Porewolucyjne transformacje rumuńskiej polityki wobec mniejszości narodowych

• Autorzy: Tomasz Kosiek

Warianty tytułu

Post-Revolutionary Transformations of the Romanian Policy Towards National Minorities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W grudniu 2014 roku minęło ćwierć wieku od obalenia reżimu Nicolae Ceauşescu, rządzącego Rumunią od lat 60. XX wieku. Przejęcie władzy przez demokratyczne siły zainicjowało początek szeregu złożonych i wielowymiarowych przemian o charakterze politycznym, społecznym i ekonomicznym. Jedną ze sfer, które w porewolucyjnej dobie uległy znacznym przemianom, stała się rumuńska polityka związana z ochroną mniejszości narodowych żyjących w tym państwie. Droga wiodąca do przyjęcia kompromisowych rozwiązań w tej płaszczyźnie nie była łatwa i wymagała zaangażowania i nacisków różnych środowisk, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Ostatecznie wypracowane rozstrzygnięcia są akceptowane zarówno przez państwo, jak i elity mniejszości zamieszkujących Rumunię, choć pamiętać należy, że przyjęte koncepcje nie są idealne. W prezentowanym artykule stawiam sobie za cel prześledzenie przemian, jakie od 1989 roku zaszły w rumuńskim prawodawstwie dotyczącym mniejszości narodowych. Mój wywód rozpocznę jednak od zarysowania polityki etnicznej w czasach Socjalistycznej Republiki Rumunii. Następnie omówię etapy rozwoju rumuńskiej polityki mniejszościowej w dobie porewolucyjnej. Kończąc zaś, zasygnalizuję pewnego rodzaju problemy i "niedociągnięcia", jakie są obecne w przyjętych rozwiązaniach prawnych. (fragment tekstu)

EN

The Romanian Revolution of December 1989, resulting in the fact that Nicolae Ceauşescu, who ruled the country since 1960s was removed from power, initiated a series of political, social and economic changes. Romania as a non-heterogeneous state in terms of ethnicity was forced under the emerging democratic system to develop legal solutions governing relations between the state and the minorities. Developing concepts that would be satisfactory to the State and the Romanian elites as well as the minority circles was a lengthy and very complex process. The path to the emergence of compromise legislation, including in the field of language and education, required many years of work and overcoming mutual prejudices and mistrust. Finally, after over two decades since the revolution, Romanian political elites and the representatives of several national minorities living in Romania created a system that is seen in the eyes of European decision-makers as an example worthy of following. At a closer inspection, it turns out that the adopted legal solutions are not free from defects. An example of this is the phenomenon of an "ethno-business" as well as the fact that so far the Romanian legislation could not clearly define the category of a "national minority". Undoubtedly, a sign of the fact that Romania as a country and its citizens have coped with their ethnic heritage is the outcome of the last presidential election of December 2014, which, dominated by ethnic Romanians, introduced Klaus Iohannis, who is a representative of the German minority, to the Palace Cotroceni in Bucharest - the seat of the presidents of Romania. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Mniejszości narodowe; Przekształcenia systemowe; Społeczeństwo postsocjalistyczne; Regulacje prawne

EN

Ethnic minority; Systemic transformation; Post-communist society; Legal regulations

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2015
• Numer: R. 13, z. 1
• Strony: 171--188

Twórcy

autor

Tomasz Kosiek

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Artykuł 1.1, [w:] Konstytucja Rumunii, przeł. A. Cosma, 1996, źródło internetowe, [online] http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/rumunia.html [dostęp 23.11.2012].
• Bartosz A., Nie bój się Cygana, Sejny 1994.
• Carstocea A., Ethno-Business - the Manipulation of Minority Rights in Romania and Hungary, [w:] Perpetual Motion? Transformation and Transition in Central and Eastern Europe & Russia, ed. T. Bhambry, C. Griffin, T. Hjelm, C. Nicholson, O. Voronina, London 2011.
• Cartwright A. L., The Return of the Peasant. Land Reform in Post-Communist Romania, Aldershot 2001.
• Comaroff J. L., Comaroff J., Etniczność sp. z o.o., przeł. W. Usakiewicz, Kraków 2011.
• Demel J., Historia Rumunii, Wrocław 1986.
• Gavriliu A., "Ethno-Business". The Unexpected Consequence of National Minority Policies in Romania, Referat wygłoszony w ramach Changing Europe Summer School V. Informal Networks, Clientelism and Corruption in Politics, State Administration, Business and Society. Case Studies from Central and Eastern Europe, 2010, [online] http://www.changing-europe. org/download/CESS2010/Gavriliu.pdf [dostęp 11.04.2013].
• Gräf R., Grigoraș M., The Emigration of the Ethnic Germans of Romania Under Communist Rule, [w:] Tolerance and Intolerance in Historical Perspective, ed. C. Lévai, V. Vese, Pisa 2003.
• Horváth I., Scacco A., From the Unitary to the Pluralistic. Fine-Tuning Minority Policy in Romania, [w:] Diversity in Action. Local Public Management of Multi-Ethnic Communities in Central and Eastern Europe, ed. A.-M. Bíró, P. Kovács, Budapest 2001.
• Kelley J., Ethnic Politics in Europe. The Power and Norms and Incentives, Princeton-Oxford 2006.
• Mohácsek M., Analiza finanţărilor alocate organizaţiilor minorităţilor naţionale, "Working Papers in Romanian Minority Studies", nr 16, Cluj-Napoca 2009.
• Nouzille J., Transylwania. Obszar kontaktów i konfliktów, przeł. J. Proksa, Bydgoszcz 1997.
• Pavliuk M., Zhukovsky A., Maramureș Region, [w:] Encyclopedia of Ukraine, ed. V. Kubijovyc, D. H. Struk, t. 3, Toronto 1993.
• Kettley C., Ethnicity, Language and Transition Politics in Romania: The Hungarian Minority Context, [w:] Nation-Building Ethnicity and Language Politics in Transition Countries, ed. F. Daftary, F. Grin, Budapest 2003.
• Protsyk O., Representation of Minorities in the Romanian Parliament, Geneva- New York 2010.
• Ram M., Romania: From Laggard to Leader?, [w:] Minority Rights in Central and Eastern Europe, ed. B. Rechel, London-New York 2009.
• Smith A., 2007 Nacjonalizm. Teoria, ideologia, historia, przeł. E. Chomicka, Warszawa 2007.
• Verdery K., Ideology Under Socialism. Identity and Cultural Politics in Ceauşescu's Romania, Berkeley 1991.