Problematyka etyczna w pierwszych dziełach o rachunkowości

• Autorzy: Małgorzata Garstka

Warianty tytułu

Ethics in the Early Works of Accounting

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niedawno księgowi mieli okazję do zauważenia 20 lat istnienia w Polsce aktu prawnego rangi ustawy, regulującego rachunkowość. Ustawa została przyjęta przez sejm w 1994 roku. 500 lat wcześniej wydano drukiem traktat Luki Paciolego o księgowości podwójnej. Wydanie Tractatus XI. Particularis de computis et scripturis było wydarzeniem epokowym, wyznaczającym początek nowej dziedziny nauk ekonomicznych1. Fenomenem rachunkowości jako nauki ekonomicznej jest fakt, że do dziś opiera się ona na zasadach opisanych już w XV wieku2, a znanych od starożytnych czasów w Mezopotamii3. Sama idea księgowości podwójnej była znana dużo wcześniej przed wydaniem traktatu, a rozpowszechniana w Europie nie tylko dzięki Paciolemu, o którym wiedzą wszyscy zajmujący się rachunkowością. Działo się to również za sprawą innych autorów, na przykład Benedetto Cotruglio, który 36 lat wcześniej niż Pacioli również ją opisywał, a pozostaje nadal nieznany. (...) Ostatnio w rachunkowości, jak i w szeroko rozumianej gospodarce, szczególny nacisk kładzie się na etykę, wartości moralne i postawy zawodowe. Warto zastanowić się czy, a jeśli tak to na jaką skalę, obecne one były w pierwszych dziełach o rachunkowości, 550 lat temu. Warto spojrzeć na to, jak podchodzili do nich wybitni przedstawiciele początków nauki rachunkowości i jej drukowanej historii. Artykuł ma na celu przedstawienie głównych idei zawartych we wskazówkach Cotruglia i Paciolego, dotyczących prowadzenia księgowości podwójnej, a na tym tle zmierza do zidentyfikowania wskazówek o charakterze etycznym. Okazuje się, że autor kluczowego w historii dzieła na temat rachunkowości, jak i jego poprzednik, wiele uwagi poświęcili postawie moralnej kupca, do którego kierowali swoje myśli, jego odpowiedniemu zachowaniu, postawie wobec kontrahentów i różnych osób, z którymi łączyły go stosunki gospodarcze. (fragment tekstu)

EN

Accountants recently had the opportunity to celebrate 20 years of existence in Poland the regulating of accounting. The act was adopted by parliament in 1994. 500 years before the treaty about double accounting was reprinted by Pacioli. The edition of Tractatus XI. Particularis de computis et scripturis was an (epic) epoch-making event designating the beginning of a new field of economic sciences. The idea of the double accounting was known before, not only because of Pacioli, but also through Cotruglio, who described it 36 years earlier. Recently in accounting, as well as in the broadly understood economy, there is a particular emphasis put on ethics, moral values and professional attitudes. It is worth considering whether and on what scale they were present in the early works of Accountancy 550 years ago, how their representatives approached the subjects the beginning of a written history of accounting. The article presents the main ideas included in the guidelines Pacioli and Cotruglio regarding double accounting, and identifies if ethical guidelines were presents among others guidelines. It turns out that the author of the essential work in the history of accounting, as well as its predecessor, devoted much attention to the moral attitude of the merchant, his appropriate behavior, attitude towards customers and other people, with whom he has a business relationship. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia rachunkowości; Etyka; Podwójna księgowość; Teoria rachunkowości

EN

Accounting history; Ethics; Double bookkeeping; Accounting theory

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2015
• Tom: 18
• Numer: nr 3
• Strony: 73--83

Twórcy

autor

Małgorzata Garstka

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Bibliografia

• Banaszkiewicz A., Techniki prowadzenia ksiąg rachunkowych w ujęciu historycznym, "Copernican Journal of Finance & Accounting" 2013, vol. 2, issue 1.
• Dobija M., Ponadczasowe i cywilizacyjne znaczenie zapisu podwójnego, "Management and Business Administration. Central Europe" 4/2012 (117), s. 3-22.
• Dobija M., D. Dobija, O naturze kapitału, http://janek.uek.krakow.pl/~zkrach/pobranie.htm.
• Dobija M., Ewolucja koncepcji rachunkowości, kapitału i pieniądza, http://janek.uek.krakow.pl/~zkrach/pobranie.htm.
• Dobija M., M. Jędrzejczyk, Szkice z historii rachunkowości, PTE, Kraków 2011.
• Hońko S., Luca Pacioli - prekursor dydaktyki w rachunkowości, "Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis" 2013, Oeconomica 303 (72), 41-50.
• Mikuła-Bączek E., Kapitał a kapitał ludzki w procesie kształtowania wymiaru globalizacji [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Problemy globalizacji i regionalizacji, cz. 1, zeszyt nr 8, red. M.G. Woźniak, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów 2006, s. 155-169.
• Niemczyk L., Program badawczy Luca Paciolego, "Gospodarka Narodowa" 9/2010, s. 83-96.
• Pacioli L., Traktat o rachunkowości, SKwP, Warszawa 2007.
• Pogodzińska-Mizdrak E., Przedmowa [w:] L. Pacioli, Traktat o rachunkowości, SKwP, Warszawa 2007.
• Rogozina S., Powstanie i rozwój księgowości podwójnej, "Zeszyty Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu" 2012, vol. 32, s. 69-87.
• Turzyński M., O średniowiecznej moralności kupieckiej i etyce zawodowej rachunkowości: perspektywa teorii społecznej Michela Foucaulta, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości" 2013, vol. 73 (129), s. 131-146.
• Ziętowska I., Benedetto Cotruglio i pierwsze dzieło o teorii rachunkowości, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości" 2014, vol. 79 (135), s. 179-197.

Identyfikatory

DOI

11089/12700