Historyczne filmy Andrzeja Wajdy

• Autorzy: Piotr Witek

Warianty tytułu

Historical Films by Andrzej Wajda

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W niniejszym eseju postaram się przedstawić jednego z najwybitniejszych polskich reżyserów, jakim jest Andrzej Wajda, jako twórcę, którego filmowe i telewizyjne dzieła z jednej strony są mocno zakorzenione w polskiej tradycji narodowej, z drugiej - przekraczają ją i wpisują się w szerszy kontekst1. Wajda jest jednym z tych twórców, którzy z historycznej refleksji nad przeszłością w obrazie filmowym uczynili swój znak rozpoznawczy. Historia była i jest głównym toposem w jego twórczości artystycznej. Nie oznacza to jednak, że uznanie Wajdy za historyka, a jego filmów za dzieła historyczne, jest w naturalny sposób oczywiste. Dzieje się tak z wielu powodów. (fragment tekstu)

EN

The aim of this article is to look at the films by Andrzej Wajda as historical narratives and at the director himself as a historian who provides deep reflections about the past in his work. This article consists of three parts. The first part focuses on answering when a film director may be regarded as a historian. In the second part, I address the issue of various audio-visual strategies of constructing possible historical worlds; these strategies, used to create onscreen narratives about the past, include: visualisation of history, defiance of history, re-visualization of history, affirmation of history, modelling, accumulation, disregarding and symbolizing. In the third part, I use the aforementioned categories to discuss selected films by Wajda as historical works presenting various versions of possible historical worlds which balance between affirmation and defiance of history. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Produkcja filmowa; Sztuka; Kultura

EN

History; Film production; Art; Culture

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2015
• Numer: R. 13, z. 1
• Strony: 43--81

Twórcy

autor

Piotr Witek

• UMCS w Lublinie

Bibliografia

• Film i historia. Antologia, red. I. Kurz, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
• Herlihy D., Am I a Camera? Other Reflections on Films and History, "American Historical Review" 1988, vol. 93.
• Jackiewicz A., Moja filmoteka. Film w kulturze, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1989.
• Janion M., Żmigrodzka M., Romantyzm i historia, Wyd. Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2001.
• Kępiński A., Tzw. "KZ-Syndrom". Próba syntezy, "Przegląd Lekarski" 1970, 26 (1).
• Kowalski P., Historia w melodramatycznym kostiumie, czyli historyczny film fabularny, [w:] Problem teorii dzieła filmowego, red. J. Trzynadlowski, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1985.
• Kracauer S., Theory of Film. The Redemption of Physical Reality, Oxford University Press, New York 1960.
• Łepkowski T., Kilka uwag o filmowej historii. Wokół prawdy, fałszów i przemilczeń, "Kino" 1981, 9 (187).
• Marszałek R., Filmowa pop-historia, Wyd. Literackie, Kraków-Wrocław 1984.
• Media audiowizualne w warsztacie historyka, red. D. Skotarczak, Wyd. UAM, Poznań 2016.
• Micciche L., Film i historia, "Kino" 1981, 7 (187).
• Munslow A., Deconstructing History, Routledge, London-New York 1997.
• Nora P., Czas pamięci, "Res Publica Nowa" 2001, nr 7.
• Oliver Stone's USA, red. R.B. Toplin, Kansas: University Press of Kansas, 2000.
• Pomorski J., Historiografia jako autorefleksja kultury poznającej, [w:] Świat historii, red. W. Wrzosek, Wyd. UAM, Poznań 1997.
• Ponczek E., Prawda i fikcja, "Kino" 1983, nr 6.
• Problem teorii dzieła filmowego, red. J. Trzynadlowski, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1985.
• Rosenstone R.A., History on Film. Film on History, London, New York, Boston, San Francisco, Toronto, Tokyo, Singapore, Hong Kong, Seoul, Taipei, New Delhi, Cape Town, Madrid, Mexico City, Amsterdam, Munich, Paris, Milan: Pearson Longman, 2006.
• Rosenstone R.A., Oliver Stone as Historian, [w:] Oliver Stone's USA, red. R.B. Toplin, Kansas: University Press of Kansas, 2000.
• Rosenstone R.A., Visions of the Past. The Challenge of Film to Our Idea of History, Cambridge, Massachusetts, London, England: Harvard University Press, 1995.
• Skotarczak D., Film i historia w doświadczeniach polskich historyków, [w:] Media audiowizualne w warsztacie historyka, red. D. Skotarczak, Wyd. UAM, Poznań 2016.
• Świat historii, red. W. Wrzosek, Wyd. UAM, Poznań 1997.
• Vattimo G., Społeczeństwo przejrzyste, tłum. M. Kamińska, Wyd. Naukowe DSWE TWP, Wrocław 2006.
• Wajda A., Moje spotkania z historią, "Film na Świecie" 1991, 04/383.
• White H., Historiografia i historiofotia, tłum. Ł. Zaremba, [w:] Film i historia. Antologia, red. I. Kurz, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
• White H., Metahistory. The Historical Imagination In Nineteenth-Century Europe, The Johns Hopkins University Press, Baltimore-London 1975.
• Witek P., Kultura - Film - Historia. Metodologiczne problemy doświadczenia audiowizualnego, Wyd. UMCS, Lublin 2015.