Polityczny i wojskowy wymiar konfliktu Izraela z Iranem

• Autorzy: Robert Czulda

Warianty tytułu

Political and military dimensions of the Israel-Iran conflict

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Konflikt pomiędzy Izraelem a Iranem stanowi jeden z najważniejszych kryzysów polityczno-wojskowych nie tylko dla współczesnego Bliskiego Wschodu, ale też dla całego świata, ponieważ wybuch otwartej wojny miałby bez wątpienia konsekwencje nie tylko regionalne, lecz również globalne. Napięcia w relacjach dwustronnych przybierają wiele form. Celem artykułu jest przede wszystkim zanalizowanie źródeł wzajemnej nienawiści, a także płaszczyzn konfliktu - tak w wymiarze politycznym, w tym w zakresie gry psychologicznej i propagandowej, jak i militarnym, który realizowany jest na kilka sposobów - od ograniczonych interwencji zbrojnych (pośrednich i bezpośrednich) po działania służb specjalnych. Oprócz pytania badawczego o czynniki determinujące istniejący konflikt, istotne jest również pytanie o możliwości zakończenia sporu oraz o to, czy - w przypadku fiaska takiego scenariusza - rywalizacja może przerodzić się w otwartą wojnę. (abstrakt oryginalny)

EN

The bilateral tension between Israel and Iran is one of the most important political and military hotspots not only for the contemporary Middle East but also for the whole world as a breakout of open war would undoubtedly have tremendous regional and global consequences. This bilateral tension comes in several guises. The goal of this paper is first and foremost to analyse the sources of the mutual distrust as well as the layers of the conflict including the political dimension, the psychological and propaganda warfare, as well as the military dimension, which is carried out in several ways: from limited military interventions (direct and indirect) to operations carried out by special forces. Apart from the research question on factors determining the existing tension, it is also essential to ask questions about the possibilities of ending this dispute and whether - in case of a failure of such a scenario - this rivalry could transform into open war. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konflikty międzynarodowe; Konflikty polityczne; Wojsko; Polityka zagraniczna; Interwencja zbrojna

EN

International conflicts; Political conflicts; Army; Foreign policy; Military intervention

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2015
• Tom: 51
• Numer: nr 3
• Strony: 159--179

Twórcy

autor

Robert Czulda

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• T. Parsi, Treacherous Alliance. The Secret Dealings of Israel, Iran, and the United States, Yale University Press, New Haven-London 2007, s. 127.
• K.E. Boulding, Three Faces of Power, Sage Publications, London 1989, s. 75-76, za: J. Reginia-Zacharski, Wojna w świecie współczesnym. Uczestnicy, cele, modele, teorie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014, s. 46-47.
• E. Hambro, The Case Law of the International Court. Volume IV (1959-1963), Sijthoff International Publishing, Amsterdam 1977, s. 566.
• S. Ritter, Target Iran. The Truth About the US Government's Plans for Regime Change, Politico's Publishing, London 2007, s. 5.
• W.C. Martel, W.T. Pendley, Nuclear Coexistence: Rethinking U.S. Policy to Promote Stability in an Era of Proliferation, "Studies in National Security" - Air War College, kwiecień 1994, s. 131.
• K. Pollack, The Persian Puzzle. The Conflict Between Iran and America, Random House, New York-Toronto 2004, s. 266-280.
• M. Ahoiee, M.M. Dżawid, Ahdaf, olaavijat-ha va mochatebane diplomasi-je omoomi-je reżim-e saahionisti, "Motaleat-e Rahbordi" 1392 (2013), nr 16/59.
• Y. Katz, Y. Hendel, Israel vs. Iran. The Shadow War, Potomac Books, Washington D.C. 2012, s. 170.
• Olmert on Iran: I rule nothing out, "Ynetnews" z 9.12.2006, www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3337780,00.html (data dostępu: 22.10.2015).
• H. Keinon, D. Horovitz, PM: Bush won't allow nuclear Iran, "The Jerusalem Post" z 26.09.2006, www.jpost.com/Israel/PM-Bush-wont-aHow-nuclear-Iran (data dostępu: 21.10.2015).
• P Tyler, Twierdza Izrael. Zakulisowa historia elit wojskowych, które uparcie bronią się przedpokojem, Rebis, Poznań 2012, s 14.
• G. Sheffer, O. Barak, Israel's Security Networks: A Theoretical and Comparative Perspective, Cambridge University Press, New York 2013, s. 144.
• The Complete Transcript of Netanyahu's Address to Congress, "The Washington Post" z 3.03.2015, www.washingtonpost.com/blogs/post-politics/wp/2015/03/03/full-text-netanyahus-address-to-congress (data dostępu: 22.10.2015).
• Ya'alon: Iran a 'terrorist monster 'wreaking havoc on the Middle East, "The Jerusalem Post" z 5.04.2015, wwwjpost.com/Israel-News/Yaalon-Iran-a-terrorist-monster-wreaking-havoc-on-the-Mideast-396265 (data dostępu: 22.10.2015).
• Y. Katz, Security and defense: The day after, "Jerusalem Post" z 29.10.2010.
• M. Hitchcock, Iran and Israel. Wars and Rumours of Wars, Harvest House Publishers, Eugene 2013, s. 18.
• Leader's proposal, road map to liberation of Palestine: Islamic Jihad, "Tehran Times" z 3.10.2011.
• Transcript of Netanyahu's UN General Assembly speech, "Haaretz" z 1.10.2013, www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/1.550012 (data dostępu: 22.10.2015).
• Nataniahu va odże sarchordegi-je sijasat-e efratgari, NEDA Institute, 7.04. 2015, www.nedains.com/fa/news/310373 (data dostępu: 21.10.2015).
• Rais dżomhor: tażawozgar szekast mikhorad wa mazlom piruz miszawad, "Iranian Student's News Agency", 31 tir 1393 r. (22.07.2014), www.isna.ir/fa/news/93043118275/ - - - - - - - (data dostępu: 21.10.2015).
• Rouhani: Zionists not to feel world silent viewers of its crimes, "IRNA" z 12.07.2014 r., www.irna.ir/en/News/81233643/Politic/Rouhani_Zionists_not_to_feel_world_silent_viewers_of_its_crimes (data dostępu: 21.10.2015);
• Takfiris, Zionists two tumors with same roots: Rouhani, "Press TV" z 29.07.2014; www.presstv.ir/detail/2014/07/29/373257/zionists-takfiris-festering-region-tumors (data dostępu: 21.10.2015).
• Zionism, terrorism two sides of same coin: Larijani, "Press TV" z 23.01.2015, www.presstv.ir/Detail/2015/01/23/394341/Zionism-terrorism-two-sides-of-same-coin (data dostępu: 21.10.2015); Israel bound on wheelchair if Iran attacked: Speaker, "IRNA" z 4.03.2015, www.irna.ir/en/News/81528555 (data dostępu: 21.10.2015).
• Larijani calls for mobilization of all forces to resist Zionism, "Islamic Republic News Agency" z 22.12.2014, www.irna.ir/en/News/81434386 (data dostępu: 21.10.2015).
• IRGC General's Salami: Zionists Expects Special Revenge, "Alalam" z 24.01.2015, www.en.alalam.ir/news/1669464;
• IRGC: Zionists Will Pay for Assassination, "Kayhan" z 21.01.2015, www.kayhan.ir/en/news/10042/irgc-zionists-will-pay-for-assassination (data dostępu: 21.10.2015).
• Mohsen Rezai Dar Goft-O-Goo Ba "Vatan Emrooz": Nameh Be Gordanhay-e Qosam Ra Bar Asas-e Vazife Neveshtam, "Magiran", 5 tir 1393 r. (26.07.2014), www.magiran.com/n2995297 (data dostępu: 21.10.2015). per
• Arabestan-e Saudi jeki az chaenin-e asli-je dżahan-e eslam ast, "FARS News Agency", 30 tir 1393 r. (21.07.2014), www.farsnews.com/newstext.php?nn=13930430001426 (data dostępu: 21.10.2015).
• The History of Palestine and Its Occupation, The Center for Preserving and Publishing the Works of Grand Ayatollah Sayyid Ali Khamenei, 3.04.2008.
• Ayatollah Khamenei: Zionists behind Islamophobia propaganda, "IRNA", 12.03.2015, www.irna.ir/en/News/81538905 (data dostępu: 22.10.2015).
• G. Kessler, Did Ahmadinejad really say Israel should be 'wipped off the map', "The Washington Post" z 5.10.2011, www.washingtonpost.com/blogs/fact-checker/post/did-ahmadinejad-really-say-israel-should-be-wiped-off-the-map/2011/10/04/gIQABJIKML_blog.html (data dostępu: 22.10.2015).
• Ahmadinejad: Israel is a 'stinking corpse' doomed to disappear, "Haaretz" z 8.05.2008, www.haaretz.com/news/ahmadinejad-israel-is-a-stinking-corpse-doomed-to-disappear-1.245463 (data dostępu: 22.10.2015);
• Iran's Ahmadinejad says Israel 'dying', "Reuters" z 14.05.2008, www.reuters.com/article/2008/05/14/us-iran-israel-ahmadinejad-idUSHOS43245220080514?feedType=RSS&feedName=worldNews (data dostępu: 22.10.205).
• Ahmadinejad at Holocaust conference: Israel will 'soon be wiped out', "Haaretz" z 12.12.2006, www.haaretz.com/news/ahmadinejad-at-holocaust-conference-israel-will-soon-be-wiped-out-1.206977 (data dostępu: 22.10.205).
• Why are Jews at the 'Holocaust denial' conference?, "BBC News" z 13.12.2006, http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/6171503.stm (data dostępu: 22.10.205).
• D. McElroy, A. Vahdat, Mahmoud Ahmadinejad revealed to have Jewish past, "The Telegraph" z 3.10.2009, www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iran/6256173/Mahmoud-Ahmadinejad-revealed-to-have-Jewish-past.html (data dostępu: 22.10.205).
• P. D'Agati, The Cold War and the 1984 Olympic Games: A Soviet-American Surrogate War, Palgrave Macmillan, New York 2013, s. 19.
• A. Ahmadi, Israel Lobby in the US and Iran - P5+1 Negotiations, "Iranian Review of Foreign Affairs" 2014, t. 5, nr 1, s. 64.
• V. Ahmadi, B. Kiani, Roykard-e Qalebe Yahudian Diaspora Daar Qebal-e Masale-je Esraeil-Felestin, "Motalaet-e Felestin" 1393 (2014), nr 25, s. 71-97.
• R. Bergman, The Secret War with Iran: The 30-Year Clandestine Struggle Against the World's Most Dangerous Terrorist Power, Simon and Schuster, New York 2008.
• Israelis 'seize Iran arms ship', "BBC News" z 4.11.2009, www.news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/8341737.stm (data dostępu: 21.10.2015).
• Iran's Zarif says Israel lying about Gaza rocket ship, "BBC News" z 6.03.2014, www.bbc.com/news/world-middle-east-26463938 (data dostępu: 21.10.2015).
• L. Charbonneau, Exclusive: U.N. experts trace recent seized arms to Iran, violating embargo, "Reuters" z 27.07.2014, www.reuters.com/article/2014/06/28/us-iran-sanctions-un-idUSKBN0F300H20140628 (data dostępu: 21.10.2015).
• Iran holds funeral for IRGC commander killed in Israel's assault on Syria, "Press TV" z 21.01., 2015, www.presstv.ir/Detail/2015/01/21/394135/Iran-holds-funeral-for-IRGC-commander (data dostępu: 21.10.2015).
• S. Johnson, E. Chorley, Studies in Pre-emption, "Jane's Defence Weekly" z 28.03.2012, s. 24-32;
• R. Czulda, Czyli Izrael podpali Bliski Wschód?, "Nowa Technika Wojskowa", styczeń 2012, s. 44-56;
• J. Zanotti, K. Katzman, Israel: Possible Military Strike Against Iran's Nuclear Facilities, CRS Report for Congress, 28.09.2012, http://www.fas.org/sgp/crs/mideast/R42443.pdf (data dostępu: 21.10.2015)
• N. Pourhassan, Jaangepaandżaho- Jek Rooze-je Qaaze, Entefaze-je Beinolmelaali, Va Bajkote Reżim-e Saahionisti, "Motalaet-e Felestin" 1393 (2014), nr 25, s. 39-70.
• Country Reports on Terrorism 2014, United States Department of State Publication, Washington D.C. 2015, s. 8, szerzej, s. 283-285.
• N. Pourhassan, Asar-e Bohran-e Surije Baar Maasaleje Felestin, "Motalaet-e Felestin" 1393 (2014), nr 18 s. 9-36.
• Ahmadi, Taaeen-e Naqsze Va Aamaalkard-e Raahbar-e Moqavemaat-e Lobnan Daar Jaange Haaszt Rooze-je Qaazze, "Motalaet-e Felestin" 1391 (2012), nr 18 s. 71-94.
• Hamas spokesman: Iran contributed to winning 51-Day Gaza War, "IRNA" z 14.12.2014 r., www.irna.ir/en/News/8142609 (data dostępu: 22.10.2015).
• Iran's Basij Commander: Jordan, Egypt to Form Volunteer Mobilized Forces, "FARS News Agency" z 14.01.2014.

Identyfikatory

DOI

10.7366/020909613201509