Oddziaływanie centrów handlowych na przekształcenia strefy zewnętrznej metropolii w województwie śląskim

• Autorzy: Krystian Heffner

Warianty tytułu

The Impact of Shopping Malls on The Transformations of The Metropolitan Outer Zone in The Śląskie Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W zewnętrznych strefach metropolii w Polsce zachodzą trwałe zmiany, zarówno związane z postępującą urbanizacją, jak i spowodowane powstaniem i funkcjonowaniem wielkogabarytowych centrów handlowych. Ich rozwój w charakterystycznych lokalizacjach w przestrzeni miejskiej, szczególnie w obszarach zewnętrznych dużych miast, skutkuje licznymi zmianami, począwszy od architektonicznych, poprzez urbanistyczne, komunikacyjne, ekonomiczne oraz na rynku pracy, po zagospodarowanie przestrzenne oraz wzorce obsługi handlowej mieszkańców. To także zanik tradycyjnych podstaw funkcjonowania małych miast, w tym dotychczasowych funkcji usługowo-handlowych sprawowanych wobec obszarów wiejskich w otoczeniu aglomeracji miejskich. Powstanie centrów handlowych przekształca strukturę przestrzenno-społeczną zewnętrznych stref metropolii, zmieniając kierunki ciążenia i potoki ruchu. Przestrzeń i zagospodarowanie tych stref staje się coraz bardziej monofunkcyjne i rozproszone. Klasyczne teorie lokalizacji handlu i usług nie uwzględniają specyfiki funkcjonowania nowoczesnych centrów handlowych oraz ich uwarunkowań i oddziaływań w przestrzeni. W celu rozpoznania zmian funkcjonalno-przestrzennych, jakie dokonują się w zewnętrznej strefie aglomeracji górnośląskiej pod wpływem centrów handlowych, przeprowadzono bezpośrednie badania. Zmiany funkcjonalno-przestrzenne w badanych małych miastach i obszarach wiejskich ocenili przedstawiciele władz lokalnych oraz mieszkańcy tych miejscowości(abstrakt oryginalny)

EN

In the outer metropolitan zones in Poland the processes of permanent structural and spatial changes are taking place and they are connected with both urbanization and the creation and operation of large-scale shopping centers. Their development in specific locations in urban space results in a number of changes, ranging from architectural, through urban planning, transport, economic and those on the labor market. It also affects spatial development and patterns of shopping services. These processes are particularly evident in the outer areas of metropolises and big cities. They also decline the traditional base of small towns' functions, including previous trade and service functions, to be carried to rural areas in surroundings' of the urban agglomerations. The rise of shopping centers transforms the spatial and social structure of outer metropolitan areas, changing gravity directions and the traffic flows. Classic location and central places theories do not include specifics of functioning of modern shopping centers and their determinants and impacts in space. Spatial development of these zones is becoming increasingly monofunctional and dispersed. A direct study was carried out to recognize the functional and spatial changes taking place in the outer zone of the Upper Silesian agglomeration influenced by many shopping centers. Functional and spatial changes in the surveyed small towns and rural areas were assessed by the representatives of local authorities and local residents(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Centra handlowe; Urbanizacja

EN

Shopping centres; Urbanisation

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 408 Przestrzeń w nowych realiach gospodarczych
• Strony: 95--106

Twórcy

autor

Krystian Heffner

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Adamczyk R., 2013, Sektor usług w małych miastach strefy zewnętrznej aglomeracji górnośląskiej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica, vol. 15, s. 61-76.
• Heffner K., 2008, Zmiany roli i kierunków rozwoju małych miast w strefach metropolitalnych, Biuletyn KPZK PAN, z. 238, Ośrodki lokalne w strefie oddziaływania wielkich miast, red. K. Heffner, T. Marszał, s. 6-23.
• Heffner K., 2010, Zmiany struktury funkcjonalnej małych miast w obszarach metropolitalnych, [w:] Heffner K., Polko A. (red.), Transformacja funkcji miejskich w ośrodkach lokalnych, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice, s. 35-52.
• Heffner K., 2013, The outer metropolitan zone, Studia Regionalia no. 37, The Impact of Shopping Malls on the Outer Metropolitan Zones (The Example of the Silesian Voivodeship), eds. K. Heffner, M. Twardzik, s. 12-19.
• Heffner K., Marszał T., 2006, Uwarunkowania rozwoju i zmiany w zagospodarowaniu małych miast w Polsce w drugiej połowie XX w., Biuletyn KPZK PAN, z. 226, Uwarunkowania rozwoju małych miast, red. K. Heffner, T. Marszał, s. 7-20.
• Heffner K., Twardzik M., 2011, Centra handlowe w projektach rewitalizacji małych miast w województwie śląskim, Studia KPZK PAN, t. 136, Rewitalizacja. Gentryfikacja i problemy rozwoju małych miast, red. K. Heffner, T. Marszał, s. 55-68.
• Heffner K., Twardzik M., 2013, Społeczne oddziaływanie nowoczesnych centrów handlowo-usługowych na małe miasta w zewnętrznej strefie aglomeracji górnośląskiej, Studia Ekonomiczne 144, Nowoczesne instrumenty polityki rozwoju lokalnego - zastosowanie i efekty w małych miastach, red. K. Heffner, M. Twardzik, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, s. 95-108.
• Heur B. van, 2010, Small cities and the geographical bias of creative industries research and policy, Journal of Policy Research in Tourism, Leisure & Events, vol. 2, s. 189-192.
• Knox P.L., Mayer H., 2012, Europe's internal periphery. Small towns in the context of reflexive polycentrity, [w:] Lorenzen A., van Heur B. (eds.), Cultural Political Economy of Small Cities, Routledge, London-New York, s. 142-158.
• Kucharska B., Twardzik M., 2007, Koncentracja i integracja w handlu: aspekt teoretyczny, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza.
• Leeuwen E.S. van, Rietveld P., 2011, Spatial consumer behaviour in small and medium-sized towns, Regional Studies, vol. 45, no. 8, s. 1107.
• Lowe M., Wrigley N., 2000, Retail and the urban, Urban Geography, vol. 21, iss. 7, s. 640-653.
• Markowski T., Marszał T., 2007, Metropolie i procesy metropolizacji w Polsce, Biuletyn KPZK PAN, z. 230, Procesy metropolizacji w regionie podkarpackim Rzeszów-Lwów, red. Makieła Z., Fedan R., s. 8-26.
• Marszał T., 2005, Funkcje obszaru metropolitalnego Łodzi, Biuletyn KPZK, z. 215, Obszar metropolitalny Łodzi - wyzwania i problemy, red. K. Bald, T. Markowski, s. 48-72.
• Mikołajczyk J., 2011, Centra handlowe jako forma koncentracji funkcjonalno-przestrzennej handlu, Zeszyty Naukowe nr 184, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, s. 125-137.
• Sić M., 2007, Spatial and functional changes in recent urban development of Zagreb, Dela, vol. 27, s. 5-15.
• Strużycki M. (red.), 2000., Koncentracja w handlu a współpraca producentów i dystrybutorów, Instytut Rynku Wewnętrznego i Konsumpcji, Warszawa.
• The Socio-Economic Contribution of European Shopping Centres, International Council of Shopping Centers, Inc., ICSC Research, London 2015.
• Thomas C., Bromley R., Tallon A., 2006, New 'High Streets' in the Suburbs? The growing competitive impact of evolving retail parks, The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, vol. 16, iss. 1, s. 43-68.
• Twardzik M., 2013, The impact of shopping malls on the outer metropolitan zone and their social influence, Studia Regionalia, no. 37, The Impact of Shopping Malls on the Outer Metropolitan Zones (The Example of the Silesian Voivodeship), eds. K. Heffner, M. Twardzik, s. 85-101.
• Twardzik M., 2014, Typologia i znaczenie centrów handlowych dla miast województwa śląskiego, Studia Miejskie, z. 16, s. 129-145.
• Wójtowicz-Wróbel A., 2008, Metropolitalne uwarunkowania rozwoju małych miast i zmian w ich tożsamości - przykład Słomnik i Niepołomic, Czasopismo Techniczne, z. 5A/2008, Politechnika Krakowska, s. 161-174.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2015.408.07