Społeczne i ekonomiczne aspekty funkcjonowania drobnych gospodarstw rolnych w Polsce

• Autorzy: Janusz Żmija , Monika Szafrańska

Warianty tytułu

Social and Economic Aspects of the Functioning of Small Agricultural Holdings in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Drobne gospodarstwo rolne to gospodarstwo, w którym powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 5 ha. W 2012 roku funkcjonowały w Polsce prawie 758 924 drobne gospodarstwa rolne, stanowiąc 52,1% wszystkich gospodarstw rolnych. Ze względu na ich mały obszar, niską dochodowość i słabe powiązania z rynkiem drobne gospodarstwa rolne w Polsce w niewielkim stopniu spełniają funkcje produkcyjne. Główne korzyści funkcjonowania tych jednostek związane są z pełnieniem rozlicznych funkcj i o charakterze społecznym i środowiskowym, jak: ochrona przed ubóstwem i wykluczeniem, opieka nad najmłodszymi i najstarszymi mieszkańcami wsi, tworzenie kapitału społecznego, kapitału kulturowego, kształtowanie krajobrazu wiejskiego, dostarczanie na rynek żywności wytworzonej w sposób bardziej naturalny i wyższej jakości. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie i ocena wybranych funkcji społeczno-ekonomicznych, jakie pełnią drobne gospodarstwa rolne w Polsce. W opracowaniu wykorzystano publikacje naukowe zwarte i ciągłe oraz dane statystyki masowej (informacje zamieszczone w [Roczniku Statystycznym Rolnictwa 2014]). Do analizy danych statystycznych wykorzystano analizę porównawczą (dynamiki) oraz analizę struktury. Uzyskane wyniki badań zostały przedstawione w formie opisowej i tabelarycznej. (abstrakt oryginalny)

EN

A definition of a small agricultural holdings is a farm on which the agricultural land area does not exceed 5 ha. In Poland, in 2012, 758 924 such small agricultural holdings were in existence and account for 52.1% of all agricultural holdings. Productivity of these farms is low due to their small land area, low profitability and weak connections with markets. Apart from the productive function of the small farm, attention should also be given to their role in Polish rural communities in protecting against poverty and exclusion, social care for the youngest and the oldest inhabitants, the creation of human capital, their cultural capital, maintaining the rural landscape, as well as providing food produced often with minimum inputs and often of higher quality to the market. The aim of the article is to present and characterise selected social functions, provided by a family owned agricultural holding in Poland. The article includes references from combined serial scientific publications and other papers, as well as data from National Statistics (information included in the 2013 Agricultural Statistics Yearbook). Dynamic and vertical methods were used for statistical data analysis. The obtained research results have been presented in a descriptive and tabular format.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarstwa rolne; Sytuacja społeczno-ekonomiczna; Kapitał społeczny; Analiza danych statystycznych; Wyniki badań

EN

Arable farm; Social and economic conditions; Social capital; Statistical data analysis; Research results

• Czasopismo: Wieś i Rolnictwo
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 1.1 (166.1)
• Strony: 155--165

Twórcy

autor

Janusz Żmija

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

autor

Monika Szafrańska

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Bibliografia

• CBOS komunikat BS/23/2012, Potencjał społecznikowski i zaangażowanie Polaków w wolontariat, www.cbos.pl, [data odczytu 29.10.2014].
• Czekaj M., 2013: Internet jako narzędzie komunikacji w sprzedaży bezpośredniej artykułów żywnościowych na przykładzie witryny www.odrolnika.pl. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego nr 2 (72).
• Czyżewski A., Stępień S., 2013: Ekonomiczno-społeczne uwarunkowania zmian paradygmatu rozwoju rolnictwa drobnotowarowego w świetle ewolucji wspólnej polityki rolnej. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych nr 2, s. 25-39.
• Drygas M., Musiał W., 2013: Dylematy procesu delimitacji drobnych gospodarstw rolnych. Wieś i Rolnictwo nr 2 (159), s. 55-74.
• Durrenberger E.P., Thu K.N., 1996: The expansion of large-scale hog farming in Iowa: The applicability of Goldschmidt's findings fifty years later. Human Organization, vol. 55 (4), s. 409-415.
• Dzun W., 2013: Drobne gospodarstwa w rolnictwie polskim. Próba definicji i charakterystyki. Wieś i Rolnictwo nr 2 (159), s. 9-27.
• Halamska M., 2014: Współczesne rolnictwo rodzinne: polimorficzna rzeczywistość i mity, Wieś i Rolnictwo nr 2 (163), s. 25-46.
• Halamska M., 2011: Drobne gospodarstwa i ich właściciele na polskiej wsi. Refleksje socjologiczne, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska vol. XXXVI, 2, s. 113-129.
• Jeżyńska B., 2014: Współczesne funkcje gospodarstw rodzinnych. Zagadnienia prawne, Opinie i ekspertyzy nr 1.
• Karwat-Woźniak B., 2005: Możliwości rozwojowe chłopskiego rolnictwa na przykładzie gospodarstw wysokotowarowych. IERiGŻ - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
• Koreleski K., 2009: Ochrona i kształtowanie terenów rolniczych w systemie kształtowania krajobrazu wiejskiego. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, nr 4.
• Kowalska M., 2013: Kapitał społeczny i jego wartość dla lokalnej społeczności, Roczniki Naukowe Seria. Tom XV. Zeszyt 1.
• McConnell D.J., Dillon J.L., 1997: Farm Management for Asia: a Systems Approach, www.fao.org (dostęp: 29.10.2014).
• Michalska S., 2012: Społeczny wymiar funkcjonowania drobnych gospodarstw rolnych, Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych nr 1.
• Michalska S., 2005: Ubóstwo jako element statusu i tożsamości chłopa. Wieś i Rolnictwo nr 3 (128), s. 68-79.
• Musiał W., 2013: Problemy ekonomiczne gospodarstw małych i ich oczekiwania wobec reformy WPR 2014-2020, [w]: Problemy społeczne i ekonomiczne drobnych gospodarstw rolnych w Europie. Drukarnia Unidruk, Kraków, s. 1 4-28.
• Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2013, 2014: Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa.
• Sikorska A., 2003: Gospodarstwa socjalne w strukturze społeczno-ekonomicznej wsi. Studia i Monografie 117, IERiGŻ, Warszawa.
• tns OBOP, Polska wieś i rolnictwo. Wiosna 2011, www.minrol.gov.pl [data odczytu 29.10.2014].
• Ubóstwo w Polsce w świetle badań GUS, 2013, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2013.
• Zegar J., 2012: Gospodarstwa rodzinne wobec wyzwań wyżywienia i ochrony środowiska - ujęcie globalne, Wieś i Rolnictwo nr 4 (157), s. 53-74.
• Zegar J., 2007: Kwestia gospodarstw samozaopatrzeniowych w Polsce. Wieś i Rolnictwo nr 1, s. 33-57.
• ---