Renty polityczne w nowym paradygmacie rolnictwa - rozważania na przykładzie gospodarstwa reprezentatywnego FADN w Polsce

• Autorzy: Bazyli Czyżewski

Warianty tytułu

Political Rents in the New Paradigm of Agriculture - Deliberations on the Example of a Representative FADN Farm in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od początku istnienia cywilizacji człowieka ziemia tworzy pewne użyteczności, które zaspokajają jego potrzeby. W miarę nasilania się negatywnych efektów zewnętrznych rolnictwa industrialnego, tzw. samoistne użyteczności ziemi odkrywane są na nowo. Mają one charakter dóbr publicznych i są kluczowym elementem nowego paradygmatu rolnictwa. W warunkach nieodwracalnej akumulacji kapitału w środowisku antropogenicznym nowe użyteczności ziemi mogą powstawać bez dodatkowych nakładów kapitału lub pracy i jako dobra publiczne są opłacane w dużej mierze z podatków, a następnie przez subsydia dla rolnictwa z WPR. W ten sposób samoistna użyteczność ziemi przyjmuje formę produktu pieniężnego i zyskuje miano "samoistnej produktywności" ziemi. Zgodnie z indukowanym modelem rozwoju rolnictwa istnieją mechanizmy partycypacji tego sektora w rozwoju gospodarczym i podziale korzyści z niego płynących. Niemniej, zawodności mechanizmu rynkowego, tj. niekompletność rynków w zakresie dóbr publicznych i związane z tym sztywności cen, zakłócają sygnały rynkowe, tworząc trwałe bariery dla powyższego procesu. Możliwy jest obiektywny pomiar zjawiska "drenażu renty ekonomicznej" z rolnictwa w wyniku występowania zjawiska market failure, związanego z asymetrią informacji w tym sektorze. Dlatego polityka rolna również dąży do kompensacji strat tym spowodowanych. Powyższe przesłanki powodują, że subsydia dla rolnictwa w ramach WPR nie mogą być traktowane jak renty polityczne zgodnie z ich klasyczną definicją. Tylko ich część pozostała po odjęciu kwot kompensujących zawodności rynku i stanowiących opłatę za dostarczane dobra publiczne ma znamiona renty. Wyzwaniem badawczym jest pomiar tych wielkości. (abstrakt oryginalny)

EN

Since the beginning of human civilization, the land has been creating certain utilities which satisfy human needs. When the dangerous side effects of industrial agriculture have occurred intrinsic land utilities are being discovered anew. They have a nature of public goods and constitute a hard core of the new agriculture paradigm. Despite irreversible accumulation of capital in the anthropogenic environment many new utilities of the land come into existence without additional capital and labour outlay. Since they are public goods, they are paid from taxes in great measure and then by the subsidies for agriculture of CAP. This way an intrinsic land utility takes a form of a financial product and can be called "intrinsic productivity" of land. According to the "induced innovation model of agricultural development" there exist mechanisms for this sector's participation in contributing to economic development as well as in sharing its benefits. Nonetheless, inefficiencies of the market that distort market signals, constitute a barrier of the latter process. Therefore, so-called "surplus drainage" from agriculture takes place. Author claims that it is possible to objectively measure a "surplus drainage" from agriculture as a result of a market failure, i.e. information asymmetry. For that reason the drainage has to be compensated to correct this failure. The mentioned premises imply that the CAP's subsidies should not be perceived as the political rents according to its classical definition. Only a part of subsidies left after subtracting a value of "surplus drainage" and a compensation of public goods has a hallmark of the rent. A valuation of these values is an important scientific challenge. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rolnictwo zrównoważone; Wspólna Polityka Rolna; Renta ekonomiczna; Polityka rolna

EN

Sustainable agriculture; Common Agricultural Policy (CAP); Economic annuities; Agricultural policy

• Czasopismo: Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu
• Rocznik: 2015
• Tom: 17
• Numer: z. 6
• Strony: 50--59

Twórcy

autor

Bazyli Czyżewski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Atkinson A., Stiglitz J. 1980: Lectures on Public Economics, McGraw-Hill, New York. 483-487.
• Brelik A., Matuszczak A. 2013: Issues of public goods in multifunctional development of rural areas, Econ. Sci. Rural Devel., nr 30., 62-68.
• Czyżewski B. 2013: Renty ekonomiczne w gospodarce żywnościowej w Polsce, PWE, Warszawa, 144-146, 308-314.
• Czyżewski B., Brelik A. 2014: Czy subsydia ze wspólnej polityki rolnej UE są rentą polityczną? Próba konceptualizacji badań, J. Agrib. Rural Devel., nr 1(31), 3-20.
• Czyżewski A., Czyżewski B. 2015: Ziemia i jej renty w nowym paradygmacie rozwoju rolnictwa, [w:] A. Czyżewski, B. Klepacki (red.), Problemy rozwoju rolnictwa i gospodarki żywnościowej w pierwszej dekadzie członkostwa Polski w Unii Europejskiej, PTE, Warszawa 2105, 27-41.
• IRG SGH 2015: Instytut Rozwoju Gospodarczego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, http://kolegia.sgh.waw.pl/pl/KAE/struktura/IRG/koniunktura/Strony/rolnictwo.aspx, data dostępu: 14.05.2015.
• Mueller D. 2003: Public Choice III, Cambridge University Press, Cambridge, 18-20.
• Myerson R.B. 1997: Game theory, Analysis of Conflict, Harvard University Press, 37-87.
• Samuelson P.A. 1954: The Pure Theory of Public Expenditure, Review of Economics and Statistics, 36(4), 387-389.
• Starrett D. 1988: Foundations of Public Economics, Cambridge University Press, Cambridge, 42-44.
• Wilkin J. 2010: Dobra dostarczane przez rolnictwo w świetle teorii dóbr publicznych. Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne, IRWiR PAN, Warszawa, 46.
• Wilkin J. 2012: Teoria wyboru publicznego - homo oeconomicus w sferze polityki [w:] Teoria wyboru publicznego. Główne nurty i zastosowania, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa, 9-29, 26-30.
• Williamsion O. 2007: Ekonomiczne instytucje kapitalizmu, PWN, Warszawa.