Podejście lean jako kierunek zmian w zarządzaniu i rachunkowości zarządczej w podmiotach usług medycznych - wyniki badań literaturowych

• Autorzy: Irena Sobańska , Jacek Kalinowski

Warianty tytułu

Lean Thinking as a Direction of Change in Management and Accounting in the Health Service Sector - Results of Literature Study

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań literaturowych dotyczących kierunków zmian w zarządzaniu i rachunkowości w podmiotach usług medycznych w zakresie przenikania do nich podejścia lean. W badaniach tych przeanalizowano ponad 200 pozycji publikacji. Ostatecznie wybrano 19 pozycji literaturowych krajowych i zagranicznych opublikowanych w latach 1995-2013. Badanie literatury przeprowadzono w dwóch podstawowych obszarach: rozważań teoretycznych oraz wyników badań empirycznych (case study, badania ankietowe). Do realizacji celu artykułu zastosowano metodę analizy literatury przedmiotu. Jej przedmiotem były dwie grupy artykułów: teoretyczne oraz zawierające objaśniające wyniki badań empirycznych. Podejście lean, które-go geneza wywodzi się z branży motoryzacyjnej (produkcyjnej), w pełni nadaje się do zastosowania w jednostkach ochrony zdrowia funkcjonujących w różnych obszarach kulturowych oraz do reformowania krajowych systemów opieki zdrowotnej w celu podniesienia ich efektywności. Przenikanie koncepcji lean do branży usług medycznych ma charakter ewolucyjny, podobnie jak następowało jej zastosowanie w branżach produkcyjnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this paper is to provide a review of the existing literature related to the directions of change from the point of view of the influence that lean approach has for management and accounting in health care institutions. The article is an account of the content of the selected 19 papers (from more than 200 analyzed) published in the field within the period 1995-2013. The investigation of the literature was conducted in two basic perspectives: theoretical considerations and results of empirical research (case study, questionnaire survey). The method of literature analysis was applied for the realization of the aim formulated in the paper. Two groups of articles were the object of the analysis: theoretical and presenting explanatory results of empirical investigations. The lean approach, which originated in the motor industry (production factories), is fully suitable for use in healthcare organizations operating in various cultural contexts, and for reforming national healthcare systems to increase their efficiency. The spreading and adoption of the lean concept in the medical services sector has an evolutionary character, similarly to the earlier spread of lean in manufacturing industries. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunkowość zarządcza; Systemy rachunkowości; Zarządzanie służbą zdrowia; Odchudzone zarządzanie

EN

Management accounting; Accounting systems; Management of health services; Lean management

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2015
• Tom: 85
• Numer: nr 141
• Strony: 103--116

Twórcy

autor

Irena Sobańska

• Uniwersytet Łódzki

autor

Jacek Kalinowski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Alpenberg J., Scarbrough D.P. (2013), Lean Healthcare and Ontario Case Costing. An Examination of Strategic Change and Management Accounting Systems, The 9th APMAA, Asia-Pasific Management Accounting Association Annual Conference, 1st to 4th November, Nagoya, Japan, s. 1-24.
• Black C. (2008), To build a better hospital, Virginia Mason takes lessons from Toyota plants, Seattle Post-Intelligencer, SeattlePi, Seattle.
• Bragg S.M. (2009), Just-in-Time Accounting: How to Decrease Costs and Increase Efficiency, Wiley, New Jersey.
• Chluska J. (2007), Determinanty wprowadzenia rachunku kosztów działań w szpitalu, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 38 (94), SKwP, Warszawa, s. 25-35.
• Cygańska M. (2007), Zakres implikacji budżetowania w szpitalach - wyniki badań empirycznych, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 36 (92), SKwP, Warszawa, s. 18-31.
• de Souza L.B. (2009), Trends and approaches in lean health-care, "Leadership in Health Services", vol. 22, s. 121-139.
• Dickson E.W., Anguelov Z., Vetterick D., Eller A., Singh S. (2009), Use the Lean in the emergency department: a case series of 4 hospitals, "Annals of Emergency Medicine", vol. 54, no. 4 (October), s. 504-510.
• Dobska M., Rogoziński K. (red.) (2008), Podstawy zarządzania zakładem opieki zdrowotnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Feld W.M. (2001), Lean Manufacturing. Tools Techniques and How To Use Them, St. Lucie Press.
• Feng Q., Manuel C.M. (2008), Under the knife: a national survey of six sigma programs in US healthcare organizations, "International Journal of Health Care Quality Assurance", vol. 21, s. 535-547.
• Guimarães C.M., de Carvalho J.C. (2012), Lean healthcare across cultures: state-of-the-art, "American International Journal of Contemporary Research", vol. 2, Center for Promoting Ideas (CPI), New York, s. 187-206.
• Hass-Symontiuk M. (red.) (2010), Koncepcja sprawozdawczości szpitali na potrzeby zintegrowanego systemu oceny dokonań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Heinbuch S.E. (1995), A case of successful technology transfer to health care: total quality materials management and just-in-time, "Journal of Management in Medicine", vol. 9, s. 48-56.
• Joosten T., Bongers I., Janssen R. (2009), Application of lean thinking to health care: issues and observations, "International Journal for Quality in Health Care", vol. 21, no. 5, s. 341-347.
• Jusko J. (2007), Accounting for lean tastes, "Industry Week", September.
• Kautsch M. (red.) (2010), Zarządzanie w opiece zdrowotnej, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Kennedy A.K., Brewer P.C. (2006), The lean enterprise and traditional accounting - is the honeymoon over?, "Journal of Corporate Accounting and Finance", September-October.
• Kim C.S., Spahlinger D.A., Kin J.M., Billi J.E. (2006), Lean health care: what can hospitals learn from a world-class automaker?, "Journal of Hospital Medicine", vol. 1, s. 191-199.
• Kinder T., Burgoyne T. (2013), Information processing and the challenges facing lean healthcare, "Financial Accountability Management", vol. 29 (3), August, s. 267-290.
• Kludacz M. (2005), Rachunek kosztów działań jako instrument sterowania szpitalem, [w:] E. Nowak (red.), Rachunkowość a controlling, "Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu", nr 1085, s. 227-235.
• Kollberg B., Dahlgaard J.J., Brehmer P.O. (2006), Measuring lean initiatives in health care services: issues and findings, "International Journal of Productivity and Performance Management", vol. 56, s. 7-24.
• Krajewska S., Stronczek A. (2015), Balanced ScoreCard jako instrument ostrzegający przed utratą zaufania publicznego, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 82 (138), SKwP, Warszawa, s. 65-76.
• Kroll K.M. (2004), The lowdown on lean accounting, "Journal of Accountancy", July.
• Liker J.K. (2007), Droga Toyoty, MT Biznes, Warszawa.
• Manos A., Sattler M., Alukal G. (2006), Make healthcare lean, "Quality Progress", July, s. 24-30.
• Maskell B.H., Baggley B.L. (2006), Lean accounting: what's it all about?, "Target", vol. 22, no. 1.
• Maskell B.H., Kennedy F.A. (2007), Why do we need lean accounting and how does it work?, "Journal of Corporate Accounting and Finance", March-April.
• Mazzocato P., Savage C., Brommels M., Aronsson H., Thor J. (2010), Lean thinking in healthcare: a realist review of the literature, "Quality and Safety Health Care", vol. 19, s. 376-382.
• Merwe A. Van Der, Thomson J. (2007), The lowdown on lean accounting. Should management accountants get on the bandwagon - or not?, "Strategic Finance", February.
• Michalak J. (2012), Próba oceny korzyści zastosowania zbilansowanej karty wyników w szpitalach, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", 263, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 197-218.
• Michalak J. (2009), Założenia, zasady i narzędzia lean accounting, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości", t. 49 (105), SKwP, Warszawa, s. 169-183.
• Michalak M. (2013), Zastosowanie koncepcji lean w procesach rachunkowości, [w:] I. Sobańska (red.), Lean accounting jako integralny element Lean Management, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 186-202.
• Nita B. (2008), Rachunkowość w zarządzaniu strategicznym przedsiębiorstwem, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Obłój K., Ciszewska M., Kuśmierz A. (2004), Strategie szpitali w warunkach reform, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, Warszawa.
• Ohl I. (1999), Rachunek kosztów działań w jednostkach służby zdrowia, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", t. 49, SKwP, Warszawa, s. 46-68.
• Ohl I. (1996), Potencjalne możliwości wykorzystania rachunku kosztów działań w jednostkach służby zdrowia, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", t. 35, SKwP, Warszawa, s. 124-127.
• Punchaipetch T., Liangrokapart J. (2012), The Implementation of Lean and Six Sixma in Healthcare Focusing on Pharmaceutical Products, Proceedings of the Asia Pacific Industrial Engineering & Management System Conference 2012.
• Radnor Z.J., Holweg M., Waring J. (2012), Lean in healtcare: the unfilled promise?, "Social Science & Medicine", no. 74, s. 364-371.
• Sayer N.J., Williams B. (2007), Lean for Dummies, Wiley-Blackwell, Hoboken, New Jersey.
• Simon R.W., Canacari E.G. (2012), A practical guide to applying lean tools and management principles to health care improvement projects, "AORN Journal", vol. 95, issue 1, s. 85-103.
• Sobańska I. (2013), Lean accounting - geneza, zasady, metody, [w:] I. Sobańska (red.), Lean accounting jako integralny element Lean Management, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 54-80.
• Sobańska I. (2010), Podejście Lean, [w:] I. Sobańska (red.), Rachunkowość zarządcza. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa, s. 107-132.
• Sobańska I. (2003), Współczesne systemy rachunku kosztów i metody zarządzania kosztami, [w:] I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, C.H. Beck, Warszawa, s. 370-422.
• Sobańska I. (1998), Rachunek kosztów celu (target costing) w strategicznym zarządzaniu kosztami, "Zeszyty Teoretyczne Rady Naukowej", t. 45, SKwP, Warszawa. Sojak S., Jóźwiak H. (2004), Rachunek kosztów docelowych, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
• Steinzel J. (ed.) (2007), Lean Accounting. Best Practices for Sustainable Integration, Wiley, New Jersey.
• Świderska G.K. (red.) (2014), Koszty w opiece zdrowotnej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Świderska G.K., Raulinajtys M. (2009), Rachunek kosztów działań jako podstawa wyceny usług, "Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości" t. 49 (105), SKwP, Warszawa, s. 255-267.
• Szewieczek A. (2013), Lean Management jako innowacja zarządcza w szpitalu, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 786, seria: "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", nr 64/1.
• Szychta A. (2007), Etapy ewolucji i kierunki integracji rachunkowości zarządczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szychta A. (2000), Systemy target costing w praktyce przedsiębiorstw, "Controlling i Rachunkowość Zarządcza w Firmie", nr 3.
• Tague N.R. (2004), The Quality Toolbox, 2nd Edition, ASQ Quality Press.
• Teich S.T., Faddoul F.F. (2013), Lean Management - the journey from Toyota to healthcare, "Rambam Maimonides Medical Journal", vol. 4, issue 2, April, s. 1-9.
• Waring J.J., Bishop S. (2010), Lean helthcare: rhetoric, ritual and resistance, "Social Science & Medicine", no. 71, s. 1332-1340.
• Wawer U. (2005), Nowoczesne systemy rachunku kosztów i możliwości ich zastosowania w zakładach, opieki zdrowotnej, [w:] M. Hass-Symotiuk (red.), Sterowanie kosztami w zakładach opieki zdrowotnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Wawer U.A. (2001), Koncepcja rachunku kosztów samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej lecznictwa stacjonarnego, rozprawa doktorska, Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin.
• Yang K., El-Haik B. (2003), Design for Six Sigma: A Roadmap for Product Development, McGraw-Hill, New York, NY.
• Young T., McClean S. (2008), A critical look at lean thinking in healthcare, "Quality and Safety Health Care", vol. 17, s. 382-386.
• Hayes B.J. (2007), Six Sigma Critical Success Factors, http://www.isixsigma.com/implementation/success-factors/six-sigma-critical-success-factors/ (dostęp 07.06.2015).
• Laursen M.L., Gertsen F., Johansen J. (2003), Applying Lean Thinking in Hospitals - Exploring Implementation Difficulties, Center for Industrial Production, Aalborg University, http://www.lindgaardconsulting.dk/images/PDF/egne/altih.pdf (dostęp 02.02.2015).

Identyfikatory

DOI

10.5604/16414381.1185450