Funkcja fiskalna i społeczna w powierzchniowym systemie opodatkowania nieruchomości na przykładzie gmin w Polsce

• Autorzy: Paweł Felis

Warianty tytułu

The area-based property tax system and its fiscal and social functions: evidence from polish municipalities

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ma na celu ocenę powierzchniowego systemu opodatkowania nieruchomości w Polsce, poprzez wskazanie konsekwencji takiej konstrukcji dla czynnych i biernych podmiotów opodatkowania. Zaproponowano ujęcie teoretyczno-empiryczne, a za kryteria oceny przyjęto makroekonomiczną efektywność fiskalną podatku oraz jego funkcję społeczną. W artykule zastosowano kilka metod badawczych, przede wszystkim metody statystyki opisowej (wskaźniki struktury i dynamiki). Przeprowadzono badania literaturowe, analizę aktów prawnych oraz analizę opisową i porównawczą. Wyniki wskazują, że opodatkowanie nieruchomości w Polsce wymaga gruntownej reformy. Przestarzała i nieelastyczna formuła podatku powoduje, że nie może być on skuteczny w realizacji celów fiskalnych i pozafiskalnych. W efekcie zaproponowano rekomendację, którą można wykorzystać przy tworzeniu racjonalnego systemu opodatkowania nieruchomości, czyli takiego który pozwoli zabezpieczyć ogólnospołeczne potrzeby realizowane przez gminy, a także będzie akceptowanym i uznawanym przez podatników za sprawiedliwy. Właściwym rozwiązaniem byłoby przygotowanie systemu opodatkowania opartego na wartości nieruchomości. Zasygnalizowano jednocześnie, że niezbędne jest nie tylko właściwe ustalenie elementów konstrukcyjnych podatku od wartości nieruchomości, ale także uwzględnienie wzajemnych powiązań między podsystemem dochodów JST i systemem podatkowym. (abstrakt oryginalny)

EN

The article evaluates the area-based property tax system in Poland in terms of its macroeconomic fiscal effectiveness and social function. The author analyzes what this tax system means to taxpayers and public finances. The author uses several research methods, including descriptive statistics, literature review, and legal analysis combined with a descriptive and comparative study of property tax systems. The article concludes that the Polish property tax system is in need of radical reform. According to the author, it is outdated and inflexible and does a poor job meeting its fiscal and non-fiscal objectives. Felis recommends that a new, more efficient property tax system be introduced, one that would help achieve the social objectives of municipalities, while being fair and acceptable for taxpayers. The best solution would be a system based on the value of property, Felis says. When building such a system, he adds, it is important to take into consideration municipality incomes and the relationship between national and local taxes. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dochody gminy; Podatki lokalne; Podatek od nieruchomości

EN

Local revenues; Local taxes; Property tax

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 3
• Strony: 133--158

Twórcy

autor

Paweł Felis

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Boadway R., Kitchen H. [1999], Canadian Tax Policy, wyd. 3, Canadian Tax Foundation, Toronto.
• Dziemianowicz R. I. [2007], Efektywność systemu opodatkowania rolnictwa, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• Etel L. [1998], Reforma opodatkowania nieruchomości w Polsce, Temida 2, Białystok.
• Etel L. [2011], 20 lat ustawy o podatkach i opłatach lokalnych - kilka refleksji, Przegląd Podatkowy, nr 4(240), Warszawa.
• Felis P. [2012], Elementy teorii i praktyki podatków majątkowych. Poszukiwanie ładu w opodatkowaniu nieruchomości w Polsce z perspektywy przedsiębiorców oraz jednostek samorządu terytorialnego, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Felis P. [2013] Konsekwencje reformy systemu podatków od nieruchomości w Polsce, w: Konsekwencje zmiany obciążeń podatkowych w Polsce, red. J. Głuchowski, K. Piotrowska-Marczak, J. Fila, Difin, Warszawa.
• Felis P. [2014], Theoretical Concepts of Property Tax, an Essential Source of Local Government Revenue in Europe, "Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, Scientific Journal", vol.36, no.4.
• Gajl N. [1996], Modele podatkowe. Podatki majątkowe, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Grądalski F. [2003], Wstęp do teorii opodatkowania, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Grądalski F. [2006], System podatkowy w świetle teorii optymalnego opodatkowania, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Hamilton B. W. [1975], Zoning and Property Taxation in a System of Local Governments, "Urban Studies", no. 12.
• Hanusz A. [1996], Polityka podatkowa w zakresie różnicowania obciążeń dochodów rolniczych w Polsce na przykładzie podatków gruntowego i rolnego, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Kitchen H. [2005], Property Taxation: Issues in Implementation, Queen's University, "Working Paper", no. 3.
• Kosek-Wojnar M., Surówka K. [2007], Podstawy finansów samorządu terytorialnego, WN PWN, Warszawa.
• Mieszkowski P. [1972], The Property Tax: An Excise or Profits Tax, "Journal of Public Economics", no. 1.
• OECD [2013], Revenue Statistics 1965-2012, www.oecd.org
• Piotrowska-Marczak K. [1997], Finanse lokalne w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Podstawka M. [1995], Opodatkowanie rolnictwa i perspektywy jego zmian w Polsce, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Polska - wskaźniki makroekonomiczne, GUS, Warszawa, www.stat.gov.pl
• Poniatowicz M. [2011], Nieruchomość jako źródło dochodów własnych gminy z uwzględnieniem możliwości oddziaływania władz samorządowych na ich wielkość, w: Finanse - nowe wyzwania teorii i praktyki. Finanse publiczne, red. L. Patrzałek, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Preferencje podatkowe w Polsce [2011], nr 2 MF, Warszawa.
• Preferencje podatkowe w Polsce [2013], nr 4, MF, Warszawa.
• Slack E. [2010], The Property Tax...in Theory and Practice, IMFG Working Paper 02, Toronto.
• Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa. Informacja o wykonaniu budżetów jednostek samorządu terytorialnego w 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, Rada Ministrów, Warszawa.
• Stiglitz J. E. [2004], Ekonomia sektora publicznego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Swianiewicz P. [1996], Zróżnicowanie polityk finansowych władz lokalnych, "Transformacja Gospodarki", nr 73, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa.
• Swianiewicz P. [2004], Finanse lokalne, teoria i praktyka, Municypium, Warszawa.
• Tiebout C. M. [1956], A Pure Theory of Local Expenditure, "Journal of Political Economy", vol. 64.
• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. DzU 2010, nr 95, poz. 613 z późn. zm.).
• Wójtowicz K. [2006], Analiza potencjalnych skutków reformy systemu opodatkowania nieruchomości w Polsce, w: Finanse publiczne, red. A. Pomorska, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Wójtowicz K. [2007], System opodatkowania nieruchomości w Polsce, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Wysokość stawek w opodatkowaniu nieruchomości w 2009 r. [2010], MF, Warszawa.
• Zodrow G. R., Mieszkowski P. [1986], The New View of the Property Tax: A Reformulation, "Regional Science and Urban Economics", vol. 16.
• Zodrow G. R. [2007], The Property Tax Incidence Debate and the Mix of State and Local Finance of Local Public Expenditures, "CES-ifo Economic Studies", vol. 53.