Nierówności w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich województwa łódzkiego

• Autorzy: Marcin Wójcik , Justyna Tomczyk

Warianty tytułu

Inequalities in Socio-Economic Development in Rural Communes of the Łódź Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zasadniczym celem artykułu jest wyjaśnienie nierówności w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich województwa łódzkiego oraz porównanie ich do wyników badań sprzed wejścia Polski do Unii Europejskiej. Rezultatem przeprowadzonego postępowania badawczego jest klasyfikacja gmin wiejskich regionu łódzkiego według poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Źródłem danych statystycznych był Bank Danych Lokalnych, Głównego Urzędu Statystycznego. Ranking gmin opracowano dla 2008 i 2013 roku, czyli dla początku i końca okresu programowania rozwoju w Unii Europejskiej. Badania mają charakter dynamiczny, dzięki czemu możliwe było zaprezentowanie zmian w nierównościach rozwoju społeczno-gospodarczego. Wyniki badań pokazały, że nastąpiło zmniejszenie się ogólnych nierówności rozwojowych na terenach wiejskich województwa. Pomiędzy przyjętymi w badaniu latami (2008-2013) doszło do wzrostu poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. W największym zakresie wzrost poziomu rozwojowego zaobserwowano w gminach wiejskich położonych poza aglomeracją łódzką, bardzo często w terenach peryferyjnych, w obszarach o przewadze funkcji rolniczych. Ważnym elementem wzrostu społeczno-ekonomicznego były większe wydatki inwestycyjne, wzrost ogólnych wydatków gminy, i wynikające częściowo z tego uzupełnianie podstawowych niedoborów infrastrukturalnych (wzrost warunków życia). Za największy problem rozwojowy gmin wiejskich należy uznać pogarszającą się sytuację demograficzną. Z pewnością ważnym czynnikiem dalszych przemian społeczno-ekonomicznych będzie zmniejszający się udział dzieci i młodzieży oraz osób w wieku produkcyjnym mobilnym. (abstrakt oryginalny)

EN

The main aim of this article is to explain disparities in socio-economic development of rural communes in the Łódź region and to compare them to the results of studies conducted before Poland joined the European Union. The research resulted in the classification of rural communes in the Łódź region according to their level of socio-economic development. Statistical data were taken from the Local Data Bank, Central Statistical Office. The ranking of communes was compiled for 2008 and 2013, i.e. for the beginning and end of the development programming period in the European Union. Studies are dynamic, making it possible to present the changes in socio-economic development disparities. The results have shown that general development inequalities in rural areas of the region have decreased. In the time period chosen for the study (2008-2013), there was an increase in the level of socio-economic development. The greatest increase in development level was noticed in rural communes located outside of the Łódź agglomeration, very often in the peripheral areas with dominant agricultural function. Some important elements of the socio-economic growth were increased investment expenses, higher overall expenses and, partially resulting from them, supplementation of basic infrastructural shortcomings (improved living conditions). The worsening demographic situation should be considered the greatest development problem for rural communes. It is obvious that further socio-economic transformations will be impacted by the decreasing share of children and youths, as well as mobile working age population. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Obszary wiejskie; Nierówności społeczno-gospodarcze; Gmina; Rozwój społeczno-gospodarczy

EN

Rural areas; Social-economics inequality; District; Social economic development

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 20 Wiedza i edukacja w rozwoju obszarów wiejskich
• Strony: 85--100

Twórcy

autor

Marcin Wójcik

• Uniwersytet Łódzki

autor

Justyna Tomczyk

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Bański J., Stola W., 2002, Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce, "Studia Obszarów Wiejskich", 3, Zespół Badań Transformacji Obszarów Wiejskich Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa.
• Braudel F., 1971, Historia i trwanie, Czytelnik, Warszawa.
• Czapiewski K., 2010, Koncepcja wiejskich obszarów sukcesu społeczno-gospodarczego i ich rozpoznanie w województwie mazowieckim, "Studia Obszarów Wiejskich", 22, Zespół Badań Obszarów Wiejskich Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa.
• Fedyszak-Radziejowska B., 2010, Społeczności wiejskie pięć lat po akcesji do UE - sukces spóźnionej transformacji, [w:] Wilkin J., Nurzyńska I. (red.), Polska wieś 2010. Raport o stanie wsi, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Hellwig Z., 1968, Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr, "Przegląd Statystyczny", 15(4), PWN, Warszawa, s. 307-326.
• Jewtuchowicz A., Suliborski A. (red.), 2002, Struktury i procesy kształtujące łódzki region społeczno-gospodarczy, ZERiOŚ, UŁ, Fundacja Inkubator, Łódź.
• Jewtuchowicz A., Suliborski A. (red.), 2006, Przestrzenne zróżnicowanie procesów transformacji społeczno-gospodarczej w regionie łódzkim, Wydawnictwo UŁ, Łódź.
• Jewtuchowicz A., Wójcik M. (red.), 2010, Łódzka Metropolia. Problemy integracji gospodarczej, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
• Lisowski A., 2005, Geografia jako nauka chorologiczna, [w:] Maik W., Rembowska K., Suliborski A. (red.), Geografia jako nauka o przestrzeni, środowisku i krajobrazie.Podstawowe idee i koncepcje w geografii, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 25-49.
• Łogwiniuk K., 2011, Zastosowanie metod taksonomicznych w analizie porównawczej dostępu do infrastruktury ICT przez młodzież szkolną w Polsce, "Economy and Management", 1, s. 7-23.
• Psyk-Piotrowska E., Zajda K. (red.), 2013, Podejście Leader i inne formy aktywizacji społeczności wiejskich, "Acta Universitatis Lodziensis", Folia Sociologica, 44.
• Rosner A., Stanny M., 2014, Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap I, FEFRWP, IRWiR, Warszawa.
• Stec M., 2008, Ranking poziomu rozwoju krajów Unii Europejskiej, "Gospodarka Narodowa", 7-8, s. 99-118.
• Stola W., 1993, Struktura przestrzenna i klasyfikacja funkcjonalna obszarów wiejskich Polski, "Dokumentacja Geograficzna", 3, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Suliborski A., Przygodzki Z. (red.), 2010, Łódzka Metropolia. Problemy integracji społecznej i przestrzennej, Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
• Suliborski A., Wójcik M. (red.), 2014, Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzeni Łodzi. Czynniki, mechanizmy, skutki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Tobiasz-Lis P., 2014, Dysproporcje w przestrzeni miejskiej. Ujęcie teoretyczne, [w:] Suliborski A., Wójcik M. (red.), Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzeni Łodzi. Czynniki, mechanizmy, skutki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 49-61.
• Wójcik M., 2006, Główne uwarunkowania rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich województwa łódzkiego, [w:] Głębocki B., Kacprzak E. (red.), Przemiany struktury przestrzennej rolnictwa - sukcesy i niepowodzenia, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 163-176.
• Wójcik M., 2008a, Przemiany społeczno-gospodarcze wsi aglomeracji łódzkiej w okresie transformacji ustrojowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Wójcik M., 2008b, Pozarolnicze funkcje obszarów wiejskich aglomeracji łódzkiej, [w:] Gierańczyk W., Kluba M. (red.), Problemy i metody oceny kontinuum miejsko-wiejskiego w Polsce, "Studia Obszarów Wiejskich", 13, Zespół Badań Obszarów Wiejskich Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa, s. 125-137.
• Wójcik M., 2008c, Identyfikacja terenów suburbanizacji w strukturze przestrzennej obszarów wiejskich regionu łódzkiego, "Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN", 69, s. 140-149.
• Wójcik M., 2010a, Zmiany funkcji obszarów wiejskich w województwie łódzkim w ujęciu koncepcji bazy ekonomicznej (1999-2007), [w:] Wójcik M. (red.), Studia nad bazą ekonomiczną miast i rynkiem pracy w województwie łódzkim, Karpacki Instytut Rozwoju Regionalnego w Nowym Sączu, Zakład Geografii Regionalnej i Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego, Nowy Sącz-Łódź, s. 57-69.
• Wójcik M., 2010b, Struktura i działanie - geograficzno-społeczna interpretacja oddziaływania funduszy Unii Europejskiej na przykładzie programu "Odnowa wsi", [w:] Kacprzak E., Kołodziejczak A. (red.), Rola środków Unii Europejskiej w rozwoju obszarów wiejskich, "Studia Obszarów Wiejskich", 24, Zespół Badań Obszarów Wiejskich Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Komisja Obszarów Wiejskich PTG, Warszawa, s. 186-201.
• Wójcik M., 2013a, Non-agricultural economic functions of rural areas in the Łódzkie Voivodeship (1999-2009), "Barometr Regionalny", 11(2), s. 43-50.
• Wójcik M., 2013b, Territorial identity of countryside residents in the suburban areas of Łódź, Poland, "Quaestiones Geographicae", 32(2), s. 69-79.
• Wójcik M., 2013c, Przemiany społeczno-przestrzenne osiedli wiejskich. Studium przypadku Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Wójcik M., 2013d, Wieś 2050 - refleksje na temat przyszłości wsi polskiej ze szczególnym uwzględnieniem regionu łódzkiego, [w:] Bański R. (red.), Polska wieś w perspektywie długookresowej - ujęcie regionalne, "Studia Obszarów Wiejskich", 31, s. 39-52.
• Wójcik M., Suliborski A., 2014, Geografia społeczna w Polsce - geneza, koncepcje i zróżnicowanie problemowe, ze szczególnym uwzględnieniem studiów geograficzno-miejskich w ośrodku łódzkim, [w:] Suliborski A., Wójcik M. (red.), Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzenie Łodzi. Czynniki, mechanizmy, skutki, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 17-48.

Identyfikatory

DOI

11089/16599