Komercjalizacja i prywatyzacja przestrzeni publicznej w Polsce

• Autorzy: Adrian Solek

Warianty tytułu

Commercialization and Privatization of Public Space in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dobrze zaprojektowana przestrzeń publiczna generuje korzyści ekonomiczne i społeczne dla jej użytkowników. W ostatnich dekadach w Polsce obserwuje się narastanie zjawiska jej prywatyzacji i komercjalizacji, przejawiające się w szczególności w grodzeniu osiedli mieszkaniowych, ekspansji reklam, a także zawłaszczaniu symbolicznego charakteru terytorium wspólnego. Rodzi to problemy natury etycznej i społecznej (utrwalanie nierówności, degradacja znaczenia przestrzeni dla wspólnoty lokalnej, wypieranie norm społecznych przez normy rynkowe etc.). U podstaw tych tendencji leżą m.in. zmiany, jakie zaszły w polskim społeczeństwie po 1989 r. Przywrócenie i ochrona publicznego charakteru przestrzeni wymagają podjęcia kroków na szczeblu ustawowym i samorządowym oraz zaangażowania samych mieszkańców. (abstrakt oryginalny)

EN

A well-designed public space generates economic and social benefits for its users. During the last two decades, Poland has experienced increasing privatization and commercialization of public space, which manifests itself in the fencing of housing estates, the expansion of outdoor advertisements, and the appropriation of symbolic aspects of the territory. It raises social and ethical problems (strengthening social inequalities, diminishing the meaning of public space for the local community, substituting social norms with market benchmarks, etc.). Underlying these tendencies are, among others, changes that occurred in Polish society after 1989. Restoring and protecting the public character of space requires legislation and local enforcement as well as an active role of the residents. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dobra publiczne; Ekonomia neoklasyczna; Prywatyzacja; Komercjalizacja; Przestrzeń publiczna

EN

Public goods; Neoclassical economy; Privatisation; Commercialization; Public space

• Czasopismo: Psychologia Ekonomiczna
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 7
• Strony: 55--68

Twórcy

autor

Adrian Solek

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• Alridge, A. (2006). Rynek. Warszawa: Sic!
• Appleyard, D. (1981). Livable Streets. Berkeley: University of California Press.
• Arrow, K.J. (1972). Gifts and Exchanges. Philosophy & Public Affairs, 1(4), 343-362.
• Becker, G. (1990). Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Warszawa: PWN.
• Blakely, E.J., Snyder, M.G. (1997). Fortress America. Gated Communities in the United States. Washington DC: The Brookings Institution.
• Bowie, J.I. (2002). Trends in Public Attitudes towards the Commercialization of Society. Paper presented at the 57th annual conference of the American Association for Public Opinion Research, May 16-19, 2002, St. Pete Beach, Florida.
• Coase, R. (1960). The Problem of Social Cost. Journal of Law and Economics, 3(1),1-44.
• Foldvary, F. (2006). The Economic Case for Private Residential Government. W: G. Glasze, Ch. Webster, K. Frantz, Private Cities. Global and Local Perspectives (s. 29-42). Routledge.
• Gądecki, J. (2009). Za murami. Osiedla grodzone w Polsce - analiza dyskursu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Gąsior-Niemiec, A., Glasze, G., Lippok, D., Pütz, R. (2007). Grodzenie miasta: casus Warszawy. Studia Regionalne i Lokalne, 30(4), 5-30.
• Gehl, J. (2009). Downtown Seattle. Public Spaces and Public Life. Copenhagen: International Sustainability Institute Seattle, consultant Gehl Architects.
• Gneezy, U., Rustichini, A. (2000). A Fine Is a Price. Journal of Legal Studies, 29(1), 1-17.
• Harvey, D. (1996). Justice. Nature and the Geography of Difference. Cambridge: Blackwell.
• Jacobs, J. (1961). The Death and Life of Great American Cities. New York: Random House.
• Kaczoń, L. (2013). Informacja Izby Gospodarczej Reklamy Zewnętrznej w sprawie danych o wielkości rynku reklamy out of home według stanu na dzień 31.12.2013 roku. Pobrane z: www.igrz.com.pl/page7.html (data dostępu: 5.01.2015).
• Lewicka, M. (2012). Psychologia miejsca. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Lorens, P. (2010). Definiowanie współczesnej przestrzeni publicznej. W: P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Miasto, metropolia, region (s. 6-20). Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista.
• Luther, M., Gruehn, D. (2001). Putting a Price on Urban Green Spaces. Landscape Design, 303, 23-25.
• Metrohouse & Partnerzy (2012). Łatwiej sprzedasz mieszkanie na grodzonym osiedlu. Pobrane z: www.metrohouse.pl/images/uploas/File/Komunikaty/Zamkniete-osiedla_26_06_12.doc (data dostępu: 5.01.2015).
• Mironowicz, I. (2010), Współczesne dylematy przestrzeni publicznej. W: P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Miasto, metropolia, region (s. 36-49). Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista.
• Neal, Z. (2010). Seeking Common Ground: Three Perspectives on Public Space. Urban Design and Planning, 163, 1-8.
• Newman, D. (2006). Borders and Bordering: Towards an Interdisciplinary Dialogue. European Journal of Social Theory, 9(2), 171-186.
• Nissen, S. (2008). Urban Transformation from Public and Private Space to Space of Hybrid Character. Czech Sociological Review, 44(6), 1129-1149.
• Ossowicz, T. (2009). Przestrzenie publiczne w sferze dyskusji, Konferencja naukowa na temat przestrzeni publicznej, Poznań, 27-29.05.2009 r. Pobrano z: http://www.poznan.pl/mim/s8a/ attachments.html?co=show&instance=1017&parent=30687〈=pl&id=62724 (data dostępu: 5.01.2015).
• Outdoor w liczbach (2012). Pobrano z: http://www.stroer.pl/outdoor/outdoor-w-liczbach (data dostępu: 5.01.2015).
• Pancewicz, Ł. (2010). Prywatyzacja przestrzeni publicznych. W: P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Miasto, metropolia, region (s. 80-91). Gdańsk: Wydawnictwo Urbanista.
• Phillips, P.L. (2000). Real Estate Impacts of Urban Park. Economic Research Associates. Pobrano z: http://www.econres.com/documents/issue_papers/issue_era_7_urban_parks.pdf (data dostępu: 5.01.2015).
• Rochmińska, A. (2014). Centra handlowe jako przestrzenie hybrydowe. W: E. Klima (red.), Ludność, mieszkalnictwo, usługi - w 70. rocznicę urodzin Profesora Jerzego Dzieciuchowicza. Population, Housing, Services - 70th Anniversary of Professor Jerzy Dzieciuchowicz (s. 281-297). Space-Society-Economy 13, Department of Population and Services Studies, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Samuelson, P. (1954). The Pure Theory of Public Expenditure. The Review of Economics and Statistics 36(4).
• Sandel, M. (2012). Czego nie można kupić za pieniądze. Moralne granice rynku. Warszawa: Kurhaus Publishing.
• Sroczyński, G. (2014). Jak znikają szkolne boiska. Gazeta Wyborcza, 4 października. Pobrano z: http://wyborcza.pl/magazyn/1,140955,16745522,Jak_znikaja_szkolne_boiska.html (data dostępu: 5.01.2015).
• Woolley, H., Rose, S. (2004). The Value of Public Space, Cabe Space. Pobrano z: https://www.designcouncil.org.uk/sites/default/files/asset/document/the-value-of-public-space.pdf (data dostępu: 5.01.2015).
• Zukin, S. (2010). The Naked City. The Death and Life of Authentic Urban Places. New York: Oxford University Press.

Identyfikatory

DOI

10.15678/PJOEP.2015.07.04