Ewolucja instytucji zatarcia skazania w polskim prawie karnym z perspektywy European Criminal Records Information

• Autorzy: Renata Pawlik

Warianty tytułu

The Evolution of the Erasure of Conviction in the Polish Criminal Law from the Perspective of the European Criminal Records Information System - Selected Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Postępy integracji, zwłaszcza związana z nią swoboda przemieszczania się osób zapoczątkowana przez Układ z Schengen oraz budowa obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, odświeżyły m.in. znaczenie obecnej w większości systemów prawnych państw europejskich zasady ne bis in idem, prowadzą również do stopniowego zbliżania norm prawa karnego państw członkowskich, a zarazem do ewolucji jego podstawowych instytucji. Jednym z takich przykładów jest, będąca przedmiotem niniejszego opracowania, instytucja zatarcia skazania. Dodatkowym zaś asumptem do podjęcia niniejszego tematu jest projekt nowelizacji kodeksu karnego, gdzie na uwagę w obrębie tej instytucji zasługuje jedna z proponowanych zmian, polegająca na uchyleniu art. 107a k.k. i jednoczesnym proponowanym nowym brzmieniu art. 114a k.k.(fragment tekstu)

EN

Criminal law as it's traditionally seen is a set of standards defining socially harmful acts, referred to as crimes, determining the responsibility for these acts and the penalties, sanctions and protective measures applied against the perpetrators. More than any other branch of law, criminal law reflects social attitudes towards specific cultural, moral and financial issues, demonstrating susceptibility to social changes, in principle denying its inter-culturalism, and exemplifying an extremely strong rooting in a specific culture. The concept of the European integration, together with ongoing globalization, have caused a shift in the way of thinking about the functioning of not only global society, countries or international institutions, but have also been changing the feeling of identity of individuals and their identification with a specific group or community. At the same time, the free flow of persons supporting the phenomenon of multi-culturalism, so characteristic for the concept of the European integration, has been determining the transnational nature of crime to a greater extent than before. This transnational character enforces, simultaneously, the development of the tools habitually designed for counteracting crime, including, first of all, traditionally understood criminal law. One example is the Erasure of Conviction in the Polish Criminal Law from the Perspective of the European Criminal Records Information System.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo karne; Suwerenność; System prawny; Zasada ne bis in idem

EN

Criminal Law; Sovereignty; Legal system; Ne bis in idem principle

• Czasopismo: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 1 Przestrzeń wolności, równości i bezpieczeństwa - 10 lat po rozszerzeniu UE
• Strony: 115--149

Twórcy

autor

Renata Pawlik

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Bibliografia

• B. Wojciechowski, Interkulturowe prawo karne. Filozoficzne podstawy karania w wielokulturowych społeczeństwach demokratycznych, Toruń 2009, s. 47
• R. Tokarczyk, Wielokulturalizm jako doktryna polityczno-prawna, "Gdańskie Studia Prawnicze" 2012, t. 27, s. 377
• R. Tokarczyk, Współczesne kultury prawne, Warszawa 2010, s. 45, 58 i nast.
• C. Barker, Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków 2006
• A. Borowiak, P. Szarota, Tolerancja i wielokulturowość. Wyzwania XXI wieku, Academica 2004
• W. Kalaga, Dylematy wielokulturowości, Warszawa 2004.
• C. Nowak, O pojęciu transnarodowego prawa karnego, "Państwo i Prawo" 2012, nr 12, s. 5.
• W. Wróbel, A. Zoll, Polskie prawo karne, Kraków 2010, s. 23 i nast
• A. Sakowicz, Zasada "ne bis in idem" w prawie karnym, Białystok 2011, s. 107
• P. Kołodziejski, "Ne bis in idem" w stosunku do orzeczeń zagranicznych, "Prokuratura i Prawo" 2006, nr 9, s. 55-61
• H. Kuczyńska, Zasada "ne bis in idem" w polskim kodeksie karnym w aspekcie prawa międzynarodowego, "Prokuratura i Prawo" 2006, nr 3, s. 33-51
• M. Rogalski, "Res iudicata" jako przesłanka procesu karnego, Rzeszów 2004
• B. Nita, Zasada "ne bis in idem" w międzynarodowym obrocie karnym, "Państwo i Prawo" 2005, nr 3, s. 18-34
• G. Krysztofiuk, Uwagi dotyczące zasady "ne bis in idem" w prawie Unii Europejskiej na tle wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2006 r., "Wojskowy Przegląd Prawniczy" 2007, nr 3, s. 18-32
• J. Banach-Gutierrez, Europejski wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych. W kierunku ponadnarodowego systemu "sui generis"?, Warszawa 2011, s. 107
• V. Mitsilegas, EU Criminal Law Hart Publishing, Oregon 2009
• A. Grzelak, Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lutego 2009 r. (sygn. akt Kp 3/08), "Przegląd Sejmowy" 2009, nr 4, s. 205
• J. Barcz, Unia Europejska na rozstajach. Traktat z Lizbony. Dynamika i główne kierunki reformy ustrojowej, Warszawa 2010, s. 222 i nast.
• A. Adamski, J. Bojarski, P. Chrzczonowicz, M. Filar, P. Girdwoyń, Prawo karne i wymiar sprawiedliwości państw Unii Europejskiej, Toruń 2007, s. 432
• S. Biernat, Zasada pierwszeństwa prawa unijnego po traktacie z Lizbony, "Gdańskie Studia Prawnicze" 2011, t. 25, s. 47 i nast.
• M. Szwarc, Decyzje ramowe jako instrument harmonizacji prawa karnego w UE, "Państwo i Prawo" 2005, nr 7, s. 22
• J. Zajadło, Bezpieczeństwo - celowość - sprawiedliwość. Antynomie idei prawa, "Gdańskie Studia Prawnicze" 2002, t. 9, s. 243.
• J. Makarewicz, Wstęp do filozofii prawa karnego w oparciu o podstawy historyczno-rozwojowe, Lublin 2009, s. 306.
• L. Gardocki, Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990, s. 20-21.
• D. Pudzianowska, Obywatelstwo w procesie zmian, Warszawa 2013.
• J. Ruszkowski, Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej, Warszawa 2010.
• A. Marszałek, Suwerenność a integracja europejska w perspektywie historycznej: spór o istotę suwerenności i integracji, Łódź 2000, s. 24 i nast.
• K. Wojtyczek, Przekazywanie kompetencji państwa organizacjom międzynarodowym, Kraków 2007, s. 251.
• K. Wojtyczek, Konstytucyjnoprawne aspekty członkostwa w Unii i Wspólnotach Europejskich, [w:] Akcesja do Unii Europejskiej a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, red. H. Zięba-Załucka, M. Kijowski, Rzeszów 2002, s. 95-98
• A. Wielomski, Suwerenność, [w:] Encyklopedia polityczna, red. A. Wielomski, J. Bartyzel, B. Szlachta, t. 1, Radom 2007, s. 389
• J. Ziller, Nowa Konstytucja Europejska, Warszawa 2006, s. 206.
• M. Ahlt, Prawo europejskie, Warszawa 2000, s. 37
• M. Herdegen, Prawo europejskie, Warszawa 2004, s. 82
• W. Jedlicka, Pojmowanie autonomii prawa europejskiego, [w:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Zakamycze 2005, s. 238
• A. Wyrozumska, Prawo międzynarodowe w systemie prawa wspólnotowego - zagadnienia teorii i praktyki, [w:] Prawo międzynarodowe publiczne a prawo europejskie, red. J. Kolasa, A. Kozłowski, Wrocław 2003, s. 73-74.
• C. Mik, Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, t. 1, Warszawa 2000, s. 550-557.
• A. Grzelak, Unia europejska, a prawo karne, Warszawa 2002, s. 107
• M. Szwarc-Kuczer, Ochrona praw jednostki w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach karnych, [w:] Karta Praw Podstawowych w europejskim i krajowym porządku prawnym, red. A. Wróbel, Warszawa 2009, s. 344.
• M. Szwarc-Kuczer, Wpływ prawa wspólnotowego na prawo karne państw członkowskich, Warszawa 2006, s. 18-19
• M. Szwarc-Kuczer, Harmonizacja znamion przestępstw i kar w Traktacie z Lizbony, "Europejski Przegląd Sądowy" 2009, nr 5, s. 10 i nast.
• R. Pawlik, Kompetencje Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej do stanowienia sankcji karnych, [w:] Europeizacja prawa, red. T. Biernat, Kraków 2008, s. 99 i nast.
• A. Grzelak, Kompetencje WE do określania sankcji karnych w przepisach prawa wspólnotowego - glosa do wyroku ETS z 13.09.2005 r. w sprawie C 176/03 Komisja przeciwko Radzie, "Europejski Przegląd Sądowy" 2006, nr 6, s. 51
• G. Krysztofiuk, Zasada wzajemnego uznawania orzeczeń w sprawach karnych w Traktacie Lizbońskim, "Prokuratura i Prawo" 2011, nr 7-8, s. 207 i nast.
• E. Zielińska, [w:] System prawa karnego, t. 2: Źródła prawa karnego, red. T. Bojarski, Warszawa 2011, s. 378
• E. Zielińska, Korpus przestępstw europejskich, [w:] Współczesne wyzwania europejskiej przestrzeni prawnej. Księga pamiątkowa dla uczczenia 70 urodzin Profesora Eugeniusza Piontka, red. A. Łazowski, R. Ostrihansky, Kraków 2005, s. 565-592
• C. Mik, Europeizacja prawa karnego gospodarczego, [w:] Przestępczość gospodarcza z perspektywy Polski i Unii Europejskiej, red. A. Adamski, Toruń 2003, s. 77-126.
• S. Wronkowska, Problemy racjonalnego tworzenia prawa, Wrocław 1985, s. 27 i nast.
• J. Czaja, O nieracjonalności pojęcia "racjonalnego ustawodawcy", [w:] Studia z filozofii prawa, red. J. Stelmach, Kraków 2001, s. 175-184.
• M. Zirk-Sadowski, Instytucjonalny i kulturowy wymiar integracji prawnej, [w:] Zmiany społeczne a zmiany w prawie. Aksjologia, konstytucja, integracja europejska, red. L. Leszczyński, Lublin 1999, s. 41-42
• Z. Brodecki, Prawo europejskiej integracji, Warszawa 2001, s. 123-127
• Konstytucja dla rozszerzającej się Europy, red. E. Popławska, Warszawa 2000, s. 44
• A. Wróbel, Wprowadzenie do prawa Wspólnot Europejskich (Unii Europejskiej), Kraków 2004, s. 55
• A. Bałaban, Traktat konstytucyjny Unii Europejskiej a tradycje konstytucyjne państw członkowskich, [w:] Konstytucja dla Europy. Przyszły fundament Unii Europejskiej, red. S. Dudzik, Kraków 2005, s. 54
• P. Bała, "Tożsamość konstytucyjna", a Traktat z Lizbony. Tezy wyroku Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 30 czerwca 2009 r., "Ius Novum" 2010, nr 2, s. 7 i nast.
• H. Kelsen, [w:] K. Strupp, H.J. Schlochauer, Wörterbuch des Völkerrechts, Berlin 1960 s. 554-555
• J. Kranz, Suwerenność państwa a prawo międzynarodowe, [w:] Spór o suwerenność, red. W. Wołpiuk, Warszawa 2001.
• D. Sidjanski, Wspólna kultura europejska jako fundament federalizmu europejskiego. Podzielona suwerenność w Unii Europejskiej, [w:] Suwerennośći integracja europejska. Materiały pokonferencyjne, red. W. Czapliński, Warszawa 1999, s. 292-296.
• A. Górski, Europejskie ściganie karne. Zagadnienia ustrojowe, Warszawa 2010, s. 500.
• L. Ehrlich, Prawo międzynarodowe, Warszawa 1958, s. 123 i nast.
• A. Klafkowski, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 1964, s. 64.
• W. Lang, J. Wróblewski, S. Zawadzki, Teoria państwa i prawa, Warszawa 1986, rozdz. 3.
• K. Wójtowicz, Zachowanie tożsamości konstytucyjnej państwa polskiego w ramach UE - uwagi na tle wyroku TK z 24.11.2010 r. (K 32/09), "Europejski Przegląd Sądowy" 2011, nr 11, s. 6
• B. Janiszewski, Dolegliwość jako element współczesnej kary kryminalnej, [w:] Przestępstwo - kara - polityka kryminalna. Problemy tworzenia i funkcjonowania prawa. Księga jubileuszowa z okazji 70 rocznicy urodzin Prof. Tadeusza Kaczmarka, Kraków 2006, s. 302
• M. Cieślak, Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1994, s. 433
• B. Wróblewski, Penologia. Socjologia kar, t. 1, Wilno 1926, s. 185 i nast.
• J. Warylewski, Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 344
• I. Andrejew, Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1978, s. 244-245
• W. Świda, Prawo karne, Warszawa 1978, s. 256
• A. Marek, Prawo karne. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 1997, s. 232-233
• J. Kochanowski, Subiektywne granice sprawstwa i odpowiedzialności karnej, Warszawa 1985, s. 5-17
• M. Królikowski, Sprawiedliwość karania w społeczeństwach liberalnych - zasada proporcjonalności, Warszawa 2005, s. 1.
• M. Cieślak, O węzłowych pojęciach związanych z sensem kary, "Nowe Prawo" 1969, nr 2 s. 204 i nast.
• A. Marek, Prawo karne, Warszawa 2003, s. 239-240
• T. Kaczmarek, Ogólne dyrektywy wymiaru kary w teorii i praktyce sądowej, Wrocław 1980
• L. Gardocki, O relacji między typem przestępstwa, a zagrożeniem ustawowym, "Państwo i Prawo" 1979, nr 8-9, s. 129-134.
• C. Beccaria, O przestępstwach i karach, Warszawa 1959, s. 88
• M. Cieślak, Zasada humanitaryzmu jako naczelna dyrektywa w sferze prawa karnego, "Zeszyty Naukowe Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego" 1985, nr 13, s. 90.
• R. Giętkowski, Zasada osobistej odpowiedzialności karnej, "Państwo i Prawo" 2009, nr 5, s. 73
• A. Drozd, Ochrona danych osobowych pracownika (kandydata) po nowelizacji kodeksu pracy, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2004, nr 1, s. 25
• B.J. Stefańska, Zatarcie skazania, Warszawa 2014, s. 47-54
• B.J. Stefańska, Prawne i społeczne skutki skazania (część pierwsza), "Wojskowy Przegląd Prawniczy" 2008, nr 1
• B.J. Stefańska, Prawne i społeczne skutki skazania (część druga), "Wojskowy Przegląd Prawniczy" 2008, nr 2.
• System prawa karnego, t. 6: Kary i środki karne. Poddanie sprawcy próbie, red. M. Melezini, Warszawa 2010, s. 405 i nast
• Nowe kodeksy karne z 1997 r. z uzasadnieniami, red. I. Fredrich-Michalska, B. Stachurska-Marcińczak, Warszawa 1997, s. 152
• G. Bogdan i in., Kodeks karny. Część ogólna, Warszawa 2004, s. 808-809.
• W. Zalewski, O pojmowaniu sprawiedliwości w prawie karnym, "Gdańskie Studia Prawnicze" 2005, t. 14, s. 1103
• B. Wróblewski, Zarys polityki karnej, Wilno 1928, s. 28
• R. Zawłocki, Przeciw karze dożywotniego pozbawienia wolności w polskim prawie karnym, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1996, nr 2, s. 119.
• J. Śliwowski, Prawo karne, Warszawa 1979, s. 314
• S. Zimoch, Istota i znaczenie instytucji zatarcia skazania, Warszawa 1979
• J. Warylewski, Kara. Podstawy filozoficzne i historyczne, Gdańsk 2007, s. 220.
• A. Sołtysińska, Zasady kwalifikacji wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia publicznego w świetle orzecznictwa ETS, "Europejski Przegląd Sądowy" 2006, nr 10, s. 44
• J. Czempas, J. Smykała, Ryzyko, błędy i trudności przy absorpcji środków unijnych, "Finanse Komunalne" 2012, nr 6, s. 30
• A. Ćwiklińska, Deregulacja zawodów, NP, marzec 2012, s. 28
• D. Zienkiewicz, Projekt ustawy o licencji syndyka oraz związana z tym propozycja zmian prawa upadłościowego i naprawczego, "Przegląd Prawa Handlowego" 2007, nr 3, s. 28
• A. Nowacki, Zarząd spółki partnerskiej, "Przegląd Prawa Handlowego" 2012, nr 3, s. 14
• A. Herzog, Ustawa o broni i amunicji po nowelizacji, "Prokuratura i Prawo" 2011, nr 10, s. 64
• R.Krajewski, Zatarcie skazania w prawie karnym,"Prokuratura i Prawo" 2007, nr 11, s. 103 i nast.
• W. Świda, Prawo karne, Warszawa 1960, s. 217
• B. Daniszewski, O dopuszczalność warunkowego zawieszenia kary grzywny i zmianę przepisów o zatarciu skazania, "Nowe Prawo" 1960, nr 2
• Z. Sitnicki, Rejestr skazanych, "DPP" 1946, nr 7
• J. Szczucki, Fikcja niekaralności, "Nowe Prawo" 1956, nr 7-8
• M. Leonieni, Zatarcie skazania a potrzeby praktyki sądowej, "Nowe Prawo" 1961, nr 7-8
• W. Celiński, Problem puszczenia w niepamięć skazania, "Nowe Prawo" 1963, nr 6
• Z. Gostyński, Z problematyki zatarcia skazania, "Nowe Prawo" 1970, nr 5
• P. Wierzbicki, Zatarcie skazania, a resocjalizacja przestępcy, "Nowe Prawo" 1966, nr 10
• S. Śliwiński, Prawo karne materialne część ogólna, Warszawa 1946, s. 559.
• I. Andrejew, Polskie prawo karne, Warszawa 1989, s. 341.
• R.A. Stefański, Czy "odbycie kary", o którym mowa w art. 60 § 1 k.k. obejmuje także karę pozbawienia wolności orzeczoną za granicą i tam wykonaną?, "Prokuratura i Prawo" 1995, nr 2, s. 93.
• B.J. Stefańska, Zatarcie skazania wynikające z wyroku państwa obcego, "Państwo i Prawo" 2011, nr 10, s. 101
• G. Jaworski, A. Sołtysińska, Postępowanie w sprawach ze stosunków międzynarodowych. Komentarz, Warszawa 2010, s. 451
• J. Makarewicz, Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932, s. 156
• M. Laskowski, Ustawowe pojęcie "nieskazitelności charakteru, "Prokuratura i Prawo" 2008, nr 6, s. 50
• R. Pawlik, Środek karny zakazu prowadzenia pojazdów w świetle projektu nowelizacji Kodeksu karnego [w druku].
• R.A. Stefański, Zakaz prowadzenia pojazdów, Warszawa 1990, s. 46-64.
• R. Stefański, Uznawanie zagranicznych orzeczeń o zakazie prowadzenia pojazdów, "Prokuratura i Prawo" 2012, nr 2, s. 5
• Słownik ortograficzny języka polskiego, red. T. Karpowicz, Warszawa 2001, 2005, 2006;
• R.A. Stefański, Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na zawsze, "Prokuratura i Prawo" 2000, nr 7-8, s. 131
• W. Wróbel, Krytycznie o zaostrzeniu odpowiedzialności karnej za przestępstwa komunikacyjne, "Państwo i Prawo" 2001, nr 7, s. 54-56.
• L. Wilk, [w:] System, s. 103 i nast.; J. Kulesza, Niektóre problemy stosowania sankcji bezwzględnie oznaczonej, "Prokuratura i Prawo" 2007, nr 11, s. 68
• M. Malezini, Środki karne jako instrument polityki kryminalnej, Białystok 2013
• Z. Sienkiewicz, Zmiany w regulacji środków karnych wprowadzone ustawą z dnia 14 kwietnia 2000 r., "Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego" 2001, t. 7, s. 41-52.
• R.A. Stefański, Obligatoryjny zakaz prowadzenia pojazdów, "Prokuratura i Prawo" 2011, nr 5, s. 8
• L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2005, s. 206
• Kodeks karny. Komentarz, red. O. Górniok, Warszawa 2006, s. 393
• M. Krzysztofek, "Prawo do bycia zapomnianym" i inne aspekty prywatności w epoce Internetu w prawie UE, "Europejski Przegląd Sądowy" 2012 nr 8 s. 31
• I. Lipowicz, [w:] Uwagi do strategii poprawy skuteczności unijnych przepisów dotyczących ochrony danych osobowych, przedstawionej przez Komisję Europejską, przygotowane przez Stowarzyszenie "Naukowe Centrum Prawno-Informatyczne", Warszawa 2011, s. 7.
• E. Skrętowicz, Wyrok sądu karnego pierwszej instancji, Lublin 1989, s. 74
• S. Buczyma, R. Kierzynka, Nowelizacja prawa karnego z zakresu współpracy sądowej w UE - uwagi na temat recydywy europejskiej i ENA, "Europejski Przegląd Sądowy" 2011, nr 9, s. 12
• B. Vermeulen, T. Vander Beken, E. de Busser, A. Dormaels, Blueprint for an EU criminal records database. Legal, politico-institutional and practical feasibility, Maklu 2002
• M. Leciak, Problematyka "Europejskiego Rejestru Skazanych", "Prokuratura i Prawo" 2007, nr 4, s. 94
• M. Płachta, Europejski Rejestr Karny: Przedwczesny pomysł czy idee fixe?, "Prokuratura i Prawo" 2007, nr 12, s. 94 i nast.
• M. Płachta, European Criminal Record (ECR) and its possible application in Poland, "Archivum Iuridicum Cracoviense" 2003, t. 35-36, s. 41-58
• P. Brzeziński, Zasada ekwiwalentności w prawie Wspólnot Europejskich, "Europejski Przegląd Sądowy" 2007, nr 6, s. 35