Jak prowadzić partycypacyjną ocenę technologii? Przegląd metod i technik

• Autorzy: Agata Stasik

Warianty tytułu

How to Conduct the Participatory Technology Assessment - a Survey Of Techniques and Tools

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł Agaty Stasik poświęcony jest prezentacji wybranych metod oceny technologii, znajdujących zastosowanie w partycypacyjnej TA, a więc takich, które mają umożliwić uwzględnienie stanowiska szerokiej grupy interesariuszy lub wypracowanie wspólnego stanowiska wobec szans i zagrożeń związanych z nową technologią. Autorka analizuje kwestie, jakie powinny być wzięte pod uwagę podczas planowania procesu partycypacyjnego (obejmują one między innymi sposób postawienia problemu będącego przedmiotem oceny, dobór uczestników tego procesu i rolę ekspertów i nieekspertów). Omawia też niektóre ze stosowanych dziś rozwiązań, zwracając szczególną uwagę na takie metody, jak konferencje konsensualne (consensus conferences), sądy obywatelskie (citizens jury) czy warsztaty nakierowane na tworzenie scenariuszy (scenario workshop). W artykule zaprezentowane zostały ich słabe i mocne strony oraz doświadczenia związane ze stosowaniem tych metod.(fragment tekstu)

EN

The article discusses the issues related to the participatory Technology Assessment (pTA). The author highlights that in order to conduct pTA one not only needs to be convinced that there is a point in this activity, but also should have techniques and tools that convert ideas into effective social actions. The article reviews most important experiences with the application of different methods designed to take into account knowledge, perspectives and interests of a broader array of stakeholders or members of general public in the political discussion on potential employment of new technologies, such as consensus conferences, citizens juries, and scenario workshops. Strengths, weaknesses and expected outcomes of the chosen methods are characterized on the basis of specific examples described in academic and professional literature.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Technologia; Nowe technologie; Ocena technologii

EN

Technology; High-tech; Technology assessment

• Czasopismo: Studia BAS
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 3 (43) Technology Assessment. Problematyka oceny technologii
• Strony: 87--111

Twórcy

autor

Agata Stasik

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Bibliografia

• Andersen I.-E., Jæger B., Danish participatory models. Scenario workshops and consensus conferences: towards more democratic decision-making, "Science and Public Policy" 1999, t. 26, nr 5.
• Andersen I.-E., Jæger B., Scenario workshops and urban planning in Denmark, "PLA Notes" 2001.
• Bedsted B., World Wide Views on Biodiversity. From the world's citizens to the biodiversity policymakers. Result Report, The Danish Board of Technology Foundation, 2012.
• Betsch C., Sachse K., Dr. Jekyll or Mr. Hyde. How the Internet influences vaccination decisions, "Vaccine" 2012, t. 30.
• Bińczyk E., Technonauka w społeczeństwie ryzyka. Filozofia wobec niepożądanych następstw praktycznego sukcesu nauki, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2012.
• Callon M., Lascoumes P., Barthe Y., Acting in an uncertain world: an essay on technical democracy, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, London 2009.
• Crosby B.N., Hottinger J.C., The Citizens Jury Process [w:] The Book of the States 2011, The Council of State Governments, 2011.
• Decker M., Ladikas M., Bridges between Science, Society and Policy: Technology Assessment - Methods and Impacts, Springer, 2004.
• Delborne J. i in., Policy pathways, policy networks, and citizen deliberation: Disseminating the results of World Wide Views on Global Warming in the USA, "Science and Public Policy" 2013, t. 40, nr 3.
• Dryzek J.S., Goodin R.E., Tucker A., Reber B., Promethean Elites Encounter Precautionary Publics: The Case of GM Foods, "Science, Technology, & Human Values" 2009, t. 34, nr 3.
• Dryzek J.S., Tucker A., Deliberative Innovation to Different Effect: Consensus Conferences in Denmark, France, and the United States, "Public Administration Review" 2008, t. 68, nr 5.
• Dung-sheng Ch., Chia-Ling W., Introduction: Public Participation in Science and Technology in East Asia, "East Asian Science, Technology and Society: International Journal" 2007, t. 1, nr 1.
• Ely A., Stirling A., The process of assessment [w:] Food Safety Governance. Integrating Science, Precaution and Public Involvement, M. Dreyer, O. Renn (red.), Springer, 2009.
• Epstein S., The Construction of Lay Expertise: AIDS Activism and the Forging of Credibility in the Reform of Clinical Trials, "Science, Technology & Human Values" 1995, t. 20, nr 4.
• Felt U., Wynne B., Taking European Knowledge Society Seriously. Raport of the Expert Group on Science and Governance to the Science, Economy and Society Directorate, Directorate-General for Research, European Commission, European Commission, 2007.
• Fischhoff B. i in., How Safe Is Safe Enough ? A Psychometric Study of Attitudes Towards Technological Risks and Benefits, "Policy Science" 1978, t. 9, nr 2.
• Fishkin J., Luskin R., Experimenting with a Democratic Ideal: Deliberative Polling and Public Opinion, "Acta Politica" 2005, t. 40.
• Fiorino D.J., Citizen Participation and Environmental Risk: A Survey of Institutional Mechanisms, "Science, Technology & Human Values" 1990, t. 15, nr 2.
• Funtowicz S., Ravetz J., Science for the post-normal age, "Futures" 1993, t. 25, nr 7.
• Gadomska M., Społeczna konstrukcja ryzyka technologicznego, "Kultura i Społeczeństwo" 2009, t. 53, nr 1.
• Hennen L., Why do we still need participatory technology assessment?, "Poiesis & Praxis: International Journal of Ethics of Science and Technology Assessment" 2012, t. 9, nr 1-2.
• Kamenova K., Goodman N., The Edmonton Citizens' Jury on Internet Voting, "Canadian Parliamentary Review" 2013, t. 36, nr 2.
• Kassenberg A., Ostrowska M., Narada obywatelska w praktyce, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa 2013.
• Klüver L. i in., EUROPTA. European Participatory Technology Assessment. Participatory Methods in Technology Assessment and Technology Decision-Making, 2000.
• Kubiak A., Krzewińska A., Sondaż deliberatywny (R) - inwentarz problemów, "Przegląd Socjologiczny" 2012, nr 1.
• Kuciński J., Podręcznik metodyki foresight dla ekspertów projektu foresight regionalny dla szkół wyższych Warszawy i Mazowsza. "Akademickie Mazowsze 2030", Politechnika Warszawska, 2010.
• Latour B., Polityka natury, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2009.
• Latour B., Technologia jako utrwalone społeczeństwo, "AVANT" 2013, t. IV, nr 1.
• Loeber A., Griessler E., Versteeg W., Stop looking up the ladder: analyzing the impact of participatory technology assessment from a process perspective, "Science and Public Policy" 2011, t. 38, nr 8.
• Nikolova B., The rise and promise of participatory foresight, "European Journal of Future Research" 2014, t. 15, nr 33.
• Renn O., Risk Governance. Coping with Uncertainty in a Complex World, Earthscan, London, Sterling 2008.
• Stankiewicz P., Stasik A., Suchomska J., Od informowania do współdecydowania i z powrotem. Prototypowanie technologicznej demokracji, "Studia Socjologiczne" 2015, nr 3(218).
• Stasik A., Ocena oddziaływania technologii w erze niepewności - wyzwanie poznawcze jako wyzwanie polityczne, "Polityka Społeczna" 2014, nr 5-6 (41).
• Stasik A., Obywatel współbadacz, czyli o pożytkach z dzielenia laboratorium - renegocjowanie umowy pomiędzy naukowcami a amatorami, "Studia Socjologiczne" 2015, nr 4(219); (w druku).
• Sułek A., Sondaż Polski. Przygarść rozpraw o badaniach ankietowych. Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2001.
• Szwed R., Reprezentacje opinii publicznej w dyskursie publicznym, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011.
• van Asselt M.B.A., van 't Klooster S.A., van Notten P.W.F., Smits L.A., Foresight in action. Developing policy-oriented scenarios, Earthscan, London, Washington DC 2010.
• Worthington R. i in., Expert and Citizen Assessment of Science and Technology Assessment and Public Participation: From TA to pTA, 2012.