński K., 2006, Rola dziedzictwa kulturowego w rozwoju lokalnym. Doświadczenie polskie doby transformacji (po 1989 r.), "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie", nr 706, s. 7-26
• Długołęcka L, Pinkwart M., 1989, Zakopane. Przewodnik historyczny, Warszawa
• Fedyszak-Radziejowska B., 2000, Odnowa wsi - ochrona kulturowego dziedzictwa wsi jako ważny czynnik rozwoju obszarów wiejskich [w:] Gutowska K. (red.) Problemy Zarządzania dziedzictwem kulturowym, Warszawa, s. 76-90
• Gaweł Ł. 2011, Szlaki dziedzictwa kulturowego. Teoria i praktyka zarządzania, Kraków
• Gutowska K., 2014, Wartości niematerialnego dziedzictwa kulturowego, [w:] Zubelewicz J. (red), O niektórych wartościach podstawowych (w kręgu filozofii współczesnej, Warszawa, s. 127-159
• Ingarden R., 1970, Studia z estetyki, t. III, Warszawa
• Jost H., 2004, Dzieje górnictwa i hutnictwa w Tatrach Polskich, Zakopane
• Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjęta w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji (Dz.U.76.32.190).
• Korkuć M., 2008, Lata okupacji 1939-1945, [w:] Zakopane 75 lat praw miejskich, Zakopane, s. 107-116
• Kowalski K., 2013, O istocie dziedzictwa europejskiego - rozważania, Kraków
• Mantyka M., 2008, Prawa Miejskie, [w:] Zakopane 75 lat praw miejskich, Zakopane, s. 29-46
• Mantyka M., 2008a, Zanim powstało miasto, [w:] Zakopane 75 lat praw miejskich, Zakopane, s. 11-28
• Midura F., 2000, Turystyka a zabytki [w:] Gutowska K. (red.), Problemy Zarządzania dziedzictwem kulturowym, Warszawa, s. 157-165
• Mikułowski Pomorski J., 1999, Czy turystyka ochroni historyczne dziedzictwo? [w:] Purchla J. (red.), Dziedzictwo a turystyka, Kraków, s. 153-165
• Moździerz Z., 2013, Architektura i rozwój przestrzenny Zakopanego: 1600-2013, Zakopane
• Murzyn-Kupisz M. 2012, Spojrzenie na wartości obiektów zabytkowych z perspektywy ekonomiki kultury [w:] Szmygin B. (red.), Wartościowanie w ochronie i konserwacji zabytków, Warszawa - Lublin, s. 135-150.
• Purchla J., Wstęp [w:] Murzyn M., Purchla J. (red.), Dziedzictwo Kulturowe w XXI wieku. Szanse i wyzwania, Kraków, s. 9-14
• Raport na temat funkcjonowania systemu ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce po 1989 roku, 2009, Warszawa
• Stępień P. M.,2008, Kryzys teorii - czy kryzys praktyki? co powinniśmy naprawić w systemie ochrony dziedzictwa architektonicznego [w:] Szmygin B. (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa - Lublin, s. 121-132
• Rudkowski T., 1976, Ochrona zabytków. Niektóre aspekty filozoficzne i socjologiczne, "Materiały z XXV Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki", Warszawa, s. 28-35
• Tajchman J., 1995, Konserwacja zabytków architektury - uwagi o metodzie, "Ochrona Zabytków", nr 2, s. 150-159
• Tomaszewski A., 1999, Europa: wartość i świadomość dziedzictwa [w:] Purchla J. (red.), Dziedzictwo a turystyka, Kraków, s. 11-15
• Witkiewicz S., 1902, W sprawie pożarów, "Przegląd Zakopiański", nr 7
• Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami dla Małopolski na lata 2014-2017, Załącznik do uchwały Nr LI/822/14 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 maja 2014 r. http://www.malopolskie.pl/Pliki/2014/za .WPONZ - LI.822.14.pdf [23.02.2015]
• Wojewódzki program opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata 2010-2013, s. 125: http://www.malopolskie.pl/Pliki/2011/wponz_2010-2013.pdf. [23.06.2015]