"Kredowe koło" myśliciela a badacza. O paradygmatach (kontekstach i perspektywie postrzegania) w badaniach, których przedmiotem jest myśl polityczna

• Autorzy: Magdalena Mikołajczyk

Warianty tytułu

"Everyone Has Its Line in the Sand". Reflexionson Paradigms (Contexts And Perspectives) in Political Thought Research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie analogii i różnic dotyczących kontekstów determinujących sytuację, w jakiej znajdują się: twórca myśli politycznej (przedmiot badań) i jej badacz - historyk idei, politolog. Odtwórcami tych ról mogą być zarówno pojedyncze osoby, jak i kolektywy (zespoły). Nawet jeśli przedmiotem rozważań są stosunki władzy, ustrój państwa, problemy polityki wewnętrznej i zagranicznej, to rozumienie, jaki wpływ na treść i zarazem formę przekazu myśli politycznej mają epoka, kultura, język, struktura społeczna (w której ulokowany jest myśliciel), alternatywne i współwystępujące ideologie, jest podstawowym wyzwaniem dla badacza. Analizując, rekonstruując myśl polityczną, bez wątpienia trzeba korzystać z metod jakościowych. Właściwe są paradygmaty teorii krytycznej lub konstruktywizmu. Pierwszy z wymienionych zakłada, że rzeczywistość jest kształtowana przez wartości społeczne, polityczne, kulturowe, ekonomiczne (także etniczne i genderowe), co determinuje procesy poznawcze, ich komunikacyjny charakter i subiektywizm, to, że osiągane wyniki są zapośredniczone przez wartości. Z metodologicznego punktu widzenia powoduje to konieczność uwzględniania w procesie badawczym dialogiczności i dialektyki. Jeszcze bardziej relatywizujący pogląd na rzeczywistość społeczną charakteryzuje podejście konstruktywistyczne. Implikacją przyjęcia założenia, że rzeczywistości są konstruowane i rekonstruowane, jest też akceptacja współwytwarzania wyników przez badacza. Metodologia badań opiera się na założeniu dialektyczności, dialogiczności, na hermeneutyce. Osiągany wynik badań nie jest neutralny z aksjologicznego punktu widzenia. Żeby przedstawić przeszłe lub współczesne idee oraz inspirowaną nimi myśl polityczną trzeba przyjąć strategię tłumacza . W tym wypadku będzie to tłumaczenie kultur mających cechy tożsame i odrębne. Politolog powinien mieć kompetencje wykraczające poza jego dyscyplinę. Powinien być także historykiem, kulturoznawcą, antropologiem, filozofem (etykiem), językoznawcą (i oczywiście poliglotą), kompetentnym w zakresie procesów poznania i psychologii. (abstrakt oryginalny)

EN

The main aim of the article is to compare the contexts in which the creator of thepolitical thought (the object of research) and researcher himself, operate. The latter two maybe either individuals or collective actors. In the analysis of power relations, politicalsystems, internal or external affairs, the main challenge for the researcher(s) is to understandthe influence that times, culture, language, social structure and competitive ideologies exerton a communicate (message and its form) being the research object.In the process of analyzing and reconstructing political thought, the most obviouschoice is a qualitative paradigm - critical theory or constructivism. The first paradigm isbased on the premise that the reality is shaped by social, political, cultural, economic,gender, and ethnic values, which determine the cognitive process, its subjective andcommunicative character and the fact, that research results are intermediated by values.From the methodological point of view it means that the researcher has to take into accountdialectic and dialogical character of the research. Constructivism is even more relative in itsvision of social reality. The implication of the premise that reality is being constructed andreconstructed is the acceptance of the fact, that the researcher is also a creator of the results.Thus the adapted methodology is based on assumptions of dialectic, hermeneutic anddialogical character of the research. Therefore, the output cannot be perceived as axiologicalneutral.In order to describe past or contemporary ideas and the political thought inspired bythem, one has to take up the strategy of the interpreter. In this case it would meaninterpreting meaning within cultures that share common characteristics, but exemplify at thesame time multitude of differences. A scholar specializing in political science should havecompetences that go beyond his/ her discipline. Should also be a historian, anthropologist,philosopher (ethic), specialist in linguistics, competent in psychology and in the cognitiveprocesses. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia myśli politycznej; Metodologia badań; Badania naukowe; Doktryny polityczne

EN

History of political thought; Research methodology; Scientific research; Political doctrine

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2015
• Tom: 20 (XX)
• Numer: nr 22 (3)
• Strony: 69--81

Twórcy

autor

Magdalena Mikołajczyk

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Bibliografia

• [1] Crick B., Philosophy, Theory and Thought,"Political Studies" 1967/15, s. 49.
• [2] Dijk T.A. van,Ideology. The Multidiscyplinary Approach, London 1998.
• [3] Dijk T. A. van,Dyskurs polityczny i ideologia, "Etnolingwistyka" 2003.
• [4] Foucault M., Bezpieczeństwo, terytorium, populacja, Warszawa 2010.
• [5] Geertz C., W stronę interpretatywnej teorii kultury, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempy, E. Nowicka, Warszawa 2005.
• [6] Guba E.G., Lincoln Y.S., Kontrowersje wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłaniające się zbieżności, [w:] Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, t. 1, Warszawa 2009.
• [7] Jabłoński A.W., Paradygmaty wyjaśniania w naukach społecznych, [w:] Aspekty metodologiczne oraz teoretyczne w subdyscyplinach politologii, red. Ł. Młyńczak, B. Nitschke, Toruń 2013.
• [8] Jajecznik K., Myśl polityczna -próba standaryzacji badań, "Political Science Annual" 2006/9.
• [9] Kawalec K., Wizje ustroju państwa w polskiej myśli politycznej lat 1918-1939: ze studiów nad dziejami polskiej myśli politycznej, Wrocław 1995.
• [10] Klementewicz T., Politolog w labiryncie paradygmatów - pułapki eklektyzmu, [w:] Podejścia badawcze i metodologie w nauce o polityce, red. B. Krauz-Mozer, P. Ścigaj, Kraków 2013.
• [11] Łuszczyński A., Paradygmaty w historii doktryn polityczno-prawnych, [w;] Kontynuacje i nowatorstwo w świecie współczesnych idei, red. M. Mikołajczyk, M. Śliwa, Kraków 2008.
• [12] Paruch W., Między wyobrażeniami a działaniami: wybrane aspekty przedmiotowe badań politologicznych nad myślą polityczną, "Polityka i Społeczeństwo" 2004/1.
• [13] [Paruch W., Myśl polityczna - refleksje metodologiczne o pojęciu, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K Politologia" 1999/6.
• [14] Paruch W., Trembicka K., Myśl polityczna we współczesnej polskiej politologii: modernizacja przedmiotu, strategii i metody działań, [w:] Politologia w Polsce. Stan badań i perspektywy, red. M. Ciochosz, K. Zamorska, Wrocław 2006.
• [15] Skarzyński R., Historia myśli politycznej w ujęciu politologicznym. Zarys koncepcji, "Studia Polityczne" 1992/1.
• [16] Skinner Q., Znaczenie i rozumienie w historii idei, "Refleksje" 2014/9.
• [17] Szacki J., Dylematy historiografii idei oraz inne szkice i studia, Warszawa 1991.
• [18] Waśkiewicz A., Interpretacja teorii politycznej, Warszawa 1998.
• [19] Wokół dorobku warszawskiej szkoły historii idei, red. A. Kołakowski, Warszawa 2013.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2015.hss.34