Efektywność finansowa specjalnych stref ekonomicznych w Polsce

• Autorzy: Wojciech Lichota

Warianty tytułu

The financial effectiveness of Poland's special economic zones

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest syntetyczna ocena efektywności finansowej działalności specjalnych stref ekonomicznych w Polsce. Dokonanie takiej oceny wymaga przeprowadzenia wielu prac badawczych, m.in. zbadania efektywności specjalnych stref ekonomicznych z punktu widzenia budżetu państwa i Narodowego Funduszu Zdrowia oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Przeprowadzone badania nad efektami finansowymi stref obejmowały okres od 1996 r. do końca 2012 r. W wyniku przeprowadzonej analizy korzyści i kosztów funkcjonowania stref, otrzymano wyniki, które dały podstawę stwierdzić, że korzyści płynące z funkcjonowania stref znacznie przewyższają koszty. Łączne korzyści wyniosły bowiem 80,9 mld zł, natomiast łączne koszty 15,4 mld zł. Przez szesnaście lat bilans netto wyniósł więc 65,5 mld zł. Bilans wskazanych korzyści i kosztów wykazał efektywność finansową wszystkich stref, natomiast cel pracy został osiągnięty. W pracy zostały również zaprezentowane wyniki oceny kondycji finansowej pięćdziesięciu przedsiębiorstw funkcjonujących w specjalnych strefach ekonomicznych a także uwzględniony został aspekt globalnego kryzysu. Badania przeprowadzone na podstawie sprawozdań finansowych próby przedsiębiorstw pozwalają stwierdzić, że podmioty poddane analizie odznaczają się dobrą kondycją finansową. Badania przeprowadzone w ramach tego artykułu wskazują, że specjalne strefy ekonomiczne są efektywne finansowo i pomimo różnych kontrowersji związanych z ich funkcjonowaniem, wpływają na rozwój gospodarczy kraju, głównie poprzez tworzenie jakże pożądanych nowych miejsc pracy. (abstrakt oryginalny)

EN

The study evaluates of the financial effectiveness of special economic zones (SEZ) in Poland. The author investigates factors influencing the financial performance of the zones by analyzing the benefits and costs of SEZ operations in Poland. The study covers the period of 1996-2012. The analysis shows that the benefits of SEZ operation substantially outweigh the costs. As of the end of 2012, the cumulative benefits amounted to PLN 80.9 billion, while total costs were PLN 15.4 billion. The article includes an assessment of the financial standing of 50 enterprises operating in Poland's special economic zones, based on their financial statements. The author uses discriminatory and logit methods and investigates banking procedures to determine the financial standing of companies. The analysis finds that 48 companies had a good financial standing while two were not doing well financially. The article assesses the impact of the economic crisis on the performance of Poland's special economic zones. The author examines the impact of the latest crisis on the financial standing of companies. The research indicates that Poland's special economic zones are effective financially. Even though their operation has generated a great deal of controversy, they have contributed to the economic development of the country, mainly through the creation of new jobs. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Specjalne strefy ekonomiczne; Analiza finansowa; Kondycja finansowa

EN

Special economic zones; Financial analysis; Financial condition

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 1
• Strony: 99--130

Twórcy

autor

Wojciech Lichota

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Ahrens J., Meyer-Baudeck A. [1995], Special Economic Zones: Shortcut or Roundabout Way Towards Capitalism?, "Review of International Trade and Development", vol. 30.
• Ambroziak A. [2009], Efekty funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w Polsce, Zeszyty Naukowe Kolegium Gospodarki Światowej, nr 24, SGH, Warszawa.
• Antonowicz P. [2007], Metody oceny i prognoza kondycji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstw, Wydawnictwo Ośrodka Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk.
• Appenzeller D., Szarzec K. [2004], Prognozowanie zagrożenia upadłością polskich spółek publicznych, "Rynek Terminowy", nr 1.
• Bragg S. [2007], Financial Analysis: A Controller's Guide, John Wiley & Sons, New York.
• Brdulak J. [1999], Specjalne strefy ekonomiczne (SSE) i wolne obszary celne (WOZ) jako czynnik kształtowania konkurencyjności przedsiębiorstw, Instytut Funkcjonowania Gospodarki Narodowej, SGH, Warszawa.
• Buckley A. [2002], Inwestycje zagraniczne. Składniki wartości i ocena, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Capiga M. [2006], Działalność kredytowa monetarnych instytucji finansowych, Difin, Warszawa.
• Cheesman A. [2012], Special Economic Zones & Development: Geography and Linkages in the Indian EOU Scheme, DPU Working Paper no. 145.
• Creskoff S., Walkenhorst P. [2009], Implications of WTO Disciplines for Special Economic Zones in Developing Countries, "World Bank Policy Research Working Paper", no. 4892.
• De Jong W. [2013], Establishing Free Zones for Regional Development, http://www.europarl.europa.eu/RegData/bibliotheque/briefing/2013/130481/LDM_BRI(2013)130481_REV1_EN.pdf.
• Deventer D., Imai K. [2003], Credit Risk Models and the Basel Accords, John Wiley & Sons, Singapore.
• Didenko K., Meziels J., Voronova I. [2012], Assessment of Enterprises Insolvency: Challenges and Opportunities, "Economics and Management", vol. 17 (1), Riga.
• Dziemianowicz W., Hausner J., Szlachta J. [2000], Restrukturyzacja ośrodków monokulturowych na przykładzie Mielca, "Polska Regionów", nr 23, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa.
• Emel A., Oral M., Reisman A., Yolalan R. [2003], A Credit Scoring Approach for the Commercial Banking Sector, "Socio-Economic Planning Sciences".
• Engman M., Onodera O., Pinali E. [2007], Export Processing Zones: Past and Future Role in Trade and Development, "OECD Trade Policy Working Paper", no. 53.
• Farole T. [2011], Special Economic Zones in Africa: Comparing Performance and Learning from Global Experience, The World Bank, Washington.
• Frańczuk M. [2012], Preferencje podatkowe jako zachęta do podejmowania inwestycji w obszarze specjalnych stref ekonomicznych, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego", nr 708, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia", nr 52, Szczecin.
• Gajdka J., Stos D. [1996], Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstw, w: Restrukturyzacja w procesie przekształceń i rozwoju przedsiębiorstw red. R. Borowiecki, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków.
• Gołębiowski G., Żywno K. [2008], Weryfikacja skuteczności modeli dyskryminacyjnych na przykładzie wybranych spółek giełdowych, "Współczesna Ekonomia", nr 7.
• Hadasik D. [1998], Upadłość przedsiębiorstw w Polsce i metody jej prognozowania, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Seria II, Prace habilitacyjne, Poznań, z. 153.
• Hamrol M., Czajka B., Piechocki M. [2004], Upadłość przedsiębiorstwa - model analizy dyskryminacyjnej, "Przegląd Organizacji", nr 6.
• Haywood R. C. [2004], Economic Realities and Free Trade Zones, World Export Processing Zones Association, The Flagstaff Institute, Colorado.
• Hołda A. [2001], Prognozowanie bankructwa jednostki w warunkach gospodarki polskiej z wykorzystaniem funkcji dyskryminacyjnej ZH, "Rachunkowość", nr 5.
• Jagiełło R. [2013], Analiza dyskryminacyjna i regresja logistyczna w procesie oceny zdolności kredytowej przedsiębiorstw, "Materiały i Studia", nr 286, NBP, Warszawa.
• Juszczyk S. [2010], Prognozowanie upadłości przedsiębiorstw, "Ekonomista", nr 5.
• Kasjaniuk M. [2006], Zastosowanie analizy dyskryminacyjnej do modelowania i prognozowania kondycji finansowej przedsiębiorstwa, "Barometr Regionalny", nr 6.
• Kitowski J. [2010], Próba weryfikacji wiarygodności diagnostycznej narzędzi analizy ekonomicznej (w świetle krajowej literatury przedmiotu), w: Współczesne problemy analizy ekonomicznej, red. R. Borowiecki, A. Jaki, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Kitowski J. [2011], Uwarunkowania i bariery rozwoju przedsiębiorstw działających w specjalnych strefach ekonomicznych, w: Restrukturyzacja. Teoria i praktyka w obliczu nowych wyzwań, red. A. Jaki, J. Kaczmarek, T. Rojek, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw, Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
• Kitowski J. [2012], Sposoby ujmowania kryterium specyfiki branżowej w metodach oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, Zarządzanie i Finanse, Gdańsk, nr 4.
• Kitowski J. [2015], Metody dyskryminacyjne jako instrument oceny zagrożenia upadłością przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Korol T. [2005], Wykorzystanie sieci jednokierunkowej wielowarstwowej oraz sieci rekurencyjnej w prognozowaniu upadłości przedsiębiorstw - analiza porównawcza, w: Zagrożenie upadłością, red. K. Kuciński, E. Mączyńska, "Materiały i Prace" Instytutu Funkcjonowania Gospodarki Narodowej, t.XCIII, SGH, Warszawa.
• Korol T. [2010], Systemy ostrzegania przedsiębiorstw przed ryzykiem upadłości, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa.
• Kowalczyk L. [1999], Ocena wiarygodności przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa.
• Lichota W. [2009a], Influence of Global Economic Crisis of Financial Standing of HSW - Zakład Zespołów Mechanicznych Sp. z o. o. - (Verification of Financial Analysis Methods), w: Countries of Central & Eastern Europe Versus Global Economic Crisis,,,Geopolitical Studies", vol. 15, Warsaw.
• Lichota W. [2009b], Metody wczesnego ostrzegania o zmianach sytuacji finansowej przedsiębiorstw, "Wiadomości Statystyczne", nr 10, Warszawa.
• Lichota W. [2010], Results of Operation of the Tarnobrzeska Special Economic Zone, w: 20 Years of Socio-Economic Transformations in Countries of Central and Eastern Europe - an Attempt of Accounts, "Geopolitical Studies", vol. 16, Warsaw.
• Lichota W. [2013], Metody oceny kondycji finansowej przedsiębiorstw w Specjalnej Strefie Ekonomicznej Euro-Park Mielec, "Wiadomości Statystyczne", nr 7, Warszawa.
• Litwack J., Qian Y. [1997], Balanced or Unbalanced Development: Special Economic Zones as Catalysts for Transition, Stanford University, California.
• Maślanka T. [2008], Przepływy pieniężne w zarządzaniu finansami przedsiębiorstw, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa.
• Mączyńska E. [1994], Ocena kondycji przedsiębiorstwa (Uproszczone metody), "Życie Gospodarcze", nr 38.
• Mączyńska E. [2004], Globalizacja ryzyka a systemy wczesnego ostrzegania przed upadłością przedsiębiorstw, w: Upadłość przedsiębiorstw w Polsce w latach 1990-2003. Teoria i praktyka, red. D. Appenzeller, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu", nr 49, Poznań.
• Mrówka M. [2009], Inwestycje bezpośrednie amerykańskich korporacji w polskich strefach ekonomicznych, Praca doktorska, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław.
• Nazarczuk J. [2012], Efektywność pomocy publicznej udzielonej w specjalnych strefach ekonomicznych w Polsce, w: Efektywność pomocy publicznej w specjalnych strefach ekonomicznych w Polsce, red. R. Kisiel, W. Lizińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
• Palit A., Bhattacharjee S. [2008], Special Economic Zones in India: Myths and Realities, Anthem Press, London, New York, New Delhi.
• Pallavi M., Suneetha E., Sreejesh. N. P. [2012], Trade Unions and Special Economic Zones in India, International Training Centre of the ILO, Turin.
• Park Jung-Dong [1997], The Special Economic Zones of China and Their Impact on Its Economic Development, Greenwood Press, Westport.
• Pastusiak R. [2011], Specjalne Strefy Ekonomiczne jako stymulator rozwoju gospodarczego, "Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego", Łódź.
• Pastusiak R., Gajdka J., Jabłońska M., Keller J., Koziński J., Krzeczewski B. [2013], Ocena efektywności funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w Polsce, cz. I, Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Zakład Finansów Korporacji, Łódź.
• Pastusiak R., Bolek M., Jabłońska M., Keller J., Kaźmierska A. [2014], Ocena efektywności funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych w Polsce, cz. II, Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Zakład Finansów Korporacji, Łódź.
• Polskie specjalne strefy ekonomiczne [2000], red. E. Kryńska, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Prusak B. [2004], Ocena zagrożenia upadłością produkcyjnych spółek kapitałowych w Polsce w latach 1998-2002, w: Upadłość przedsiębiorstw w Polsce w latach 1990-2003. Teoria i praktyka, red. D. Appenzeller, "Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu", nr 49, Poznań.
• Różański J. [2001], Ewolucja metod bankowej oceny sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa w nowoczesnej gospodarce rynkowej, "Przegląd Organizacji", nr 10.
• Siudak P., Wątorek B. [2011], Specjalne strefy ekonomiczne w Polsce w latach 1995-2009: monografia, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona, Legnica.
• Special Economic Zones. Progress, Emerging Challenges, and Future Directions [2011], red. T. Farole, G. Akinci, The World Bank, Washington.
• Special Economic Zones. Performance, Lessons Learned, and Implications for Zone Development [2008], The World Bank Group, Washington.
• Specjalne strefy ekonomiczne - informacje ogólne, www.ey.com/global/content.nsf/Poland/SSE (16.03.2005).
• Stępień P., Strąk T. [2004], Wielowymiarowe modele logitowe oceny zagrożenia bankructwem polskich przedsiębiorstw, w: Czas na pieniądz. Zarządzanie finansami. Finansowanie przedsiębiorstw w Unii Europejskiej, red. D. Zarzecki, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Ustawa z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (DzU 1994, nr 123, poz.600).
• Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych oraz o zmianie niektórych ustaw (DzU 2000, nr 117, poz. 1228).
• Warżała R. [2013], Raport na temat kondycji przedsiębiorstw działających w ramach Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, Podstref: Ełk i Gołdap, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, www.olsztyn.uw.gov.pl (30.12.2013).
• Wędzki D. [2005], Zastosowanie logitowego modelu upadłości przedsiębiorstw, "Ekonomista", nr 5.
• Wilczyński W. [2000], Niedoceniane zagrożenia, "Nowe Życie Gospodarcze", nr 3.
• Wiszczun E. [2010], Oddziaływanie Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE) na rozwój społeczny i gospodarczy regionu, w: Innowacyjne i społeczne oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych i klastrów w Polsce, red. M. Kolczyński, W. Wojtasik, Towarzystwo Inicjatyw Naukowych, Katowice.
• Wojtasik W. [2010], Specjalne strefy ekonomiczne w perspektywie transformacji systemowej i przekształceń regionalnych w Polsce, w: Innowacyjne i społeczne oddziaływanie specjalnych stref ekonomicznych i klastrów w Polsce, red. M. Kolczyński, W. Wojtasik, Towarzystwo Inicjatyw Naukowych, Katowice.
• www.economist.com/news/finance-and-economics/21647630-free-trade-zones-are-more-populareverwith-politicians-if-not (29.12.2015).
• www.mg.gov.pl ww.paiz.gov.pl/publikacje/archiwum/jak_prowadzic_dzialalnosc_gospodarcza_w_polsce (29.12.2015).