"Trumny z IKEI", czyli o autonomizowaniu się sloganu reklamowego we współczesnej prozie, poezji i dramacie

• Autorzy: Bogusława Bodzioch-Bryła

Warianty tytułu

"Coffins from IKEA", i.e. Autonomisation of the Adverti- sing Slogan in Contemporary Prose, Poetry and Drama

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Po roku 1989 (i pojawieniu się w polskich mediach masowych spotów reklamowych) to głównie reklama korzystała z właściwych poezji tropów literackich, chwytów językowych. Niniejszy tekst opisuje stan kultury, który nastąpił wkrótce potem: sytuację, w której język reklamy (w szczególności slogan reklamowy lub jego elementy), okazując się bardzo ekspansywnym elementem języka ogólnego, wnika nie tylko w tkankę polszczyzny, ale i w tkankę kultury wysokiej, w tym współczesnej literatury (liryki, epiki i dramatu). Autonomizujący się slogan reklamowy, odrywając się od swojego pierwotnego kontekstu perswazyjnego, wszczepia się w tkankę współczesnej literatury, zaczynając w niej pełnić funkcje analogiczną do tej, jaką w polszczyźnie pełnią frazeologizmy. Opisywane zjawisko jest wynikiem szumu informacyjnego, implozji znaczeń, w których to warunkach język okazuje się zdolny wchłaniać w siebie coraz więcej nowych (ekspansywnych) elementów, pochodzących z odrębnych systemów komunikacji. Niektórzy badacze i twórcy zjawisko to uznają za dowód obniżenia dykcji poetyckiej; można je jednak również uznać za kulturową osobliwość, proces ciekawy i intelektualnie zapładniający. Obecnie ze wszech miar interesujące wydaje się to, jaki będzie następny krok literatury wobec przekazów komercyjnych oraz wszelkiego rodzaju chwytów marketingowych: odrzucenie czy może przyjęcie ich na stałe, jako jednej z cech swoistego, odrębnego, literackiego idiolektu - i takie właśnie pytanie stawia niniejszy tekst. (abstrakt oryginalny)

EN

After 1989 (when advertising spots appeared in the Polish mass media), it is primarily advertising that uses - typical of poetry - literary tropes and linguistic tricks. Contemporary culture observations prove that the language of advertising (especially an advertising slogan or its components) turns out to be a very expansive element of general language which penetrates not only the Polish language tissue but also the tissue of high culture including contemporary lyric poetry, prose and drama. The text touches upon an interesting phenomenon of the advertising slogan autonomisation which, detached from its original persuasive context, implants itself in the tissue of contemporary literature starting to play the role analogical to the one played by phraseologisms in the modern Polish language. The described phenomenon is a result of information noise and the implosion of meanings - conditions in which languages appear to be able to absorb more and more new (expansive) elements derived from separate communication systems. Some researchers and artists consider this phenomenon to be an evidence of a reduction of poetic diction; however, it can also be regarded as a cultural oddity, an interesting and intellectually fertile process. Nowadays, it seems interesting in every respect what will be the next step of literature towards commercial communication and all kinds of marketing tricks: rejection or, perhaps, adoption as one of the features of a specific, separate, literary idiolect - and this is the very question of this paper. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Reklama; Media; Język reklamy

EN

Advertising; Media; Language of advertising

• Czasopismo: Studia Medioznawcze
• Rocznik: 2012
• Numer: nr 1 (48)
• Strony: 91--106

Twórcy

autor

Bogusława Bodzioch-Bryła

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Zadura B., Trumny z IKEI, [w:] Zadura B., Ptasia grypa, Legnica 2002.
• Goban-Klas T., Cywilizacja medialna. Narodziny nowego społeczeństwa, [w:] Społeczeństwo informacyjne. Aspekty funkcjonalne i dysfunkcjonalne, red. L.H. Haber, M. Niezgoda, Kraków 2006.
• Maliszewski K., Pożegnanie transcendencji, "Odra" 1997, nr 12.
• Lisowska-Magdziarz M., Bunt na sprzedaż. Przemysł muzyczny - reklama - semiotyka, Kraków 2000.
• Czaja D., Reklamowy smak raju, "Tygodnik Powszechny", http://tygodnik2003-2007.onet.pl/1822,1144062,dzial.html [dostęp: 6.01.2012].
• Barthes R., Mitologie, Warszawa 2000.
• Majkowska G., Język reklamy, [w:] Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku. Zbiór studiów, pod red. K. Handke, H. Dalewskiej-Greń, Warszawa 1994.
• Bodzioch-Bryła B., Autonomizowanie się języka współczesnej reklamy. Żywot sloganu reklamowego w kulturze humanistycznej, "Problemy Komunikacji Społecznej" 2010, nr 1.
• Bralczyk J., O językowych zwyczajach polskiej reklamy, [w:] Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, pod red. W. Pisarka, Kraków 1999.
• Shuty S., Zwał, Warszawa 2004.
• Sławiński B., Królowa Tiramisu, Warszawa 2009.
• Masłowska D., Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną, Warszawa 2009.
• Masłowska D., Paw królowej, Warszawa 2005.
• Lipska E., Jeśli nie masz telefonu zadzwoń do nas, [w:] Lipska E., Ludzie dla początkujących, Poznań 1997.
• Lipska E., Ericsson, synku, [w:] Lipska E., Ludzie dla początkujących, Poznań 1997.
• Lipska E., Pogłos, Kraków 2010,
• Walczak M., Rzeka, [w:] Antologia dramatu polskiego 1945-2005, t. 2, wybór i oprac. J. Kłossowicz, Warszawa 2007.
• Masłowska D., Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku, Warszawa 2006.
• Masłowska D., Między nami dobrze jest, [w:] Masłowska D., Dwa dramaty zebrane, Warszawa 2010.
• Kabata M., Innowacje frazeologiczne w wierszach księdza Jana Twardowskiego, [w:] Słowo. Tekst. Czas - VI. Nowa frazeologia w nowej Europie. Materiały VI Międzynarodowej Konferencji Naukowej (Szczecin 6-7 września 2001 r., Greifswald 8-9 września 2001 r.), pod red. M. Aleksiejenki, W. Mokijenki, H. Waltera, Szczecin-Greifswald 2002.
• Bralczyk J., Język na sprzedaż, Warszawa 1998. Cyt. za: A. Krzanowska, Sposoby funkcjonowania nazw produktów w sloganach reklamowych, [w:] Język trzeciego tysiąclecia II. Zbiór referatów z konferencji, Kraków, 28 lutego - 2 marca 2002, t. 1, Nowe oblicza komunikacji we współczesnej polszczyźnie, red. G. Szpila, Kraków 2002.
• Nycz R., Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków 2000.
• Toscani O., Reklama - uśmiechnięte ścierwo, Warszawa 1997.
• Zagajewski A., Obrona żarliwości, Kraków 2002.