Modele gospodarstw rolnych w państwach Unii Europejskiej

• Autorzy: Arkadiusz Sadowski , Walenty Poczta , Ewelina Szuba-Barańska , Patrycja Beba

Warianty tytułu

Models of Farms in the European Union

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule scharakteryzowano i określono znaczenie poszczególnych modeli gospodarstw rolnych, wyodrębnionych na podstawie badań własnych jako rodzinne, drobne i wielkotowarowe. Delimitacji dokonano na podstawie struktury siły roboczej oraz relacji dochodu rolniczego do płacy minimalnej. Za podmioty rodzinne przyjęto te, w których dominuje praca własna rodziny rolniczej, a dochód w przeliczeniu na jedną osobę pracy własnej przewyższa płacę minimalną netto w danym kraju. Jednostki charakteryzujące się przewagą pracy najemnej nad pracą własną uznano za gospodarstwa wielkotowarowe. Pozostałe gospodarstwa, gdzie dochód uzyskiwany przez osobę pełnozatrudnioną był niższy od płacy minimalnej, zostały sklasyfikowane jako drobne. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że dominującą formą gospodarowania na obszarze Unii Europejskiej jest rolnictwo rodzinne, które w przeważającej części państw UE angażuje największą część zasobów. Występuje jednak grupa krajów, w których istotną rolę odgrywają podmioty wielkotowarowe ze względu na duży udział w uzyskiwanej produkcji rolnej i angażowaniu zasobów ziemi i pracy. Gospodarstwa drobne, mimo że w wielu krajach przeważają liczebnie, to jednak mają niewielkie znaczenie ekonomiczne, ze względu na nieznaczny udział w zasobach ziemi i przede wszystkim małą partycypację w wytwarzaniu krajowej produkcji rolnej. (abstrakt oryginalny)

EN

The article describes and sets a definition of different farm models under the categories of being family, small, and large scale commercial. Determination was based on the structure of the workforce and relationships between agricultural income to minimum wages. Family farms were dominated by the farming family providing the labour and the income per capita exceeded the net minimum wage in the country. The larger commercial farms are characterized by having a predominance of hired labour. Other farms where the full time income of those engaged in farm work was lower than the minimum wage were classified as small farms. The survey finds that the dominant form of farm management in the European Union is family farming, which in most EU States involves the largest share of resources. However, there is a group of countries in which large scale commercial production dominates producing a large share of total agricultural production and involving significant land and labour resources. Small farms, despite the fact that the prevail in a large number of countries, have little economic importance, due to their low level of land resources, and importantly a minor role the production of domestic agricultural production. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rolnictwo; Gospodarstwa rolne; Analiza danych statystycznych

EN

Agriculture; Arable farm; Statistical data analysis

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 3 (168)
• Strony: 43--62

Twórcy

autor

Arkadiusz Sadowski

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Walenty Poczta

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Ewelina Szuba-Barańska

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Patrycja Beba

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Alexandri C., Luca L., Tudor M., Voicilas D.M., 2008: Dynamika zmian gospodarstw rolnych w Rumunii - czynniki wpływu, implikacje i perspektywy ekonomiczne. [w:] Dziś i jutro gospodarstw rolnych w krajach Centralnej i Wschodniej Europy, T. Czekaj, Z. Mirkowska, J. Sobierajewska (red.). IERiGŻ, Warszawa.
• Baer-Nawrocka A., Sadowski A., 2013: Polityczne i strukturalne czynniki wpływające na przemiany w rozmieszczeniu produkcji trzody chlewnej w Unii Europejskiej. [w:] Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 307. Polityka ekonomiczna, J. Sokołowski, M. Sosnowski, A. Żabiński (red.). Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Basek V., Divila E., 2008: Struktura czeskich gospodarstw rolnych - dziś i jutro. [w:] Dziś i jutro gospodarstw rolnych w krajach Centralnej i Wschodniej Europy, T. Czekaj, Z. Mirkowska, J. Sobierajewska (red.). IERiGŻ, Warszawa, s. 53-66.
• Bedrac M., Cunder T., 2008: Zmiany strukturalne i środki poprawy sprawności i wydajności ekonomicznej gospodarstw rolnych Słowenii. [w:] Dziś i jutro gospodarstw rolnych w krajach Centralnej i Wschodniej Europy, T. Czekaj, Z. Mirkowska, J. Sobierajewska (red.). IERiGŻ, Warszawa, s. 67-81.
• Blass G., Bożik M., 2008: Perspektywy słowackiego sektora rolnego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. [w:] Dziś i jutro gospodarstw rolnych w krajach Centralnej i Wschodniej Europy, T. Czekaj, Z. Mirkowska, J. Sobierajewska (red.). IERiGŻ, Warszawa, s. 39-52.
• Drygas M., 2015: Kryteria definiowania gospodarstw rodzinnych w wybranych krajach. Wieś i Rolnictwo nr 1 . 1 (1 66. 1 ), s. 11-22.
• Goraj L., Cholewa I., Osuch D., Płonka R., 2010: Analiza skutków zmian we Wspólnotowej Typologii Gospodarstw Rolnych. Polski FADN. Warszawa.
• Halamska M., 2015: Specyfika rolnictwa rodzinnego w Polsce: ciężar przeszłości i współczesne uwarunkowania. Wieś i Rolnictwo nr 1.1 (166.1), s. 107-129.
• Halamska M., 1998: Dekolektywizacja rolnictwa w Europie Środkowej i jej społeczne konsekwencje. IRWiR PAN, Warszawa, s. 224.
• Halamska M., Lamarche H., Maurel M.-C., 2003: Rolnictwo rodzinne w transformacji postkomunistycznej. Anatomia zmiany. IRWiR PAN, Warszawa, s. 184.
• Józwiak W., Ziętara W., 2013: Zjawiska występujące w rolnictwie unijnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej po 2004 roku i wnioski na przyszłość. [w:] Nowe rozwiązania WPR 2013+ wobec wyzwań rolnictwa krajów członkowskich Unii Europejskiej, A. Kowalski, M. Wigier, M. Bułkowska (red.). IERiGŻPIB, Warszawa, s. 36-47.
• Klepacki B., 2005: Tendencje zmian w ekonomicznej i społecznej strukturze wsi. [w:] Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, J. Wilkin (red.). IRWiR PAN, Warszawa, s. 85-89.
• Poczta W., Sadowski A., Średzińska J., 2008: Rola gospodarstw wielkotowarowych w rolnictwie Unii Europejskiej. Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G - ekonomika rolnictwa, t. 95, z. 1, Warszawa, s. 42-56.
• Poczta W., Szuba-Barańska E., Beba P., Czubak W., 2015: Struktura i ekonomiczna różnorodność amożliwość rozwoju gospodarstw rodzinnych wUE. Wieś iRolnictwonr 1.1 (166.1), s. 59-79.
• Sadowski A., 2012: Zrównoważony rozwój gospodarstw rolnych z uwzględnieniem wpływu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań, s. 368.
• Sadowski A., Baer-Nawrocka A., Poczta W., 2013: Gospodarstwa rolne w Polsce na tle gospodarstw Unii Europejskiej - wpływ WPR. Praca zbiorowa pod kierunkiem prof. dr hab. Walentego Poczty. Główny Urząd Statystyczny.
• Sadowski A., Czubak W., 2013: The priorities of rural development in the EU countries in years 2007-2013. Agricultural Economics 59 (2), s. 58-73.
• Sadowski A., Czubak W., 2012: Zakres i instrumenty polityki rolnej stosowane w różnych systemach społeczno-ekonomicznych w Polsce. [w:] Wspólna Polityka Rolna a rozwój rolnictwa w Polsce, W. Czubak, E. Kiryluk-Dryjska, W. Poczta, A. Sadowski (red.). Wyd. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań, s. 41-54.
• Sadowski A., Czubak W., 2010: Działanie "Dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej" w opinii wielkopolskich rolników. [w:] Fundusze Unii Europejskiej jako czynnik modernizacji rolnictwa polskiego, R. Rudnicki (red.). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 141 -149.
• Wrzaszcz W., 2012: Poziom zrównoważenia indywidualnych gospodarstw rolnych w Polsce (na podstawie danych FADN). IERiGŻ-PIB, Warszawa, s. 253.
• Zegar J.St., 2009: Struktura polskiego rolnictwa rodzinnego pod koniec pierwszej dekady XXI wieku. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• Zegar J.St., 2012: Współczesne wyzwania rolnictwa. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, s. 383.
• http://ec.europa.eu/eurostat (dostęp: 20.12.2014).
• http://ec.europa.eu/agriculture/rica/ (dostęp: 20.12.2014).
• ---