Problematyka reklamy zewnętrznej na obszarach cennych przyrodniczo : przykład otoczenia Tatr

• Autorzy: Karolina Listwan-Franczak , Paweł Franczak

Warianty tytułu

Outdoor Advertising in Areas of High Natural Value : the Tatras Surrounding Area Case Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Reklama zewnętrzna (outdoorowa) stanowi coraz częściej wykorzystywany środek przekazu marketingowego. Pozwala ona w sposób prosty i skuteczny dotrzeć do potencjalnego odbiorcy (konsumenta). Reklama zewnętrzna, jako "jedyne medium, którego nie można wyłączyć", rozwija się szybciej niż tradycyjne środki komunikacji rynkowej. Skutkuje to wzrostem natężenia jej występowania w przestrzeni publicznej. Towarzyszą temu negatywne konsekwencje w postaci degradacji jakości przestrzeni publicznej i estetyki krajobrazu. Celem pracy jest odpowiedź na pytanie, czy jakość przestrzeni górskiej o wysokich walorach krajobrazowych jest istotnie zagrożona intensywną lokacją nośników reklamy zewnętrznej. Jako obszar badań wybrano tereny otaczające łańcuch tatrzański po stronie polskiej i słowackiej. W rezultacie badań inwentaryzacyjnych stwierdzono znaczne zróżnicowanie występowania nośników reklamy zewnętrznej po obu stronach granicy państwowej. Znacznie więcej nośników reklamy występuje w polskiej (północnej) części obszaru badań niż w części słowackiej. Największa koncentracja reklamy zewnętrznej występuje wzdłuż dróg tranzytowych i w miejscowościach turystycznych. W toku rozważań wskazano także na niektóre przyczyny chaosu reklamowego w przestrzeni publicznej obszarów cennych krajobrazowo. (abstrakt oryginalny)

EN

Outdoor advertising is increasingly being used as a medium in marketing. It allows a simple and effective way to reach potential customers. Outdoor advertising as "the only medium that cannot be turned off" is growing faster than traditional means of marketing communication; it results in an increase in the intensity of its occurrence in public space. However, it is accompanied by negative consequences such as the degradation of the quality of public space and the aesthetics of the landscape. The aim of the study is to answer the question: Is the quality of the mountain landscape significantly threatened by widespread outdoor advertising? The study area consists of the Tatras on the Polish and Slovak sides. Significant differences were found in the occurrence of outdoor advertising on both sides of the border. Much more advertising media exists in the Polish (northern) part of the study area where they have the highest concentration along major roads and at tourist destinations. In the Slovak part, the distribution of advertising media has a lower intensity. The final finding is that chaos exists in areas of high landscape value in terms of advertising volume. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Reklama zewnętrzna; Degradacja środowiska

EN

Outdoor advertising; Degradation of the environment

• Czasopismo: Prace Geograficzne / Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Rocznik: 2015
• Numer: z. 142
• Strony: 57--75

Twórcy

autor

Karolina Listwan-Franczak

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

autor

Paweł Franczak

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Amin A., Thrift N., 2002, Cities: Reimagining the Urban, Polity Press, Cambridge.
• Balaj R., Štefány P., 2005, Doprane zataženie na ŭzemi mesta Vysokė Tatry. Matężenie ruchu drogowego w rejonie miasta Wysokie Tatry, [w:] Z. Ładygin, B. Chowancová (red.), Monitoring ruchu turystycznego w Tatrach. Monitoring návštevnosti Tatier, TPN, Zakopane, 15-35.
• Baker L.E., 2007, Public sites versus public sights: The progressive response to outdoor advertising and the commercialization of public space, American Quarterly, 59 (4), 1187-1213.
• Bernstein D., 2005, Billboard. Reklama w otwartej przestrzeni, PWN, Warszawa.
• Blazy R., 2003, Komercjalizacja przestrzeni publicznych, [w:] M. Peřinková, O. Turoň, J. Šebesta (red.), Architektura v perspectivě. Architektura a urbanismus 2. poloviny 20. století, Ostrava, 27-31.
• Borkowicz K., 2012, Bezpieczna przestrzeń publiczna a problematyka oślepiających reklam, [w:] I. Niżnik-Dobosz (red.), Przestrzeń i nieruchomości jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, LexisNexis, Warszawa.
• Căplescu O.A., 2014, Augmented spaces: A look beyond advertising, Urbanism. Arhitectură. Construcţii, 5 (1), 67-83.
• Certeau de M., 1988, The practice of everyday life trans, University of Minnesota Press, Minneapolis.
• Chou H.Y., 2014, Effects of endorser types in political endorsement advertising, International Journal of Advertising, 33 (2), 391-414.
• Cronin A.M., 2006, Advertising and the metabolism of the city: Urban spaces, commodity rhythms, Environment and Planning D, Society and Space, 24 (4), 615-632.
• Czubernat S., Marchlewski A., 2005, Turystyka w wysokogórskim środowisku Polskich Tatr. Náštevnost vysokohorskėho prostredia polskŷch Tatier, [w:] Z. Ładygin, B. Chowancová (red.), Monitoring ruchu turystycznego w Tatrach. Monitoring návštevnosti Tatier, TPN, Zakopane, 43-48.
• Dąbrowska-Budziło K., 2008, Badanie opinii publicznej w studiach krajobrazowych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 10, 543-551.
• Dunn M., 2006, Educating for a sustainable community, http://www.cabq.gov/aes/s5vp.html (20.02.2015).
• Fraser W.H., 1981, The coming of the mass market: 1850-1914, Macmillan, London.
• Gehl J., 2009, Życie między budynkami. Użytkowanie przestrzeni publicznych, Wydawnictwo RAM, Kraków.
• Geisler R., 2009, Zmiany definicyjne przestrzeni i zmiany w socjologii przestrzeni, [w:] G. Gorzelak, M.S. Szczepański, W. Ślęzak-Tazbir (red.), Człowiek - miasto - region. Związki i interakcje, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 40-41.
• Generalny Pomiar Ruchu, http://www.gddkia.gov.pl/pl/987/gpr-2010 (30.10.2014).
• Ghirardo D., 1999, Architektura po modernizmie, Wydawnictwo VIA, Toruń.
• Gulmez M., Karaca S., Kitapci O., 2010, The effects of outdoor advertisements on consumer: A case study, Studies in Business and Economics, 1/2010; 5 (2), 70-88.
• Hampp A., 2007, AdSpace, with Nielson, sets out toquantify its audience: as out-of-home industry works towards universal metric, http://www.adage.com (15.02.2015).
• Henkin D.M., 1998, City reading: Written words and public spaces in Antebellum New York, Columbia University Press, New York.
• Hołub A., 2002, Współczesna przestrzeń publiczna. Terapia patologii czy rozwój nowych terenów - poszukiwanie przesłanek projektowych, [w:] M. Kochanowski (red.), Przestrzeń publiczna miasta postindustrialnego, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Iveson K., 2012, Branded cities: Outdoor advertising, urban governance, and the outdoor media landscape, Antipode, 44 (1), 151-174.
• Izba Gospodarcza Reklamy Zewnętrznej, 2014, Raporty, http://www.igrz.com.pl/ (12.10.2014).
• Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2002, Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Kistowski M., Śleszyński P., 2010, Presja turystyczna na tle walorów krajobrazowych Polski, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, Krajobraz a Turystyka, 14, 36-51.
• Klerkx M., Meurs van L., 2006, Processing outdoor posters: Product - and brand recognition in a split of a second, [w:] S. Diehl, R. Terlutter (red.), International Adversting and Communitcation, Wiesbaden, 123-139.
• Kłeczek R., Kowal W., Waniowski P., Woźniczka J., 1992, Marketing - jak to się robi?, Wrocław-Warszawa-Kraków.
• Kochanowska D., 2008, Komercjalizacja przestrzeni publicznej miasta - szansa czy zagrożenie?, [w:] P. Lorens, E. Ratajczyk-Piątkowska (red.), Komercjalizacja przestrzeni - charakterystyka zjawiska, Urbanista, Warszawa.
• Kostrowicki A.S., 1997, Przestrzeń - jej istota i zróżnicowanie, Rzeki, 6, 125-139.
• Köller C., 2010, The seven sins - of digital out-of-home advertising, [w:] C. Kronhagel (red.), Mediatecture, Springer-Verlag, Vienna, 406-415.
• Lefebvre H., 1967, Le Droit a la Ville, L'Homme et la Societe, 6, 29-35.
• Lefebvre H., 1991, The production of space, [w:] J.J. Gieseking i in. (red.), The people, place and space reader, Routledge.
• Leszczycki S., 1972, Pojęcie czynnika przestrzeni i jego rola we współczesnej gospodarce, [w:] K. Secomski (red.), Elementy teorii planowania przestrzennego, PWN, Warszawa, 5-32.
• Lisowski A., 2003, Koncepcje przestrzeni w geografii człowieka, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Lisowski A., 2014, Typy przestrzeni a geografia, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 24 (14), 7-18.
• Listwan K. 2014, Administracyjnoprawna regulacja reklamy zewnętrznej w przestrzeni publicznej, praca magisterska, Archiwum WPiA UJ, Kraków.
• Listwan K., Franczak P., 2014, Degradacja przestrzeni publicznej i krajobrazu przez niezorganizowane rozmieszczenie reklamy zewnętrznej, AURA, 6, 25.
• Lorens P., 2010, Definiowanie współczesnej przestrzeni publicznej, [w:] P Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych, Wydawnictwo Urbanista, Gdańsk, 6-20.
• Madurowicz M. (red.), 2007, Percepcja współczesnej przestrzeni miejskiej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Markiewicz M., 2010, Reklama zewnętrzna w mieście, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, Koszalin.
• Mattelart A., 1991, Advertising international: The privatisation of public space, Routledge, London.
• Mikosz J., 2010, Formy reklamy zewnętrznej, Kultura - Media - Teologia, 3, 44-58.
• Myga-Piątek U., 2001, Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych, Przegląd Geograficzny, 73 (1-2), 163-176.
• Myga-Piątek U., 2009, Architektura wernakularna Podhala jako czynnik kształtowania krajobrazu i atrakcyjności turystycznej, Acta Geographica Silesiana, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec, 29-37.
• Myga-Piątek U., 2010, Przemiany krajobrazów kulturowych w świetle idei zrównoważonego rozwoju, Problemy Ekorozwoju, 5 (1), 95-108.
• Myga-Piątek U., 2012, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Myga-Piątek U., 2014, O wzajemnych relacjach przestrzeni i krajobrazu kulturowego. Rozważania wstępne, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 24, 27-44.
• Myga-Piątek U., Jankowski G., 2009, Wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze i krajobraz kulturowy - analiza wybranych przykładów obszarów górskich, Problemy Ekologii Krajobrazu, 25, 27-38.
• Nawrocki T., 2011, Miasta nasze a w nich... Refleksje o wpływie reklamy zewnętrznej na miejską ikonosferę, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Sociologica, 36, 121-140.
• Pietras M., Myga-Piątek U., 2005, Własność prywatna, własność publiczna. O znaczeniu posiadania dla kształtowania krajobrazu oraz relacji człowieka z miejscem i przestrzenią, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 4, 70-89.
• Plit F., 2011, Krajobraz kulturowy, czym jest?, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Plummer R., 2006, Brazil's ad men face billboard ban, BBC News, http://news.bbc.co.uk/go/pr/fr/-/1/hi/business/5355692.stm (20.02.2015).
• Pociask-Karteczka J., Baścik M., Czubernat S., 2007, Ruch turystyczny w Tatrzańskim Parku Narodowym w latach 1993-2005, [w:] W. Kurek, M. Mika (red.), Studia nad turystyką. Tradycje, stan badań i perspektywy badawcze, 1, IGiGP UJ, Kraków, 271-279.
• Portella A.A., 2007, Evaluating Commercial Signs in Historic Streetscapes: The Effects of the Control of Advertising and Signage on User's Sense of Environmental Quality, Oxford Brookes University, School of Built Environment, Oxford.
• Ptaszycka-Jackowska D., 2007, Wpływ turystyki na środowisko górskie, [w:] W. Kurek (red.) Turystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Raport z badań ilościowych, 2000, Postawy polskich konsumentów wobec reklamy zewnętrznej, maj 2000, Demoskop, Warszawa.
• Rother L., 2006, Billboard ban in São Paulo angers advertisers - Americas - International Herald Tribune, http://www.iht.com/articles/2006/12/12/news/brazil.php (25.02.2015).
• Russel J.T., Lane W.R., 2000, Reklama według Ottona Kleppnera, Felberg SJA, Warszawa.
• Rykiel Z., 2008, Szata dezinformacyjna miasta, [w:] B. Jałowiecki, W., Łukowski (red.), Szata informacyjna miasta, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 137-144.
• Slovenská správa ciest, http://www.ssc.sk/files/documents/dopravne-inzinierstvo/csd_2010/za/scitanie_vuc_za_2010.pdf (30.10.2014).
• Springer F., 2013, Wanna z kolumnadą. Reportaże o polskiej przestrzeni, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.
• Śleszyński P., 2007, Ocena atrakcyjności wizualnej mezoregionów Polski, [w:] K. Ostaszewska (red.), Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju. Profesorowi Andrzejowi Richlingowi w 70. rocznicę urodzin i 45-lecie pracy naukowej, Uniwersytet Warszawski, Warszawa, 697-714.
• Šturcel M., Švajda J., 2005, Náštevnost vysokohorskėho prostredia slovenskŷch Tatrier. Turystyka w wysokogórskim środowisku Tatr Słowackich, [w:] Z. Ładygin, B. Chowancová (red.), Monitoring ruchu turystycznego w Tatrach. Monitoring návštevnosti Tatier, TPN, Zakopane, 37-40.
• Taylor C.R., Franke G.R., Bang H.K., 2006, Use and effectiveness of billboards: Perspectives from selective-perception theory and retail-gravity models, Journal of Advertising, 35 (4), 21-34.
• Taylor H.R., Taylor J.C., 1994, Regulatory issues in outdoor advertising: A content analysis of billboards, Journal of Public Policy & Marketing, 83 (1), 97-107.
• Tremblay V.J., Tremblay C.H., 2012, Advertising, New Perspectives on Industrial Organization, Springer, New York.
• Unger F., Durante N., Gabrys E., Koch R., Wailersbacher R., 1999, Mediaplanung - Methodische Grundlagen und praktische Anwendungen, 2. aufl., Heilderberg.
• Urban S., 2007, Reklama zewnętrzna i jej uwarunkowania prawne, Zeszyty Naukowe Wałbrzyskiej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, 10, 65-71.
• Urbaniak R., 2010, Przestrzeń publiczna - powód do dumy czy frustracji?, Czasopismo Techniczne, Architektura, 107 (3A), 253-260.
• Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. 1985 Nr 14 poz. 60).
• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. 1991 Nr 9 poz. 31).
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414).
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568).
• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2004 Nr 92 poz. 880).
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. 2015 poz. 774).
• Wallis A., 1977, Miasto i przestrzeń, PWN, Warszawa.
• Wallis A., 1979, Informacja i gwar, PIW, Warszawa.
• White R., 1993, Reklama - czyli co to jest i jak to się robi, Business Press Sp. z o.o., Warszawa.
• Wilson R.T., Till B.D., 2011, Effects of outdoor advertising: does location matter?, Psychology & Marketing, 28 (9), 909-933.
• Zukin S., 1995, The cultures of cities, Blackwell Publishing, Malden.
• Zuziak Z.K., 2002, Nowe przestrzenie podróży. Przestrzenie publiczne węzłów transportu, [w:] M. Kochanowski (red.), Przestrzeń publiczna miasta postindustrialnego, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Życzkowska K., 2012, Informacyjna warstwa przestrzeni komunikacyjnej - smart city a wizerunek miasta, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 721, Studia Informatica, 29, 169-182.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20833113PG.15.018.4458