Jazda konna osób niepełnosprawnych - terapia czy sport?

• Autorzy: Renata Urban

Warianty tytułu

Horse Riding People with Disabilities - a Therapy or Sport?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jazda konna rekreacyjna, a tym bardziej sport jeździecki utożsamiane są z wysoką sprawnością fizyczną i doskonałą koordynacją osób, które są uczestnikami tej formy ruchu. Tymczasem okazuje się, że już w starożytności Hipokrates przekonywał o pozytywnym wpływie jazdy konnej nie tylko na osoby sprawne i zdrowe, ale przede wszystkim na te, które były tej sprawności pozbawione. Teorie filozofa i lekarza po kilkunastu wiekach potwierdzili także inni badacze i uczeni, publikując w XVI-XIX w. obszerne traktaty na ten temat. Zagadnienie wpływu jazdy konnej na zachowanie lub odzyskanie zdrowia zyskało zainteresowanie również w Polsce, gdzie zamiłowanie narodu do koni i jeździectwa znane było od wieków. Pisał na ten temat w XVI w. Dorohostajski w swoim dziele Hippica..., w XIX w. Czapski w Historii powszechnej konia, a potem jeszcze wielu innych autorów. Jednak wobec braku akceptacji społecznej dla niepełnosprawności zalecenia zawarte w tych publikacjach nie zostały zastosowane w praktyce. Dopiero gwałtowny wzrost liczby osób niepełnosprawnych, okaleczonych w wyniku pierwszej i drugiej wojny światowej, spowodował zwiększenie zainteresowania problematyką rehabilitacji tych osób, a także zintensyfikował badania naukowe w tym kierunku. Pojedyncze, ale udokumentowane przypadki poprawy sprawności fizycznej w wyniku regularnego uprawiania jazdy konnej zachęciły do wprowadzenia tego rodzaju terapii - hipoterapii. Kolejnym istotnym etapem rozwoju jazdy konnej osób niepełnosprawnych było włączenie jeździectwa do programu igrzysk paraolimpijskich oraz zawodów olimpiad specjalnych. To spowodowało wzrost zainteresowania nie tylko hipoterapią, ale także formą sportową jazdy konnej, i przyczyniło się do powstania ośrodków jeździeckich dla niepełnosprawnych oraz zorganizowania systemu rywalizacji w parajeździectwie. Uświadomiło także społeczeństwu nie tylko możliwość, ale wręcz konieczność udziału osób niepełnosprawnych w życiu sportowym. (abstrakt oryginalny)

EN

Recreational horse riding and even more sport riding are identified with high efficiency and excellent physical coordination of people who are participants of this form of activity. However, it turns out that even in antiquity Hippocrates convinced of the positive impact that horse riding had on people without disabilities and healthy, but most of all on those who were deprived of this ability. Those philosopher's and doctor's theories, after several centuries were confirmed by other researchers and scholars publishing in the XVI-XIX centuries extensive tractates on the subject. The issue of the impact of horse riding on the behavior or recovery also gained interest in Poland, where the nation's passion for horses and riding had been known for centuries. Dorohostajski wrote about this in the sixteenth century in his work Hippica..., in the nineteenth century Czapski in Universal History of a Horse and then many others. However, because of the lack of social acceptance for disability, the recommendations contained in these publications did not find performers. Only a sharp increase in the number of disabled people, maimed as a result of the First and Second World War, caused the increased interest in the problems of rehabilitation of these people, as well as intensified research in this field. Single but documented cases of improvement of physical fitness due to regular horse riding encouraged implementing this kind of therapy - hippotherapy. Another important step in the development of horse riding of disabled people was its inclusion in the program of the Paralympics and Special Olympics Competitions. This caused a surge of interest not only in hippotherapy, but also in a form of sport riding, the emergence of horse riding centers for the disabled and organizing a system of competition in parahorseriding. Also it made it clear to the public not only possibility but even the necessity of the participation of people with disabilities in sport. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sport; Osoby niepełnosprawne; Rehabilitacja niepełnosprawnych

EN

Sport; Disabled people; Rehabilitation of disabled persons

• Czasopismo: Marketing i Rynek
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 11 (CD)
• Strony: 209--216

Twórcy

autor

Renata Urban

• Uniwersytet Szczeciński

Bibliografia

• Blichiewicz, K., Jackowski, M., i Zrubek, B. (1988). Hipoterapia. Koń Polski, (4), 32-33.
• Czapski, M. (1874). Historia powszechna konia (t. 2). Poznań.
• Dzwonkowska, J. i Strumińska, A. (2009). FRDI - Międzynarodowa Federacja Jeździectwa Osób Niepełnosprawnych. Przegląd Hipoterapeutyczny, (2), 37-38.
• Habinowska, M. (1986). Ludzie i konie. Sport jeździecki na poznańskiej Woli. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Oddział w Poznaniu.
• Hady-Bartkowiak, K. i in. (2006). Vademecum. Sport niepełnosprawnych. Przepisy i regulaminy. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Aba" Sp. z o.o.
• Informator parajeździecki (2009). Warszawa: Stowarzyszenie Jeździeckie Osób Niepełnosprawnych Hippoland.
• Jabrzemski, J. (1956). Królowa na olimpijskiej premierze. Sportowiec, (24), 6.
• Jucewicz, J., Jacobsche, J. i Kubicki, W. (2004). Od Rzymu do Aten 1960-2004. Polacy na Igrzyskach Paraolimpijskich. Warszawa: Państwowy Fundusz Osób Niepełnosprawnych - Interspar.
• MKOl (1952). The Official Report of the Organising Committee for the Games of the XV Olympiad in Helsinki. Helsinki: Międzynarodowy Komitet Olimpijski.
• MKOl (1956). The Official Report of the Equestrian Games of the XVI Olympiad in Stockholm. Stockholm: Międzynarodowy Komitet Olimpijski.
• Olimpiady Specjalne Polska (1996). Oficjalne przepisy sportowe Special Olympics. Warszawa: Olimpiady Specjalne Polska.
• Pazdyk, G. (1988). Wierzchowcem po nadzieję... Wiadomości Sportowe, (21), 6.
• PKOl (2004). Ateny 2004. Polska reprezentacja paraolimpijska. Warszawa: Polski Komitet Olimpijski.
• Polańska, H. (2003). Dama w siodle. Warszawa: Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa.
• Pruchniewicz, W. (2003). Akademia jeździecka (cz. I). Warszawa: Polski Związek Jeździecki.
• Przyszlak, O. i Zaborniak, S. (2006). Z działalności Ludowego Klubu Jeździeckiego "Zabajka" Głogów Małopolski. W: L. Nowak (red.), Z najnowszej historii kultury fizycznej Polski i Polonii. Gorzów Wielkopolski: Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej, Oddział Gorzów Wlkp.
• Sawaryn, D. (2008). Właściwości konia i mechanizm oddziaływania terapeutycznego. Fizjoterapia, (1), 104.
• Sawicka, Z. (2002). Koń w życiu szlachty w XVI-XVIII w. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Schweitzer-Wirska, Z. (2006). Między grzywą a ogonem. Warszawa: Studio Ten.
• Skorska, K. (1987). Trzeba pilnować i dziecka, i konia, i ... rodziców. itd, (24), 18-19.
• Słowiński, D. (2005). Rozwój Olimpiad Specjalnych na świecie i w Polsce w latach 1963-2005. Maszynopis pracy magisterskiej. Gorzów Wielkopolski: Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej poznańskiej AWF w Gorzowie Wlkp.
• Smagacz, N. (2010). ABC parajeździectwa. Przegląd Hipoterapeutyczny, (1), 51.
• Szabert, A. (2012). Koń - terapeuta i przyjaciel. Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne, (11), 27.
• Trochimiak, L., Czernicki, J. i Marchwicki, S. (1996). Hipoterapia w rehabilitacji. Postępy rehabilitacji, z. 2, 116.
• Urban, R. (2003). Rozwój sportu jeździeckiego w Polsce w latach 1918-1939. Maszynopis pracy doktorskiej. Poznań: AWF Poznań.
• Witkowska, M. (2006). Początki hipoterapii w Polsce i na świecie. Przegląd Hipoterapeutyczny, (3), 4.
• Wodzińska, M. (1893). Amazonka. Podręcznik jazdy konnej dla dam. Warszawa: Towarzystwo Wyścigów Konnych w Królestwie Polskim.
• Wyżnikiewicz-Nawracała, A. (2001). Jeździectwo w terapii, rekreacji i sporcie osób niepełnosprawnych. Gdańsk: Wydawnictwo AWF w Gdańsku.
• Wyżnikiewicz-Nawracała, A. (2002). Jeździectwo w rozwoju motorycznym i psychospołecznym osób niepełnosprawnych. Gdańsk: Wydawnictwo AWF w Gdańsku.
• Zaborniak, S. (red.) (2007). Z dziejów kultury fizycznej w gminie Głogów Małopolski (1978-2006). Głogów Małopolski: Uniwersytet Rzeszowski.