Teoretyczna koncepcja społecznej gospodarki rynkowej według Alfreda Müller-Armacka

• Autorzy: Dorota Janiszewska

Warianty tytułu

The social market economy concept according to Alfred Müller-Armack

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ma na celu szersze przedstawienie polskiemu czytelnikowi ekonomicznej koncepcji społecznej gospodarki rynkowej (Soziale Marktwirtschaft) autorstwa niemieckiego ekonomisty Alfreda Müller-Armacka (1901-1978). W obliczu mało rozpowszechnionej znajomości jego dzieł w Polsce, zastosowano metodę badawczą merytorycznej analizy ich treści, rozpatrując je w nawiązaniu do danych z zakresu społeczno-gospodarczej sytuacji w Niemczech Zachodnich po II wojnie światowej. Artykuł przedstawia w logicznym porządku idee autora: diagnozę kryzysu społecznego w XX w., ordo i "społeczny irenizm" oraz krytykę leseferyzmu i kolektywizmu. Następnie dokonuje się przedstawienia programu społecznej gospodarki rynkowej A. Müller-Armacka. Program składał się z postulatów powrotu do rynku i konkurencji, aktywnej polityki gospodarczej państwa oraz stworzenia systemu zabezpieczeń socjalnych. Analiza prowadzi do wniosku, że koncepcja ta odpowiadała na pytanie, jak pogodzić ze sobą wzrost gospodarczy oraz wolność i społeczne zabezpieczenie jednostek ludzkich. Dlatego w podsumowaniu artykułu wskazuje się na wysoki walor poznawczy koncepcji społecznej gospodarki rynkowej i jej aktualność w dobie współczesnej dyskusji o możliwych kierunkach rozwoju obecnego systemu gospodarczego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article focuses on the social market economy (Soziale Marktwirtschaft) theory developed by German economist Alfred Müller-Armack (1901-1978). The author analyzes Müller- Armack's ideas in the context of socioeconomic developments in West Germany after World War II. The article outlines Müller-Armack's diagnosis of society in 20th-century Europe and his criticism of laissez-faire capitalism and collectivism. Müller-Armack pursued ideas of social humanism and what is termed "social irenics," a notion of working toward peace, moderation and conciliation in order to overcome existing differences in society. His idea of social market economy is seen as a holistic concept pursuing a complete humanistic societal order and a synthesis of seemingly conflicting objectives: economic freedom and social security. Müller-Armack's social market economy concept called for a return to the market and competition, combined with an active economic policy and a social security system. The concept addressed the question of reconciling economic growth with freedom and social security. Janiszewska's article highlights the cognitive value of the social market economy concept and its relevance to contemporary discourse on how economic systems should develop. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Społeczna gospodarka rynkowa (SGR); Polityka gospodarcza; System gospodarczy; Kryzys gospodarczy; Ordoliberalizm

EN

Social market economy; Economic policy; Economic system; Economic crisis; Ordoliberalism

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 3
• Strony: 107--132

Twórcy

autor

Dorota Janiszewska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Abelshauser W. [2011], Deutsche Wirtschftsgeschichte. Von 1945 bis zur Gegenwart, Bundeszentrale für politische Bildung, Bonn.
• Erhard L. [2005], Die Prinzipien der deutschen Wirtschaftspolitik, "Orientierungen zur Wirtschaftsund Gesellschaftspolitik", z. 104, Ludwig Erhard Stiftung, Bonn.
• Gedymin O. [2002], Kapitalizm niemiecki. Szkice o genezie, rozwoju i teraźniejszości, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
• Glossner Ch. L. [2010], The Making of the German Post-war Economy, I. B. Tauris Publishers, London-New York.
• Grimm K. [1992], Socjalna gospodarka rynkowa w RFN. Koncepcja, rozwój, problematyka, Fundacja im. Friedricha Eberta, Warszawa.
• Grosser D. [1993], Społeczna gospodarka rynkowa - bezpieczeństwo socjalne. Doświadczenia Republiki Federalnej Niemiec - perspektywy zjednoczonych Niemiec, Kontrast, Warszawa.
• Grundtexte zur Freiburger Tradition der Ordnungsökonomik [2008], red. N. Goldschmidt, M. Wohlgemuth, Mohr Siebeck, Tübingen.
• Janiszewska D. [2012] Ordoliberalne koncepcje naprawy kapitalizmu po Wielkim Kryzysie lat 1929-1933, "Ekonomista" nr 6, Key Text, Warszawa.
• Kaczmarek T., Pysz P. [2004], Ludwig Erhard i społeczna gospodarka rynkowa, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
• Krasuski J. [1987], Historia RFN, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Kundera E. [2007], Ład społeczny i gospodarczy w doktrynie ordoliberalizmu niemieckiego, w: Regulowana gospodarka rynkowa. Wybór materiałów do studiowania polityki gospodarczej, red. U. Kalina-Prasznic, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Lampert H. [1993], Porządek gospodarczy i społeczny RFN, Kontrast, Warszawa.
• Lewandowski J. [1991], Neoliberałowie wobec współczesności, Atext, Gdynia.
• Mączyńska E., Pysz P. [2003], Społeczna gospodarka rynkowa. Idee i możliwości praktycznego wykorzystania w Polsce, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Mączyńska E., Pysz P. [2013], Ordoliberalizm i społeczna gospodarka rynkowa wobec wyzwań współczesności, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Müller-Armack A. [1947], Wirtschaftslenkung und Marktwirtschaft, Verlag für Wirtschaft und Sozialpolitik, Hamburg.
• Müller-Armack A. [1955], Wirtschaftspolitik in der Sozialen Marktwirtschaft, w: Der Christ und die Soziale Marktwirtschaft, red. P. M. Boarman, W. Kohlhammer, Stuttgart.
• Müller-Armack A. [1956], Soziale Marktwirtschaft, w: Handwörterbuch der Sozialwissenschaften, red. E. von Beckerath, t. 9, Vandenhoeck & Ruprecht, Stuttgart.
• Müller-Armack A. [1966] Wirtschaftsordnung und Wirtschaftspolitik. Studien und Konzepte zur Sozialen Marktwirtschaft und zur europäischen Integration, Rombach, Freiburg.
• Müller-Armack A. [1981a], Diagnose unserer Gegenwart: zur Bestimmung unseres geistesgeschichtlichen Standorts, Paul Haupt, Bern-Stuttgart.
• Müller-Armack A. [1981b], Genealogie der Sozialen Marktwirtschaft, Paul Haupt, Bern-Stuttgart.
• Müller-Armack A. [1981c], Religion und Wirtschaft. Geistesgeschichtliche Hintergründe unserer europäischen Lebensform, Paul Haupt, Bern-Stuttgart.
• Müller-Armack A. [1990], Wirtschaftslenkung und Marktwirtschaft, Kastell, München.
• Müller-Armack A. [2003], Sterowanie gospodarką a gospodarka rynkowa, w: Społeczna gospodarka rynkowa. Idee i możliwości praktycznego wykorzystania w Polsce, E. Mączyńska, P. Pysz, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Przybyciński T. [2009], Ordoliberalizm a kształtowanie rynkowego ładu gospodarczego w Polsce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Pysz P. [2008], Społeczna gospodarka rynkowa. Ordoliberalna koncepcja polityki gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Skarzyński R. [1994], Państwo i społeczna gospodarka rynkowa. Główne idee polityczne ordoliberalizmu, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
• Skarzyński R. [2002], Od liberalizmu do totalitaryzmu. Z dziejów myśli politycznej XX wieku, t. 2, Elipsa, Warszawa.
• Thieme M. J. [1995], Społeczna gospodarka rynkowa, C. H. Beck, Warszawa.
• Uwaga na jednorękich ekonomistów! Z prof. Elżbietą Mączyńską rozmawia Michał Sobczyk, [2012], "Nowy Obywatel" nr 6 (57), Stowarzyszenie Obywatele Obywatelom, Łódź.
• Zagóra-Jonszta U. [1999] Ordoliberalizm a społeczna gospodarka rynkowa. Możliwości jej realizacji w Polsce, Akademia Ekonomiczna w Katowicach, Katowice.
• Zeiten des Wandels - Deutschland 1961-1974 [1998], red. J. Faulenbach, Informationen zur politischen Bildung, Bundeszentrale für politische Bildung, Bonn.