Liberalny interwencjonizm Zachodu po zimnej wojnie : przesłanki i konsekwencje

• Autorzy: Roman Kuźniar

Warianty tytułu

Western liberal interventionism after the Cold War : determinants and consequences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Po zimnej wojnie doszło do nasilenia się interwencji militarnych Zachodu w różnych regionach świata. Tym razem nie miały one głównie imperialistycznych czy neokolonialnych motywów. Przede wszystkim odzwierciedlały one nową, rozszerzoną koncepcję bezpieczeństwa, a także przekonanie, że siły zbrojnej można używać w sytuacjach masowych naruszeń praw człowieka oraz dla obalania despotycznych reżimów, w miejsce których będzie można ustanowić ustrój demokratyczny. To przekonanie wywodzi się z liberalnej koncepcji stosunków międzynarodowych. Autor przedstawia kilka emblematycznych dla tej motywacji interwencji zbrojnych Zachodu - od Kosowa po Libię. Ich niepowodzenie, a zwłaszcza długofalowe skutki zmuszają do zastanowienia się nad popełnionym błędami oraz sensownością samej istoty liberalnego interwencjonizmu. Świadomość tych błędów i pułapek może jednak pomóc przeprowadzać interwencje militarne - jeśli zajdzie rzeczywista potrzeba - nie tylko bardziej skutecznie, ale zgodnie z założeniami koncepcji. (abstrakt oryginalny)

EN

After the Cold War, Western military interventions in various regions of the world intensified. This time, the motivations behind them were not mainly imperialist or neo-colonial. They reflected, first of all, a new, broadened security concept as well as the conviction that armed force may be used in situations of mass violation of human rights and to overthrow despotic regimes to be followed by the establishment of a democratic system. This belief originates in the liberal concept of international relations. The author presents a number of Western military interventions emblematic of this motivation - from Kosovo to Libya. Their failure and especially the long-term consequences force us to give some thought to the mistakes that were made and question the purpose of the very core of liberal interventionism. The awareness of these mistakes and traps can, however, help conduct such interventions - when an actual need for them arises - not only more effectively but also in accordance with the principles of the concept. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konflikty zbrojne; Prawa człowieka; Demokracja; Suwerenność; Interwencja zbrojna; Siły zbrojne

EN

Armed conflicts; Human rights; Democracy; Sovereignty; Military intervention; Armed forces

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2015
• Tom: 51
• Numer: nr 3
• Strony: 29--43

Twórcy

autor

Roman Kuźniar

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• C.A. Kupchan, P.L. Trubowitz, Dead center: The demise of liberal internationalism in the United States, "International Security" 2007, t. 32, nr 7, s. 7-44.
• J. Czaputowicz, Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 132-137.
• S.J. Solarz, M.E. O'Hanlon, Humanitarian intervention: When is force justified?, "The Washington Quarterly" 1997, t. 20, nr 4, s. 2-14.
• R. Kuźniar, Prawa człowieka. Prawo, instytucje, stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004, s. 308-319.
• A.J. Bacevich, E.A. Cohen (red.), War Over Kosovo. Politics and Strategy in a Global Age, Columbia University Press, New York 2001;
• R. Kuźniar, Kosowo: Audiatur et altera pars, "Rocznik Strategiczny" 1999/2000;
• M. Mandelbaum, A perfect failure: NATO's war against Yugoslavia, "Foreign Affairs" 1999, t. 78, nr 5, s. 2-8.
• R. Kuźniar, Przegląd sytuacji strategicznej - aspekty globalne, "Rocznik Strategiczny" 2010/11, s. 65-67.
• P. Tomsen, The good war? What went wrong in Afghanistan - and how to make it right, "Foreign Affairs" 2014, listopad-grudzień, https://www.foreignaffairs.com/articles/afghamstan/2014-10-19/good-war (data dostępu: 6.10.2015).
• R. Kuźniar, Polityka i siła. Studia strategiczne - zarys problematyki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006, s. 297-305;
• H. Świętek, Wojna z Irakiem w 2003 roku. Główne przyczyny, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011.
• R.S. Sanchez, D.T. Philips, Mądrzejszy w boju. Opowieść żołnierza, Wydawnictwo A. Marszałek, Toruń 2010
• B. Balcerowicz, K. Pronińska, Konflikty zbrojne 2011, "Rocznik Strategiczny 2011/12", s. 318-321
• A.J. Kuperman, Obama's Libya debacle. How a well-meaning intervention ended in failure, "Foreign Affairs" 2015, marzec-kwiecień, https://www.foreignaffairs.com/articles/libya/2015-02-16/obamas-libya-de- bacle (data dostępu: 6.10.2015).
• K. Pronińska, B. Balcerowicz, Konflikty zbrojne, "Rocznik Strategiczny" 2013/14, s. 138-142.
• J. Moore (red.), Hard Choices. Moral Dilemmas in Humanitarian Intervention, Rowman and Littlefield, Lanham 1998, s. 5-6.
• M. Walzer, Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Rozważania natury moralnej z uwzględnieniem przykładów historycznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 194-197.
• S. Kauffmann, Le rêve brisé du «nation building», "Le Monde" z 29.11.2014.
• J. Conrad, Jądro ciemności, Wydawnictwo Greg, Kraków 2005, s. 64-65.
• E.D. Samet, When is a war over?, "International New York Times" z 24.11.2014.
• G. Rose, J. Tepperman, A hard education. Learning from Afghanistan and Iraq, "Foreign Affairs" 2015, listopad-grudzień, https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/hard-education (data dostępu: 6.10.2015).

Identyfikatory

DOI

10.7366/020909613201502