Językowy obraz wieśniaka we współczesnej polszczyźnie

• Autorzy: Mateusz Gaze

Warianty tytułu

Linguistic Image of a Villager in the Contemporary Polish Language

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie językowego obrazu leksemu wieśniak we współczesnym języku polskim. Badanie przeprowadzono w oparciu o definicje zawarte w ogólnych i specjalistycznych słownikach języka polskiego oraz na podstawie ankiet. Pozwoliło to opisać stereotyp wieśniaka w świadomości Polaków, który zasadza się na połączeniu znaczenia gramatycznego i metaforycznego. Już nawet w opracowaniach leksykograficznych doszło do niepokojącego braku wyodrębnienia potocznego rozumienia tego słowa, tj. wieśniak - człowiek niekulturalny, niewychowany. W większości opracowań leksykograficznych komponent ze znaczenia gramatycznego człowiek ze wsi został wbudowany w definicje znaczeniowe metaforycznego rozumienia badanego leksemu. Również badania ankietowe potwierdzają tę tezę. Dla respondentów wieśniak to mieszkaniec wsi, który ponadto odznacza się następującymi cechami: brakiem obycia, nieznajomością kultury, posługiwaniem się gwarą, prostactwem, brakiem inteligencji.(abstrakt oryginalny)

EN

The article presents linguistic image of a villager in the contemporary Polish language. The study was conducted basing on definitions in general and specialized dictionaries of the Polish language as well as questionnaires. The analysis allowed to describe the stereotype of a villager in the consciousness of Poles, which is based upon a combination of grammatical and metaphorical meanings. Even in lexicographical studies there was a disturbing lack of separation of the colloquial understanding of the term - wieśniak (a villager, a peasant) - an ill-mannered, badly behaved man. In most lexicographical studies the grammatical component "man from the village" was built in the definitions and metaphorical understanding of the lexeme. The questionnaires conducted confirm this thesis. For respondents a villager is a resident of the village, characterized by: a lack of sophistication, cultural ignorance, use of dialect, vulgarity, lack of intelligence. The results are surprising, considering that half of the respondents live in the countryside and 99% have at least weekly contact with someone living in rural areas.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ludność wiejska; Wieś; Językoznawstwo

EN

Rural population; Village; Linguistics

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2015
• Tom: 40 Edukacja i kapitał ludzki w rozwoju lokalnym i regionalnym
• Strony: 181--187

Twórcy

autor

Mateusz Gaze

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Bańko M. (red.), 2000, Inny słownik języka polskiego, t.2, PWN, Warszawa.
• Bańko M., 2010, Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych, PWN, Warszawa.
• Doroszewski D. (red.), 1968, Słownik języka polskiego, t. 9, PWN, Warszawa.
• Dunaj B. (red.), 2001, Słownik współczesnego języka polskiego, t. 2, Przegląd Reader's Digest, Warszawa.
• Falińska B., 1981, O języku inteligencji mazowieckiej pochodzenia chłopskiego, [w:] H. Zgółkowa (red.), Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, PWN, Warszawa.
• Kowalski P., 2004, Popkultura i humaniści. Daleki od kompletności remanent spraw, poglądów i mistyfikacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Kurzowa Z. (red.), 2002, Słownik synonimów polskich, PWN, Warszawa.
• Müldner-Nieckowski P., 2004, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Świat Książki, Warszawa.
• Pawlus M., Gajewska B., 2009, Słownik synonimów i antonimów, PWN, Warszawa.
• Skorupka S. (red.), 1971, Słownik wyrazów bliskoznacznych, PWN, Warszawa.
• Sobol E. (red.), 2008, Słownik frazeologiczny PWN z Bralczykiem, PWN, Warszawa.
• Sobol E., Drabik L. (red.), 2007, Słownik języka polskiego PWN, PWN, Warszawa.
• Szymczak M. (red.), 1981, Słownik języka polskiego PWN, t. 3, PWN, Warszawa.
• Zgółkowa H. (red.), 1998, Praktyczny słownik języka polskiego, Kurpisz, Poznań.
• Zgółkowa H. (red.), 2004, Nowy słownik gwary uczniowskiej, PWN, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.40.13