Między Dworkinem a Zizkiem - paradygmat racjonalności gospodarczej na przykładzie przestępstwa działania na szkodę przedsiębiorstwa poprzez nadużycie zaufania (art. 296 kodeksu karnego) - w ujęciu dyskursu prawnokarnego i dogmatycznoprawnego

• Autorzy: Paweł Sydor

Warianty tytułu

Between Dworkin and Žižka - Economic Rationality Paradigm Example of Criminal Activity to the Detriment of the Company Through Breach of Trust (Article 296 of the Criminal Code) - in Terms of Penal Law and Philosophy of Law Discourse

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przestępstwo nadużycia zaufania jest przestępstwem indywidulanym - może być popełnione jedynie przez osobę uprawnioną do prowadzenia spraw majątkowych lub działalności gospodarczej. Zostaje popełnione gdy osoba ta, w sposób zawiniony, umyślnie lub nieumyślnie, działa na szkodę przedsiębiorstwa. Dla przypisania jej odpowiedzialności koniecznym jest jednak, obok stwierdzenia szkody, w oparciu o urządzenia rachunkowe, przypisanie zamiaru działania na szkodę firmy, lub, w ramach nieumyślności, działania w sposób sprzeczny z przyjętymi standardami. Te ostatnie zaś, jak próbowałem wskazać na przykładzie założeń poszczególnych tradycji doktrynalnych i ujęć politycznoprawnych są zmienne, w zależności od przyjmowanego paradygmatu racjonalności. Nie ulega jednak wątpliwości, iż dla oceny strony podmiotowej przestępstwa, w szczególności w ramach nieumyślności, istotne znaczenie będzie miała ocena czynnika makroekonomicznego, czy społecznego przy ocenie danego zachowania. Widzimy zatem, że, przy pewnym uproszczeniu - działanie przynoszące w wymiarze rachunkowym przedsiębiorstwu stratę, może pozostawać poza zakresem penalizacji z uwagi na cel i okoliczności mu towarzyszące lub podlegać penalizacji w przypadku podjęcia takiego samego działania, w celu wyrządzenia szkody przedsiębiorstwu albo w celu osiągnięcia celów społecznych, nie znajdujących oparcia tak w regułach jak i zasadach prawnych w znaczeniu jak wyżej, obowiązujących w danym społeczeństwie. W szczególności aspekt ten może być bardzo istotny w przypadku prowadzenia działalności w wymiarze regionalnym, w sytuacjach, w których osoby zarządzające przedsiębiorstwami prowadzonymi w formie np. spółek kapitałowych, stanowiących własność tychże przedsiębiorców, mogą przedsiębrać działania zmierzające do utrzymania zatrudnienia czy zapewnienia właściwej osłony socjalnej, kierując się optyką makroekonomiczną. Z ekonomicznego punktu widzenia, jest to niewątpliwie jeden z elementów ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej, przy czym zauważyć należy, że właśnie uwzględnienie motywacji w ramach oceny strony podmiotowej, niezależnie od strony przedmiotowej, prowadzić może do wniosku o braku sprzeczność tego typu działań z prawem karnym. (fragment tekstu)

EN

Article 296 of the Criminal Code penalizes the crime action against the company by the person liable for the conduct of business or deal with property issues. Action against the nine has followed through breach of trust by that person. The following article is an attempt to present the scope of criminalization and interpretation provided by the above mentioned provision, depending on the macroeconomic assumptions which were adopted. According to the principles of criminal law a concept of damage will be assessed from the point of view of microeconomics and macroeconomics. Political views will have considerable importance for the evaluation of the latter aspect - the rule-oflaw society, or, on a regional basis - community. The article presents the extreme poles of liberalism and communism by reference to the concept of legal principles and rules. The article points out the impact of those ideas on the assessment of Criminal Law. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zasada racjonalnego gospodarowania; Racjonalność gospodarowania; Przestępstwa gospodarcze; Nadużycia gospodarcze; Prawo karne

EN

Economic rationality principle; Economic rationality; Economic crimes; Economic frauds; Criminal Law

• Czasopismo: Przedsiębiorczość i Zarządzanie
• Rocznik: 2013
• Numer: t. 14, z. 8, cz. 1 Dylematy rozwoju przedsiębiorczości w aspekcie regionalnym
• Strony: 423--436

Twórcy

autor

Paweł Sydor

• Społeczna Akademia Nauk

Bibliografia

• Besancon A. (1984), Anatomia widma. Ekonomia polityczna realnego socjalizmu, Warszawa.
• Bockenforde E. W. (1991), State, Society and Liberty: Studiem in Political Theory and Constitutional Law, Berg, New York.
• Dworkin R. M. (2006), Is democracy possible here? Principles for a new political debate, Princeton, Oxford.
• Dworkin R. M. (1990), The philosophy of law, New York.
• Dworkin R. M. (1998), Biorąc prawa poważnie, Warszawa.
• Juchnowicz M. (red.) (2007), Elastyczne zarządzanie kapitałem ludzkim w organizacji wiedzy, Warszawa.
• Gardocki L. (1999), Prawo karne, Warszawa.
• Groebler A. (2008), Metodologia nauk, Kraków.
• Górniok O. (1997), Prawo karne gospodarcze. Komentarz, Toruń.
• Gilbert-Stadnicki T. (1998), Zasady i reguły prawne, "Państwo i Prawo", z. 3.
• Habermas J. (1999), Teoria działania komunikacyjnego, Warszawa.
• Hart L. A. (1998), Pojęcie prawa, tłum. J. Woleński, PWN, Warszawa.
• Kuberski D. (2005), Specyfika opiniowania w sprawach karnych gospodarczych - współpraca organów procesowych z biegłymi, taktyka powoływania biegłych. Metodyka opiniowania i wartość dowodowa opinii [w:] Konferencja na temat biegli w sprawach karnych gospodarczych, Ministerstwo Sprawiedliwości, Warszawa.
• Marks K. (1949), Brytyjskie panowanie w Indiach [w:] Marks, Engels, Dzieła wybrane, t. I, KiW, Warszawa.
• Kymlicka W. (2009), Współczesna filozofia polityczna, Warszawa.
• Locke J. (1992), Dwa traktaty o rządzie, przeł. Z. Rau, Warszawa.
• Milewski R. (1988), Podstawy ekonomii, Warszawa.
• Kodeks karny, Część szczególna. Komentarz, red. A. Zoll, Zakamycze, 2006 (w zakresie art. 296 kk - aut. P. Kardas).
• Oniszczyk J. (2000), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Zakamycze.
• Perelman Ch. (1988), O sprawiedliwości. Warszawa.
• Rau Z. (2000), Liberalizm. Zarys myśli politycznej XIX wieku, Warszawa.
• Semczuk W. (red.) (2002), Toksykologia. Podręcznik dla studentów, lekarzy i farmaceutów, Warszawa.
• Wódz J. (2000), Socjologia dla prawników, Warszawa.
• Ziembiński Z. (1976), Logika praktyczna, Warszawa.
• Zizek S. (2006), Rewolucja u bram, Kraków.
• Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 29 lutego 2012 roku, IIAKa 28/12, nie publ.;
• Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 5 września 2012 roku, IIAKa 155/12, nie publ.;
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1 sierpnia 2012 roku, IIAKa 165/12, nie publ.;
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 28 listopada 2008 roku, IIAKa 361/08, Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Warszawie 2009/2/7;
• Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 18 sierpnia 2010 roku, IIAKa 186/10, nie publ.;
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego (RP) w sprawie K 13/04;