Entrepreneurship Education at Secondary Level in Transition Economies - a Case of Poland

• Autorzy: Tomasz Rachwał , Sławomir Kurek , Marta Boguś
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Objective: The goal of the paper is to present changes in entrepreneurship education (EE) in Poland at the lower level (gymnasium) and upper secondary (post-gymnasium) schools after the reform of the education system since 1999 in the light of national core curriculum (NCC) analysis.

Research Design & Methods: The analysis of NCC was based on the method and criteria developed in the European research project Fifobi and includes four basic competencies related to the following: economy knowledge, business knowledge, social competences and self-competences associated with an entrepreneurial attitude.

Findings: Analysis of distribution of content of the NCC for secondary schools indicates that competencies in the field of economic knowledge prevail, the contents of all entries in this field are based on the obligatory subjects "civics" (lower-) "Basics of Entrepreneurship" ["BE"] (upper-secondary schools). Social and self-competencies are treated quite marginally in the NCC. Shortcomings in the business competencies, carried out mainly on a compulsory subject "Economy in Practice" ("EP"), are also visible.

Implications & Recommendations: The conducted research allowed to draw a number of recommendations and challenges for politicians and educators in EE in Poland. These should include, among others, the need to clarify the records of the NCC and modification of the NCC records in terms of entrepreneurship so that a greater emphasis was placed on social and personal competencies, not only the competencies based on economic knowledge.

Contribution & Value Added: The paper can contribute to a better understanding of the level and structure of EE in Poland. An important added value of the analyses is their application value. The conclusions of the research may serve as guidelines to educational policy, not only in Poland but also in other countries transforming their economies, and to international comparative studies. (original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Curriculum; Secondary education; Entrepreneurship in the curriculum; Entrepreneurial education; Entrepreneurship education

PL

Program nauczania; Szkolnictwo średnie; Przedsiębiorczość w programach nauczania; Edukacja przedsiębiorcza; Edukacja w zakresie przedsiębiorczości

• Czasopismo: Entrepreneurial Business and Economics Review
• Rocznik: 2016
• Tom: 4
• Numer: nr 1 Economics of Higher Education
• Strony: 61--80

Twórcy

autor

Tomasz Rachwał

• Pedagogical University of Cracow, Poland

autor

Sławomir Kurek

• Pedagogical University of Cracow, Poland

autor

Marta Boguś

• Pedagogical University of Cracow, Poland

Bibliografia

• Appleby, R.C. (1994). Modern business administration. 6th ed. London: Pitman.
• Bader, R. (2007). Unternehmerische Selbstständigkeitals Thema in Schulbüchern der Berufsschule. Ergebnisseeiner Analyseausgewählter Schulbücher. In R. Bader, G. Keiser, T. Unger, (Eds.), Entwicklungunternehmerischer Kompetenz in der Berufsbildung. Hintergründe, Ziele und Pro-zesseberufspädagogischen Handelns, Reihe Berufsbildung, Arbeit und Innovation Forschung. Band 31. Bielefeld: Bertelsmann Verlag, 212-227
• Bae, T.J., Qian, S., Miao, Ch., & Fiet, J.O. (2014). The Relationship Between Entrepreneurship Education and Entrepreneurial Intentions: A Meta-Analytic Review. Entrepreneurship Theory and Practice, 38(2), 217-254.
• Bartoń, M. (2005). Przedsiębiorczość jako przedmiot matury 2008. Przedsiębiorczość-Edukacja, 1, 255-258.
• Berger, S., Canning, R., Dolan, M., Kurek, S., Pilz, M., & Rachwał, T. (2012). Curriculum-making in pre-vocational education in the lower secondary school: A regional comparative analysis within Europe, Journal of Curriculum Studies, 44(5). DOI: 10.1080/00220272.2012.702223
• Berger, S., & Pilz, M. (2012). The Role of Pre-Vocational Education in the German Realschule: Theory and Practice. In M. Pilz, S. Berger, R. Canning (Eds.), Fit for Business. Pre-Vocational Education in European Schools. Wiesbaden: Springer, 119-144. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_6
• Borowiec, M., & Rachwał, T. (2011). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych na lekcjach geografii wyzwaniem edukacyjnym w procesach globalizacji. Przedsiębiorczość-Edukacja, 7, 321-332.
• Brzozowski, T. (2013). Status przedsiębiorczości w warunkach kryzysu edukacji. Przedsiębiorczość - Edukacja, 9, 258-272.
• Byabashaija, W., & Katono, I. (2011). The Impact of College Entrepreneurial Education on Entre-preneurial Attitudes and Intention to Start a Business in Uganda, Journal of Developmental Entrepreneurship, 16(1), 127-144.
• Canning, R., Berger, S., & Pilz, M. (2012). A Comparison of Different Pre-Vocational Curricula in Seven European Countries: Theoretical Perspectives and Policy Implications. In M. Pilz, S. Ber-ger, R. Canning (Eds.), Fit for Business. Pre-Vocational Education in European Schools. Wies-baden: Springer, 191-206. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_9
• Claar, V.V., Frey, R., Szarucki, M., & TenHaken, V.R. (2012). Hope for the East: entrepreneurial attitudes of MBA students in two transition economies relative to those in the USA. Interna-tional Journal of Business Excellence, 5(3), 220-237.
• Commission Communication on Implementing the Community Lisbon Programme: Fostering entrepreneurial mindsets through education and learning, Brussels, 13.02.2006, COM (2006) 33.
• Covey, S.R. (1989). The 7 Habits of Highly Effective People. London: Simon & Schuster.
• Covey, S.R. (2004). The 8 Habit. From Effectiveness to Greatness. London: Simon & Schuster.
• Daszkiewicz, N. (2013), Education as a Stimulating Factor for Entrepreneurship Development. Horyzonty Wychowania, 13(26), 165-177.
• Dorocki, S., & Borowiec-Gabryś, M. (2014). Problematyka przedsiębiorczości w programie studiów realizowanych w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Horyzonty Wychowania, 13(28), 65-80.
• Fayolle, A., & Gailly, B. (2015), The Impact of Entrepreneurship Education on Entrepreneurial Atti-tudes and Intention: Hysteresis and Persistence. Journal of Small Business Management, 53, 75-93. DOI: 10.1111/jsbm.12065
• Figueira, E. (2012). The Entrepreneurship Subject in the Portuguese Education System. In M. Pilz, S. Berger, R. Canning (Eds.), Fit for Business. Pre-Vocational Education in European Schools. Wiesbaden: Springer, 177-190. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_8
• Gaweł, A. (2014). Gry strategiczne w edukacji przedsiębiorczej, Horyzonty Wychowania, 13 (26), 303-325
• Gönczöl, E., & Bognár, T. (2012). Economic Knowledge and Entrepreneurial Competencies in Pre-Vocational Education in Hungary. In M. Pilz, S. Berger, R. Canning (Eds.), Fit for Business. Pre-Vocational Education in European Schools. Wiesbaden: Springer, 89-118. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_5
• Jankowska, B., & Pietrzykowski, M. (2012). Postawy proprzedsiębiorcze studentów a profil kształ-cenia - Polska na tle innych krajów. Przegląd Organizacji, 8, 28-32
• Key Competencies. A developing concept in general compulsory education (2002). Eurydice, Brus-sels.
• Kilar, W., Rachwał, T. (2014). Postrzeganie zakładania własnej działalności gospodarczej jako przejaw postawy przedsiębiorczej przez studentów kierunków nieekonomicznych, Horyzonty Wychowania, 13(28), 111-130.
• Koçoğlu, M., Hassan, M.U. (2013). Assessing Entrepreneurial Intentions of University Students: A Comparative Study of Two Different Cultures: Turkey and Pakistani, European Journal of Business and Management, 5(13), 243-252.
• Kuehn, K.W. (2008). Entrepreneurial Intensions Research: Implications for Entrepreneurship Educa-tion. Journal of Entrepreneurship Education, 11, 87-98.
• Kurek, S., & Rachwał, T. (2010a). The Role of Business Education in the Development of Entrepre-neurship in the Member States of the European Union. Europa XXI, 19, 127-142.
• Kurek, S., & Rachwał, T. (2010b). Założenia i wstępne wyniki europejskiego projektu badawczego "FIFOBI" w zakresie kształtowania kompetencji uczniów gimnazjum do prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorczość - Edukacja, 6, 472-485.
• Kurek, S., & Rachwał, T. (2011). Development of entrepreneurship in ageing populations of The European Union. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 19, 397-405.
• Kurek, S., Rachwał, T., & Szubert, M. (2012a). Business Competencies in Polish School Curricula: Opinions of Teachers and Social Partners. In M. Pilz., S. Berger, R. Canning (eds.), Fit for Busi-ness. Pre-Vocational Education in European Schools (pp. 61-88). Wiesbaden: Springer. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_4
• Kurek, S., Rachwał, T., & Szubert, M. (2012b). Kształtowanie kompetencji biznesowych uczniów gimnazjum w świetle opinii nauczycieli na podstawie wyników badań prowadzonych w ramach europejskiego projektu FIFOBI. Przedsiębiorczość-Edukacja, 8, 24-36.
• Mankiw, N.G. (2001). Principles of economics. 2. ed. Fort Worth, Tex.: Harcourt College Publ.
• McGlynn, K., Canning, R., & Dolan, M. (2012). Pre-Vocational Education in Scotland: A case Study of One Local Authority. In M. Pilz, S. Berger, R. Canning (Eds.), Fit for Business. Pre-Vocational Education in European Schools. Wiesbaden: Springer, 17-34. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_2
• Muzis, I., Liepins, E., Roze, J., & Krastins, V. (2012). The Development of Business Competencies in School: Latvia's Experience. In M. Pilz, S. Berger, R. Canning (Eds.), Fit for Business. Pre-Vocational Education in European Schools. Wiesbaden: Springer, 35-60. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_3
• Nowak, J. (2014). Dyskusja nad rolą edukacji w rozwoju przedsiębiorczości (rozdział 2). W: M. Kokocińska & H. Nowak (red.), Edukacja w zakresie przedsiębiorczości: doświadczenia Polski i Hiszpanii. Warszawa: Difin.
• Osuch, E., & Osuch, W. (2006). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów i rodziców na przykładzie wybranych krakowskich szkół. Przedsiębiorczość - Edukacja, 1, 195-202.
• Osuch, W. (2012). Podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów krakowskich liceów - szanse i oczekiwania. Przedsiębiorczość - Edukacja, 8, 37-47.
• Pietrzykowski, M. (2011). Entrepreneurship in Higher Education - the case of Poland (pp. 113-128). In M. Dabić & M. Pietrzykowski (Eds.), Fostering Education in Entrepreneurship. Poznań: Wy-dawnictwo Naukowe Bogucki.
• Pilz, M. (2012). Introduction: Questions, Challenges and Methods. In M. Pilz, S. Berger, & R. Canning (Eds.), Fit for Business. Pre-Vocational Education in European Schools. Wiesbaden: Springer, 7-16. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_1
• Pilz, M., Berger, S., & Canning, R. (Eds). (2012). Fit for Business. Pre-Vocational Education in Euro-pean Schools. Wiesbaden: Springer. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0
• Piróg, D. (2015). Kompetencje z zakresu przedsiębiorczości: rozważania teoretyczne i ich ilustracje w obszarze szkolnictwa wyższego. Przedsiębiorczość - Edukacja, 11, 364-376.
• Płaziak, M., & Rachwał, T. (2014). Entrepreneurship Courses in Spatial Management Studies in Polish Universities. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 110, 710-718, DOI: 10.1016/ j.sbspro.2013.12.915
• Rachwał, T. (2004). Cele i treści kształcenia przedsiębiorczości w szkołach ponadgimnazjalnych. In J. Brdulak, M. Kulikowski (Eds.), Przedsiębiorczość stymulatorem rozwoju gospodarczego, Warszawa: Instytut Wiedzy, 263-270.
• Rachwał, T. (2005). Kształtowanie postaw uczniów na lekcjach przedsiębiorczości. Przedsiębior-czość-Edukacja, 1, 137-144.
• Rachwał, T. (2006). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych w edukacji szkolnej. In B. Muchacka (ed.), Szkoła w nauce i praktyce edukacyjnej, t. II. Kraków: Oficyna Wydawnicza "Impuls", Aka-demia Pedagogiczna w Krakowie, 427-434.
• Rachwał, T. (2009). Ocena projektu zmian podstawy programowej podstaw przedsiębiorczości (przedstawionej przez MEN w 2008 r. w ramach reformy systemu edukacji), Przedsiębiorczość-Edukacja, 5, 349-372.
• Rachwał, T. (2010). Entrepreneurship Education as a Growth Stimulus for Family Firms (chapter 9). In A. Surdej, K. Wach (Eds), Exploring the Dynamics of Entrepreneurship. Toruń: Marszałek Publishing House, 139-156.
• Rachwał, T., Ratajski P., & Zając M. (2012). Innowacyjna Strategia Kształcenia "Krok w Przedsiębiorczość". Warszawa: Nowa Era.
• Recommendation of the European Parliament and of the Council of 18 December 2006 on key competencies for lifelong learning (2006/962/EC). Official Journal of the European Union, L 394, 30.12.2006.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy pro-gramowej Wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. (2009).Dz. U. z dn.15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17
• Schwarz, I. (2012). Perspectives for Pupils and Teachers in Economic Education: European and Austrian Aspects of the Fifobi Project. In M. Pilz, S. Berger, R. Canning (Eds.), Fit for Business. Pre-Vocational Education in European Schools. Wiesbaden: Springer, 145-176. DOI: 10.1007/978-3-531-19028-0_7
• Soczówka, M. (2007). Wykorzystanie technologii informacyjnej w nauczaniu-uczeniu się podstaw przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość-Edukacja, 3, 317-324.
• Solińska, U. (2014). Kształtowanie postawy przedsiębiorczości wśród uczniów szkół ponadgimna-zjalnych jako przygotowanie do aktywności na rynku pracy, Horyzonty Wychowania, 13(28), 303-316.
• Sowislok, K. (2012). Przedsiębiorczość w szkole ponadgimnazjalnej na przykładzie II Liceum Ogól-nokształcącego w Zabrzu. Przedsiębiorczość - Edukacja, 8, 57-63.
• Śrutowska, D. (2006). Wykorzystanie multimediów w nauczaniu przedsiębiorczości (na przykładzie multimedialnego CD-ROM-u Wydawnictwa Nowa Era pt. "Podstawy przedsiębiorczości". Przedsiębiorczość-Edukacja, 2, 264-278.
• Świętek, A. (2012). Oczekiwania a realia wejścia ludzi młodych na rynek pracy jako wyzwanie dla edukacji z przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość - Edukacja, 8, 137-154.
• Szmulczyńska, B. (2006). Zapotrzebowanie środowiska szkolnego w zakresie edukacji ekonomicznej a oferta edukacyjna Portalu Edukacji Ekonomicznej Narodowego Banku Polskiego NBPortal.pl. Przedsiębiorczość-Edukacja, 2, 279-286.
• Tracz, M. (2005). O niektórych kryteriach doboru treści nauczania do podstawy programowej pro-gramu nauczania z podstaw przedsiębiorczości. Przedsiębiorczość - Edukacja, 1, 207-212.
• Tracz, M. (2006). Rola i znaczenie podstaw przedsiębiorczości w kształceniu ogólnym. Przedsiębiorczość - Edukacja, 2, 222-22.
• Tracz, M. (2015). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości w opinii uczniów i nauczycieli - stadium porównawcze. Przedsiębiorczość - Edukacja, 11, 391-400
• Tracz, M., & Rachwał, T. (2007). Przedmiot podstawy przedsiębiorczości - założenia realizacji a przygotowanie nauczycieli. Przedsiębiorczość-Edukacja, 3, 286-296.
• Tracz, M., & Rachwał, T. (2008). Metody nauczania i środki dydaktyczne stosowane przez nauczy-cieli podstaw przedsiębiorczości - wyniki badań. Przedsiębiorczość-Edukacja, 4, 325-330.
• Wach, K. (2007). Kształtowanie postaw przedsiębiorczych w programach nauczania: Stan obecny i proponowane kierunki zmian. W: P. Wachowiak, M. Dąbrowski, B. Majewski (ed.), Kształto-wanie postaw przedsiębiorczych a edukacja ekonomiczna. Warszawa: Fundacja Promocji Akredytacji Kierunków Ekonomicznych, 120-127.
• Wach, K. (2008). Entrepreneurship Education in Poland. ERENET Profile, III(3), 36-44.
• Wach, K. (2013). Edukacja na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjno-gospodarczych. Przedsiębiorczość - Edukacja, 2013, 9, 246-257.
• Wach, K. (2014a). Edukacja dla przedsiębiorczości: pomiędzy przedsiębiorczą pedagogiką a eduka-cją ekonomiczną i biznesową. Horyzonty Wychowania, 13(28), 11-31.
• Wach, K. (2014b). Europeanisation of Entrepreneurship Education in Europe - Looking Back and Looking Forward. Horyzonty Wychowania, 13(26), 11-32.
• Wach, K. (2015a). Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego: przegląd literatury. Przedsiębiorczość - Edukacja, 11, 24-36.
• Wach, K. (2015b). Środowisko biznesu rodzinnego jako stymulanta intencji przedsiębiorczych mło-dzieży akademickiej. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, XVI(7[III]), 25-40.
• Zbierowski, P. (2014). Determinanty intencji przedsiębiorczej studentów - wyniki badań. Horyzonty Wychowania, 13(26), 51-63.
• Ziółkowska-Weiss, K. (2014). Problematyka podstaw przedsiębiorczości w opinii uczniów szkoły ponadgimnazjalnej. Przydatność w życiu czy konieczność nauki? Przedsiębiorczość - Edukacja, 10, 366-377.
• Zioło, Z. (2012). Miejsce przedsiębiorczości w edukacji. Przedsiębiorczość - Edukacja, 8, 10-23.
• Zioło, Z., & Rachwał, T. (2012). Entrepreneurship in geographical research. In P. Churski (Ed.), Contemporary Issues in Polish Geography. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 135-155.
• Żur, A. (2014). Exploring the Role of Inspiration in Entrepreneurship Education. Horyzonty Wy-chowania, 13(26), 179-194.

Identyfikatory

DOI

10.15678/EBER.2016.040105