Parlamentarny gambit na Ukrainie

• Autorzy: Tomasz Kapuśniak
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ukraińcy po raz kolejny stanęli przed koniecznością wyboru deputowanych do Rady Najwyższej. Wybory z września 2007 roku nie odbiegały od tych, mających miejsce w marcu 2006 roku - partie polityczne i bloki niewiele się różniły, powstały nieliczne nowe formy współpracy względem tych z 2006 r. Dodatkowo, zdaniem wielu ekspertów, były swego rodzaju papierkiem lakmusowym dla nastrojów społecznych oraz sympatii politycznych, tym samym wskazując na prawdopodobnych zwycięzców przyszłych wyborów prezydenckich w jesieni 2009 r. Warto również zauważyć, iż Ukraińcy zmuszeni byli do wyboru nie tyle pomiędzy opcją tzw. zachodnią i prorosyjską, ile za podziałem na sympatyków obozu "niebieskich" i obozu "pomarańczowych". Dla obozu władzy w obecnym kształcie nie tyle kierunek polityki zagranicznej Ukrainy był najważniejszy, ile "gra interesów", zapewnienie partycypacji w kreowaniu polityki wewnętrznej - w szczególności gospodarczej, a tym samym gwarancja zysków dla danego klanu oligarchicznego. Sytuacja polityczna na Ukrainie (2007 rok) jest wypadkową sytuacji i konfliktów społecznych, ekonomicznych, kulturowo-cywilizacyjnych. Od momentu uzyskania niepodległości Ukraina znajduje się na drodze ku tranzycji systemowej. Przemiany mające miejsce w latach 1991-1996 nie przyniosły zamierzonych skutków w postaci ukształtowania w pełni demokratycznego systemu. Spowodowane było to znacznymi różnicami zdań pomiędzy władzą wykonawczą, ustawodawczą a sądowniczą. Uchwalona w 1996 roku konstytucja nie rozwiązała istniejących problemów, gdyż stanowiła jedynie kompromis pomiędzy władzą wykonawczą i ustawodawczą. Szereg prerogatyw zachował prezydent, wspierany przez grupy oligarchiczno-klanowe. Wydawało się, iż ówczesną sytuację polityczną rozwiążą wydarzenia z jesieni 2004 roku, czyli "pomarańczowa rewolucja". Dokonała ona wprawdzie wymiany ekipy rządzącej1 oraz zmian konstytucyjnych (obowiązujących od dnia 1 stycznia 2006 roku), jednak nie przyczyniła się do zasadniczej reformy systemu politycznego. Celem niniejszej analizy jest ukazanie meandrów sytuacji politycznej na Ukrainie poprzez odniesienie się do wyborów parlamentarnych jako potencjalnej szansy na zmianę zaistniałej sytuacji. Z perspektywy czasu okazuje się, że nie stanowiły one podstawy do zmiany systemu politycznego - wyjścia z sytuacji patowej - a jedynie były rozwiązaniem taktycznym. Warto odnotować, iż rodzą się liczne pytania, a jedno z nich dotyczy tego, czy Ukraina, która uzyskała niepodległość ponad 16 lat temu, nadal znajduje się na drodze ku tranzycji systemowej, czy też obecna sytuacja polityczna jest emanacją sytuacji społeczno-ekonomiczno-politycznej Ukrainy? (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Ustrój państwa; Parlament; Wybory parlamentarne; System parlamentarny; Kapitalizm oligarchiczny

EN

Political system of the state; Parliament; Parliamentary election; Parliamentary system; Oligarchic capitalism

• Czasopismo: Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej
• Rocznik: 2007
• Numer: R. 5
• Strony: 53--60

Twórcy

autor

Tomasz Kapuśniak

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II w Lublinie, Polska

Bibliografia

• W. Sokół, Geneza i ewolucja systemów wyborczych w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2007, s. 517.
• O. Suszko, Polityka zagraniczna Ukrainy po wyborach parlamentarnych 2006 roku, w: Ukraina, Białoruś, Rosja. Wybory naszych sąsiadów, Fundacja Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa 2006, s. 9-15.
• A. Wilson, Ukraine's crisis of governance, "openDemocracy": http://www.opendemocracy. net/democracy-ukraine/crisis_governance_4581.jsp, stan na 1.05.2007.
• L. Hurska, System polityczny Ukrainy, w: Ukraina w stosunkach międzynarodowych, red. M. Pietraś, T. Kapuśniak, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007, s. 87-108.
• M. Orzechowski, Struktura interesów politycznych Rosji w Naddniestrzu i w regionie, w: Konflikt niskiej intensywności w Naddniestrzu, red. M. Celewicz, J. Kłoczowski, M. Pietraś, Instytut Europy Środkowo- Wschodniej, Lublin 2006, s. 113-133.
• Т. Ніколаєнко, Де Янукович загубив 300 тисяч, а Тимошенко заробила 1,5 мільйони, "Українсь- ка правда", 08.10.2007.
• T. Olszański, Oficjalne wyniki wyborów na Ukrainie, "Tydzień na Wschodzie", Ośrodek Studiów Wschodnich im. M. Karpia, nr 26, 17.10.2007.
• A. Moshes, Ukraine in tomorrow's Europe, The Finnish Institute of International Affairs, nr 4/2003, s. 13-18.
• O. Shumylo, Ukraine and the European Neighbourhood Policy. Ensuring the Free Movement of Goods and Services, Center for European Policy Studies, Working Document no 240/March 2006.
• K. Wolczuk, Integration without Europeanization: Ukraine and Its Policy Towards the European Union, European University Institute, Working Paper no. 15, Florence 2004.
• Wiktor Juszczenko był premierem Ukrainy w czasie drugiej prezydentury Leonida Kuczmy.
• A. Wilson, Virtual Politics: Faking Democracy in the Post-Soviet World, Yale University Press, New Haven, Conn. 2005.
• T. Kapuśniak, Potencjalne kierunki zewnętrznych przemian Ukrainy, "Polityka Wschodnia", nr 1-2, Warszawa 2005, s. 120-132.