Między kulturą a naturą. Zastosowanie koncepcji usług ekosystemowych w badaniach nad turystyką kulturową - przykład szlaku Wielkich Jezior Mazurskich

• Autorzy: Sylwia Kulczyk

Warianty tytułu

Between culture and nature. Implementation of ecosystem services concept in cultural tourism research. The example of Great Masurian Lakes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł prezentuje możliwości zastosowania koncepcji usług ekosystemowych w badaniach nad turystyką kulturową. Stosunkowo młode podejście badawcze wydaje się obiecujące ze względu na kompleksowość ujęcia zagadnienia wykorzystania przyrody przez człowieka. Koncepcję przedstawiono na tle dwóch innych funkcjonujących na tym samym polu badawczym: walorów turystycznych i krajobrazu. Wskazano podobieństwa i różnice, wykazując, że koncepcja usług ekosystemowych może być szczególnie przydatna w badaniu aspektów kulturowych na terenach, gdzie działania związane z turystyką koncentrują się na elementach przyrodniczych. Przykładem takiego obszaru są Wielkie Jeziora Mazurskie. Warunki przyrodnicze decydują o tym, że w omawianym regionie rozwija się przede wszystkim turystyka związana z wodą, aktywna oraz wypoczynkowa. Posługując się metodą analizy treści materiałów krajoznawczych wspartą obserwacjami terenowymi przeprowadzono inwentaryzację kulturowych usług ekosystemowych akwenów tworzących szlak Wielkich Jezior Mazurskich. Wykazano, że ich wartość kulturowa jest zróżnicowana oraz wskazano dalsze perspektywy badawcze i aplikacyjne tego typu prac. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper discuss implementation of ecosystem services concept in cultural tourism research. The strong point of this relatively young concept is its comlex aproach to human-nature relations. The concept has been compared to the concepts of tourism values and of landscape, that are also used within the same research field. The concept of ecosystem services has been found to be the promising tool to study cultural aspects of areas, where tourism concentrates on natural values. The Great Masurian Lakes are discussed as the case study. Water based tourism, as well active as leisure, is the most typical for the area. The content analysis supported by the field observation has been used to identify cultural ecosystem services of the Great Masurian Lakes. They showed up to be very diversified. The further research and application possibilities has been discussed. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekoturystyka; Turystyczne atrakcje; Turystyka kulturowa

EN

Ecotourism; Tourist attraction; Cultural tourism

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 1
• Strony: 64--78

Twórcy

autor

Sylwia Kulczyk

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Baranowski J., Terentiew R., 1983, Wielkie Jeziora Mazurskie, Sport i Turystyka, Warszawa
• Beeco J.A., Brown G., 2013, Integrating Space, Spatial Tools, and Spatial Analysis into the Human Dimensions of Parks and Outdoor Recreation, "Applied Geography", vol. 38, pp. 76-85
• Beeco J.A., Hallo J.C., Brownlee M.T., 2014, GPS Visitor Tracking and Recreation Suitability Mapping: Tools for Understanding and Managing Visitor Use, "Landscape and Urban Planning", vol. 127, pp. 136-145
• Bieling C., Plieninger T., 2013, Recording Manifestations of Cultural Ecosystem Services in the Landscape, "Landscape Research", vol. 38(5), pp. 649-667
• Bródka S., 2014, Ekofizjograficzne aspekty oceny potencjału rekreacyjnego, "Problemy Ekologii Krajobrazu", 27, ss. 59-64
• Chomicz R., Batyk I.M., 2012, Pomiar wielkości ruchu w turystyce żeglarskiej na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich - stan na 2012 r., "Journal of Health Sciences", vol. 2(6), pp. 71-79
• Common International Classification of the Ecosystem Services v.4.3, [http://cices.eu/wp-content/uploads/2012/07/CICES-V4-3-_-17-01-13.xlsx,11.12. 2015]
• Costanza R., D'Arge R., Groot R.D., Farber S., Grasso M.., 1997, The Value of the World's Ecosystem Services and Natural Capital, "Nature" , vol. 387, pp. 253-260
• Czajkowski M., Giergiczny M., Kronenberg J., Tryjanowski P., 2014, The Economic Recreational Value of a White Stork Nesting Colony: A Case of 'stork village' in Poland, "Tourism Management", 40, pp. 352-360
• Daniel T.C., Muhar A., Arnberger A., Aznar O., Boyd J.W., 2012, Contributions of Cultural Services to the ecosystem Services Agenda, "Proceedings of the National Academy of Sciences", vol. 109(23), pp. 8812-8819
• De Groot R. S., Alkemade R., Braat L., Hein L., Willemen L., 2010, Challenges in Integrating the Concept of Ecosystem Services and Values in Landscape Planning, Management and Decision Making, "Ecological Complexity", vol. 7(3), pp. 260-272
• Europejska Konwencja Krajobrazowa, z dn. 20 października 2000, Dz. U z dn. 29.01.2006, nr 14 poz. 98
• Ewertowski M., Tomczyk A., 2007, Ocena stanu środowiska geograficznego szlaków turystycznych wykorzystanie GIS do integracji i analizy danych terenowych I kartograficznych, "Przegląd Geograficzny", 79(2), ss. 271-295
• Garrod, B., Kosowska, A., 2012, Destination Image Consistency and Dissonance: A Content Analysis of Goa's Destination Image in Brochures and Guidebooks, "Tourism Analysis", vol. 17(2), pp. 167-180
• Hernández-Morcillo M., Plieninger T., Bieling C., 2013, An Empirical Review of Cultural Ecosystem Service Indicators, "Ecological Indicators", vol. 29, pp. 434-444
• Kienast F., Degenhardt B., Weilenmann,B., Wäger Y., Buchecker M., 2012, GIS-assisted Mapping of Landscape Suitability for Nearby Recreation, "Landscape and Urban Planning", vol. 105(4), ss. 385-399
• Kondracki J., 1988, Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa
• Kowalczyk A., 2000, Geografia turyzmu, PWN, Warszawa.
• Kowalczyk A., 2007, Atrakcyjność turystyczna krajobrazu kulturowego, [w:] K. Ostaszewska i in. (red.), Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa, ss. 121-132
• Kowalczyk, A., 2013, Zasoby przyrodnicze jako atrakcje kulturowe: przykłady z wyspy Lanzarote (Hiszpania), "Turystyka kulturowa". vol. 5, ss. 35-57
• Kulczyk S., 2008, Znaczenie czynników kulturowych dla rozwoju ekoturystyki na przykładzie Wielkich Jezior Mazurskich, [w:] A. Kowalczyk (red.), Turystyka kulturowa, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, ss. 147-160
• Kulczyk S., 2013, Krajobraz i turystyka. O wzajemnych relacjach, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa
• Kulczyk S., Woźniak E., Kowalczyk M., Derek M., 2014, Ecosystem Services in Tourism and Recreation: Revisiting the Classification Problem, "Ekonomia i Środowisko", vol. 4(51), pp. 84-92
• Lijewski T., Mikułowski B., Wyrzykowski J., 2002, Geografia turystyki Polski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa
• Lupa P., 2012, Ecosystems' Local Recreational Services Valuation. Krajenka Municipality Case Study, "Ekonomia i Środowisko", (2), pp. 209-222
• Łowicki D., 2012, Land Prices as an Indicator of the Recreational Services of Ecosystems, "Ekonomia i Środowisko", 2 (42), pp. 167-175
• Mikos von Rohrsheidt A., 2008, Turystyka kulturowa - wokół definicji, "Turystyka Kulturowa,", vol. 1, ss. 4-21 [http://www.turystykakulturowa.org/pdf/2008_11_01.pdf]
• Mileska M.I., 1963, Regiony turystyczne Polski, PWN, Warszawa
• Millenium Ecosystem Assessment, Ecosystems And Human Well-Being: Synthesis, 2005, Island Press, Washington D.C.
• Orłowicz M., 1923, Przewodnik ilustrowany po Mazurach Pruskich i Warmji, Książnica Polskiego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, Lwów
• Plieninger T., Dijks S., Oteros-Rozas E., Bieling C., 2013, Assessing, Mapping, and Quantifying Cultural Ecosystem Services at Community level, "Land Use Policy", vol. 33, pp. 118-129
• Prideaux B., Cooper M. (eds.), 2009, River tourism, CABI, Wallingford
• Raymond C.M., Bryan B.A., Macdonald D.H., Cast A., Strathearn S., Grandgirard A., Kalivas T., 2009, Mapping Community Values for Natural Capital and Ecosystem Services, "Ecological economics", vol. 68(5), pp. 1301-1315
• Rzempołuch A., 1993, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Agencja Wydawnicza "Remix", Olsztyn
• Solon J., 2008, Koncepcja "Ecosystem Services" i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych, "Problemy Ekologii Krajobrazu", vol. 21, ss. 25-44
• Stepchenkova S., Zhan F., 2013, Visual Destination Images of Peru: Comparative Content Analysis of DMO and User-generated Photography, "Tourism Management", vol. 36, pp. 590-601
• Szajkowski J., Szajkowska I., 2008, Wielkie Jeziora Mazurskie. Przewodnik żeglarski i nie tylko..., Centrum Kartografii, Warszawa
• Szlak Wielkich Jezior Mazurskich, 2011, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn
• Termorshuizen,J.W., Opdam P., 2009, Landscape Services as a Bridge between Landscape Ecology and Sustainable Development, "Landscape Ecology", vol. 24(8), pp. 1037-1052
• Urry J., 2007, Spojrzenie turysty, PWN, Warszawa. Van Berkel D.B., Verburg P.H., 2014, Spatial Quantification and Valuation of Cultural Ecosystem Services in an Agricultural Landscape, "Ecological indicators", vol. 37, pp. 163-174
• Vejre H., Jensen F.S., Thorsen B.J., 2010, Demonstrating the Importance of Intangible ecosystem services from peri-urban landscapes, "Ecological complexity", vol. 7(3), pp. 338-348
• Warmia i Mazury. Polska niezwykła, 2007, Demart, Warszawa
• Wielkie Jeziora Mazurskie 2020 - strategia, 2013, [http://www.bip.mikolajki.pl/baza/2014/wjm_2020/strategia_2.pdf, 15.12.2015]
• Zillinger M., 2006, The Importance of Guidebooks for the Choice of Tourist Sites: A Study of German tourists in Sweden. "Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism", 6(3), ss. 229-247
• Żylicz, T., 2012, Valuating Ecosystem Services, "Ekonomia i Środowisko", 2 (42), ss. 18-38