Ochrona praw ofiar przestępstw na gruncie przepisów Unii Europejskiej w świetle dyrektywy 2012/29/UE

• Autorzy: Marta Kolendowska-Matejczuk

Warianty tytułu

The Protection of Rights of the Victims of Crimes in Light of the Directive 2012/29/EU

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

podkreślić należy, że Unia Europejska - która przed wejściem w życie traktatu z Lizbony funkcjonowała w symbiozie ze Wspólnotami Europejskimi, by po "reformie lizbońskiej" stać się ich następcą prawnym4 - przeszła długą i zakończoną sukcesem drogę przemiany z organizacji mającej za priorytet "integrację ekonomiczną" w organizację, której cele ogniskują się również wokół zagadnień dotyczących szeroko pojętych "praw podstawowych". Pierwszymi wyraźnymi sygnałami świadczącymi o tym, że Wspólnoty Europejskie miały na względzie prócz praw ekonomicznych - również i prawa podstawowe - była Wspólna Deklaracja z 5 kwietnia 1977 r., w której Parlament Europejski, Rada oraz Komisja podkreśliły podstawowe znaczenie, jakie już wówczas przywiązywały do ochrony praw podstawowych oraz zadeklarowały, że "wykonując swoje kompetencje i realizując swoje cele, Wspólnoty Europejskie szanują i będą szanować te prawa"5. Pewne uregulowania dotyczące praw człowieka odnajdowaliśmy również w traktatach, przykładowo w traktacie Wspólnot Europejskich6 (por. ówczesny art. 13 czy art. 136), w preambule Jednolitego Aktu Europejskiego z 1986 r.7, czy chociażby w traktacie z Maastricht8 (por. ówczesny art. 6). Wspomnieć wreszcie należy o Karcie Praw Podstawowych9, funkcjonującej do czasu wejścia w życie traktatu z Lizbony, jako deklaracja polityczna i projekcie Konstytucji UE, który ostatecznie zakończył się fiaskiem. Nie bez znaczenia w kształtowaniu współczesnej świadomości Unii Europejskiej w zakresie praw człowieka (praw podstawowych10), miał - i nadal ma - wpływ Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, do której w swych orzeczeniach odwoływał się wielokrotnie Trybunał Sprawiedliwości (dawny ETS)11. Finalnie, znamienne uregulowania dla ochrony praw człowieka przyniosła reforma dokonana traktatem z Lizbony. W pierwszej kolejności podnieść należy, że do preambuły traktatu o Unii Europejskiej (TUE) został dodany nowy akapw którym znajduje się odniesienie do źródeł wartości - uznawanych w Unii - leżących u podstaw praw człowieka, wolności, demokracji, równości i państwa prawnego, tj. do kulturowego, religijnego i humanistycznego dziedzictwa Europy12. Istotne znaczenie ma również zreformowany art. 6 TUE. Po pierwsze, na mocy art. 6 ust. 1 TUE, Karta Praw Podstawowych (w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 r. w Strasburgu)13 uzyskała taką samą moc prawną, jak traktaty. W ust. 2 art. 6 TUE zawarta została ważna deklaracja, a mianowicie, że "Unia przystępuje do Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych w traktatach".(fragment tekstu)

EN

The protection of rights of the victims of crimes is becoming issues, which has a more and more great significance in the European Union which since the time of the entry into force of the Treaty from Lisbon gained effective measures of the harmonization of national legislations of Member States in the recent time in the area of the criminal law by establishing the minimum standards. This publication is presenting the most important regulations of the directive of 2012/29 of the EU establishing minimum standards on the rights, support and protection of victims of crime. The publication is pointing at regulations of the directive which at present aren't fully fulfilled in the Polish legal system, what can cause certain problems in the process of the implementation of the directive in Poland.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa człowieka; Ochrona praw człowieka

EN

Human rights; Human rights protection

• Czasopismo: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 2 Ochrona praw człowieka w polityce i prawie Rady Europy i Unii Europejskiej 1953-2013
• Strony: 61--71

Twórcy

autor

Marta Kolendowska-Matejczuk

• Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Warszawie; Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich

Bibliografia

• Dz.Urz. UE 2010; C 83/47.
• Dz.Urz. WE L 151, 10.06.1997.
• Dz.Urz. WE C 325, 24.12.2002.
• Dz.Urz. C 340 z 10.11.1997,
• Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284; orzeczenie TS w sprawie 4/73 Nold v. Komisji, czy w sprawie 36/75 Rutili.
• Wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.Urz. C 83, 30 marca 2010 r.
• Dz.Urz. UE 2010; C 83/389.
• Dz.Urz. WE L 82/1; Dz.Urz. UE L 261/15.
• Dz.Urz. UE C 115/1.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady; Dz.Urz. UE L 315/57.
• Dz.Urz. UE L 338/2.
• Dz.Urz. UE L 101/1. Por. art. 1 dyrektywy 2011/36/UE; Dz.Urz. UE L 335/1.
• Dyrektywa 2012/29/UE; Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526.
• Dz.U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1415 z późn. zm.
• "Niebieska Linia" 2012, nr 2, s. 19-22.
• www.ms.gov.pl.