Ekonomia ewolucyjna jako jeden z nurtów współczesnej ekonomii - zarys problematyki

• Autorzy: Tomasz Zalega

Warianty tytułu

Evolutionary Economics as a Trend in Modern Economics: an Overview

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ekonomia ewolucyjna zaliczana jest do ekonomii heterodoksyjnej, której obszar zainteresowań koncentruje się na zagadnieniach związanych ze zmianami zachodzącymi w systemie ekonomicznym oraz ich przesłankami i konsekwencjami. Współczesna ekonomia ewolucyjna, akceptując, że rzeczywistość jest dynamiczna, skupia się na badaniu tego, w jaki sposób ewoluuje gospodarka, szukając źródeł i mechanizmów dynamiki. W tych stwierdzeniach można zawrzeć podstawowy wyróżnik ontologiczny i metodologiczny ekonomii ewolucyjnej. Celem artykułu jest zdefiniowanie ekonomii ewolucyjnej, a także przedstawienie jej historycznych korzeni, współczesnych poglądów oraz perspektywy rozwoju. Zagadnienia przedstawione w opracowaniu nie opisują całego jej spektrum, a jedynie wybrane elementy. Artykuł ma charakter teoretyczny i składa się z pięciu części. W pierwszej części tekstu skupiono się na wyjaśnieniu pojęcia i kluczowych założeń ewolucjonizmu w naukach społecznych. W dalszej części artykułu omówiono istotę ekonomii ewolucyjnej, a także przedstawiono jej korzenie. Z uwagi na wymogi objętościowe czasopisma skoncentrowano się wyłącznie na prezentacji poglądów najważniejszych przedstawicieli tej dyscypliny naukowej. W końcowej części artykułu, w sposób syntetyczny, przybliżono najważniejsze słabości ekonomii ewolucyjnej oraz perspektywy jej rozwoju.(abstrakt oryginalny)

EN

Evolutionary economics is considered to be part of heterodox economics, which focuses on developments in the economic system, their reasons and consequences. Accepting that the reality is dynamic, contemporary evolutionary economics examines the ways in which the economy evolves, seeking origins and mechanisms of its dynamics. These statements reflect the fundamental ontological and methodological characteristics of evolutionary economics. This article aims at defining evolutionary economics and presenting its historical roots, current views and prospects for development. The issues put forward do not describe its entire range, but only selected elements. This paper is theoretical and consists of five parts. The first part concentrates on explaining the concept and key assumptions of evolutionism in social sciences. Further, the essence of evolutionary economics and its origins are discussed. Owing to the length requirements, the focus is exclusively on presenting the views of the most prominent representatives of this scientific discipline. The final part synthesises fundamental weaknesses of evolutionary economics and prospects for its development. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Teoria ewolucyjna w ekonomii; Ekonomia; Doktryny ekonomiczne

EN

Evolutionary theory in economics; Economics; Economic doctrine

• Czasopismo: Studia i Materiały / Wydział Zarządzania. Uniwersytet Warszawski
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 2
• Strony: 157--177

Twórcy

autor

Tomasz Zalega

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Barkow, J.H., Cosmides, L. i Tooby, J. (red.) (1992). The Adapted Mind: Evolutionary Psychology and the Generation of Culture. New York: Oxford University Press.
• Beinhocker, E.D. (2006). The Origin of Wealth. Evolution Complexity, and the Radical Remaking of Economics. Boston: Harvard Business School Press.
• Blaug, M. (2000). Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Boulding, E.K. (1981). Evolutionary Economics. Beverly Hills: Sage Publications.
• Boulding, E.K. (1991). What is Evolutionary Economics. Journal of Evolutionary Economics, 1(1), http://dx.doi.org/10.1007/BF01202334
• Bowler, P.J. i Morus, I.R. (2005). Making Modern Science: A Historical Survey, University of Chicago Press, Chicago, http://dx.doi.org/10.7208/chicago/ 9780226068626.001.0001
• Brzeziński, M., Gorynia, M. i Hockuba, Z. (2007). Między imperializmem a korporacją. Ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI wieku, referat przygotowany na VIII Kongres Ekonomistów Polskich, 29-30 listopada, Warszawa.
• Chmielewski, P. (1988). Kultura i ewolucja. Warszawa: PWN.
• Czachorowski, S. (2010). Między ewolucjonizmem a kreacjonizmem - model maszyny i model organizmu. W: E. Wiszowaty i K. Parzych-Blakiewicz (red.), Teoria ewolucji a wiara chrześcijan. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Danielson, P. (2004). Rationality and evolution. W: A.R. Mele i P. Rawlinga (red.), The Oxford Handbook on Rationality. Oxford: Oxford University Press.
• Darwin, K. (1859). The Origin of Species by Means of Natural Selection. New York: Random House.
• Dennett, D.C. (1996). Darwin's Dangerous Idea. Evolution and the Meanings of Live. New York: Touchstone.
• Denton, M. (1985). Evolution: A Theory in Crisis. London: Burnett Books.
• Dobzhansky, T. (1967). Changing Man. Science, 155(3761).
• Dopfer, K. (red.) (2001). Evolutionary Economics: Program and Scope. Boston-Dordrecht-London: Kluwer Academic Publishers.
• Dopfer, K. (2004). The economic agent as rule maker and rule user: Homo Sapiens Oeconomicus. Journal of Evolutionary Economics, 14(2).
• Dopfer, K. (2005). The Evolutionary Foundations of Economics. Cambridge: Cambridge University Press, http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511492297
• Dopfer, K. i Potts, J. (2004). Evolutionary realism: a new ontology for economics. Journal of Economic Methodology, 11(2), http://dx.doi.org/10.1080/13501 780410001694127
• Dosi, G. (1991). Some Thoughts on the Promises, Challenges and Dangers of an -Evolutionary Perspectives" in Economics. Journal of Evolutionary Economics, 1, http://dx.doi.org/10.1007/BF01202333
• Dosi, G. (2012). Economic Coordination and Dynamics: Some Elements of an Alternative, -Evolitionary" Paradigm. LEM Working Papers Series, 8.
• Dosi, G. i Nelson, R.R. (2010). Technical change and industrial dynamics as evolutionary process. W: B. Hall i N. Rosenberg (red.), Economics of Innovation. Amsterdam: Elsevier.
• Dzionek-Kozłowska, J. (2007). System ekonomiczno- społeczny Alfreda Marshalla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Elwick, J. (2003). Herbert Spencer and the Disunity of the Social Organism. History of Science, 41.
• Gajda, J. (2012). Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze - cz. I. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Glapiński, A. (2013). Kwestie metodologiczne podejęcia ewolucyjnego w ekonomii. Gospodarka Narodowa, 5-6.
• Gotlieb, G. (2002). Developmental-behavioral initiation of evolutionary change. Psychological Review, 109(2). http://dx.doi.org/10.1037/0033-295x.109.2.211
• Grębecki, A., Kinastowski, W. i Kuźnicki, L. (1962). Ewolucjonizm, t. 1-2. Warszawa: PWN.
• Hayek, F.A. (1944). The Road to Serfdom. Chicago: University of Chicago Press.
• Hodgson, G.M. (1993). Economics and Evolution: Bringing Life Back Into Economics. Cambridge: University of Michigan Press, Polity Press and Ann Arbor.
• Hodgson, G.M. (1994). Theories of Economic Evolution. W: G.M. Hodgson, W.J. Samuels i M.R. Tool (red.), The Elgar Companion to Institutional and Evolutionary Economics. Edward Elgar, Aldershot, UK and Brookfield, US. http://dx.doi. org/10.4337/9781843768661
• Hodgson, G.M. (1999). Evolution and Institutions: On Evolutionary Economics and the Evolution of Economics. Cheltenham and Northampton: Edward Elgar Publishing.
• Hodgson, G.M. (2007). Evolutionary and Institutional Economics as the New Mainstream? Evolutionary and Institutional Economic Review, 4(1).
• Jodkowski, K. (1998). Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm-kreacjonizm. Realizm. Racjonalność, Relatywizm, t. 35. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kaczmarek, K.M. (2013). Mechanizmy ewolucji religii. Wydawnictwo Naukowe UAM, Seria Socjologia, Nr 71, Poznań.
• Kennedy, J.G. (1978). Herbert Spencer. Boston: G.K. Hall & Co.
• Kerkut, G.A. (1960). Implications of Evolution. International Series of Monographs on Pure and Applied Biology. Division: Zoology, General Editor: G.A. Kerkut, vol. 4. Oxford-London-New York-Paris: Pergamon Press.
• Kloskowski, K. (1994). Między ewolucją a kreacją. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.
• Kwaśnicki, W. (1996). Ekonomia ewolucyjna - alternatywne spojrzenie na proces rozwoju gospodarczego. Gospodarka Narodowa, 10.
• Larson, E.J. (2006). Evolution: The Remarkable History of a Scientific Theory. New York: Random House Publishing Group.
• Lazear, E.P. (2000). Economic Imperialism. Quarterly Journal of Economics, 115(1). http://dx.doi. org/10.1162/003355300554683
• Luty, J. (2011). Estetyka ewolucyjna: Sztuka jako adaptacja w ujęciu międzykulturowym. Estetyka i Krytyka, 21(2).
• Majewskij, W.I. (2005). Ewolucyyonnaja makroekonomiczeskaja tieorija. W: D.S. Lwowa (red.), Wwiedienije w institucyonalnuju ekonomiki. Moskwa.
• Marshall, A. (1948). Principles of Economics. London: Macmillan.
• Maślak, E. (2002). J.A. Schumpeter pół wieku później - współczesna recepcja teorii. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2.
• Mäki, U. (2001). Explanatory unification: Double and doubtful. Philosophy of the Social Sciences, 31. http://dx.doi.org/10.1177/004839310103100402
• Mäki, U. (2013). Scientific Imperialism: Difficulties in Definition, Identification, and Assessment. International Studies in the Philosophy of Science, 27(3). http://dx.doi.org/10.1080/02698595.2013.825496
• Metcalfe, J.S. (2005). Evolutionary concepts in relation to evolutionary economics. W: K. Dopfera (red.), The Evolutionary Foundations of Economics. Cambridge: Cambridge University Press. http:// dx.doi.org/10.1017/cbo9780511492297.012
• Metcalfe, J.S. i Foster, J. (2006). Evolution and Economic Complexity. Journal of Economic Issues, 40(3).
• Moryń, M. (2000). Ewolucja. W: B. Andrzejewski (red.), Leksykon filozofii - postaci i pojęcia. Poznań: Oficyna Wydawnicza De Facto.
• Nelson, R.R. i Winter, S.G. (1982). An Evolutionary Theory of Economic Change. Cambridge-London: Harvard University Press.
• O'Boyle, E.J. (2007). Requiem for Homo Economicus. Journal of Markets & Morality, 10(2).
• Ogrodnik, B. (2012). Czy kwantowy darwinizm Wojciecha Żurka jest rzeczywiście procesem darwinowski? W: A. Kuzior, A. Kiepasa i J. Reda (red.), IX Polski Zjazd Filozoficzny. Księga streszczeń. Gliwice- Katowice-Wisła.
• Popper, K.R. (1992). Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teorie epistemologiczna. Warszawa: PWN.
• Powell, J. (1995). Herbert Spencer: Liberty and Unlimited Human Progress. The Freemann, April. Ratajczak, M. (2008). Dylematy współczesnej ekonomii. Zeszyty Naukowe PTE, 6.
• Richards, R.J. (1992). The Meaning of Evolution: The Morphological Construction and Ideological Reconstruction of Darwin's Theory. Chicago: University of Chicago Press. http://dx.doi.org/10.7208/ chicago/9780226712055.001.0001
• Ryszkiewicz, M. (1994). Matka Ziemia w przyjaznym kosmosie. Gaja i zasada antropiczna w dziejach myśli przyrodniczej. Warszawa: PWN.
• Ryszkiewicz, M. (2000). Ewolucja. Od Wielkiego Wybuchu do Homo sapiens. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.
• Saviotti, P.P. i Metcalfe, J.S. (red.) (1991) Evolutionary Theories of Economic and Technological Change: Present Status and Future Prospects. London: Harwood.
• Shiozawa, Y. (2004). Evolutionary Economics in the 21st Century: A Manifesto. Evolutionary and Institutional Economics Review, 1(1).
• Skowron, S. (1966). Ewolucjonizm. Warszawa: PWN.
• Schumpeter, J.A. (1939). Business Cycles. New York-London: McGraw Hill.
• Schumpeter, J.A. (1942). Capitalism, Socialism and Democracy. New York: Harper & Row.
• Schumpeter, J.A. (1954). History of Economic Analysis. London: Allen and Unwin.
• Smith, A. (1954). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, t. 2. Warszawa: PWN.
• Smith, A. (1989). Teoria uczuć moralnych. Warszawa: PWN.
• Smolin, L. (1996). Pełna teoria Wszechświata. W: J. Brockman (red.), Trzecia kultura. Warszawa: PWN.
• Sobczyńska, D. (2004). O darwinowskim stylu myślenia naukowego w chemii. Poznańskie Studia z Filozofii Humanistyki, 7(20).
• Spencer, H. (1912). The Principle of Sociology, vol. I. New York: D. Appleton and Company.
• Stankiewicz, W. (2012). Ekonomika instytucjonalna, wyd. III uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo PWSBiA.
• Sperber, D. (1996). Explaining Culture: A Naturalistic Approach. Oxford: Blackwell Publishers.
• Steward, I. (2011). Commandeering Time: The Ideological Status of Time in the Social Darwinism of Herbert Spencer. Australian Journal of Politics and History, 57.
• Tatarkiewicz, W. (1983). Historia filozofii, t. III. Filozofia XIX wieku i współczesna. Warszawa: PWN.
• Tomer, J.F. (2001). Economic Man vs. Heterodox Men: The Concepts of Human Nature in Schools of Economic Thought. The Journal of Socio-Economics, 30, http://dx.doi.org/10.1016/S1053-5357(01)00100-7
• Tomczyk, E. (2011). Oczekiwania w ekonomii. Idea, pomiar, analiza. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
• Van Der Dennen, J.M.G., Smille, D. i Wilson, D.R. (red.) (1999). The Darwinian Heritage and Sociobiology. Westport, CT: Praeger.
• Veblen, T.B. (1898). Why is economics not an evolutionary science? Quartely Journal of Economics, 12.
• Veblen, T.B. (1971). Teoria klasy próżniaczej. Warszawa: PWN.
• Verspagen, B. (2001). Economic Growth and Technological Change: An Evolutionary Interpretation. OECD Science, Technology and Industry Working Papers, 1. OECD Publishing.
• Walasek, R. i Zalega, T. (2014). Imperializm ekonomiczny w kontekście podejmowania decyzji przez konsumentów - rozważania teoretyczne. Konsumpcja i Rozwój, 2(7).
• Wątroba, W. (2009). Homo Postmillenicus. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Weiss, M. (2009). Ewolucjonizm i etyka. Czas Kultury, 5.
• Witt, U. (1991). Reflections on the Present State of Evolutionary Economic Theory. W: G. Hodgson i E. Screpanti (red.), Rethinking Economics: Markets, Technology and Economic Evolution. Aldershot, UK: Edward Elgar.
• Witt, U. (2003). "Production" in Nature and Production in the Economy - Second Thoughts about Some Basic Economic Concepts. Structural Change and Economics Dynamics, 16(2).
• Witt, U. (2006). The Evolving Economy. Essays on the Evolutionary Approach to Economics, Edward Elgar, Cheltenham and Northampton.
• Witt, U. (2008). What is specific about evolutionary economics? Journal of Evolutionary Economics, 18. http://dx.doi.org/10.1007/s00191-008-0107-7
• Włodarczyk, J. (2012). Ekonomia ewolucyjna - zarys problematyki. W: S. Czaja, A. Becla, J. Włodarczyk i T. Poskrobko, Wyzwania wspólczesnej ekonomii. Wybrane problemy. Warszawa: Difin.
• Young, H.P. (1998). Individual Strategy and Social Structure. An Evolutionary Theory of Institutions. Princeton: Princeton University Press.
• Zalega, T. (2014). Behavioural Economics as a New Trend in Modern Economics. Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie, 2(19).
• Zalega, T. (2015). Mikroekonomia współczesna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania UW.

Identyfikatory

DOI

10.7172/1733-9758.2015.19.12