Relacje arabsko-irańskie w subregionie Zatoki Perskiej

• Autorzy: Wojciech Grabowski

Warianty tytułu

Relations Between Countries of the Persian Gulf and Iran

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule omówione zostały odmiennie kształtujące się stosunki monarchii arabskich Półwyspu z Iranem i RWPZ z Iranem oraz wpływ czynników gospodarczych, politycznych i geopolitycznych na kształt tychże relacji. Zgodnie z postawioną tezą, widać wyraźnie słabą pozycję RWPZ wobec Iranu. Zwłaszcza polityka Omanu i Kataru wobec Iranu wyraźnie odbiega od oficjalnej linii RWPZ. Działania tych dwóch państw równoważą raczej politykę Arabii Saudyjskiej w Zatoce Perskiej niż Iranu, osłabiając pozycję władz w Rijadzie oraz Rady Współpracy Państw Zatoki względem Iranu. Od wielu lat istnieje też obawa mniejszych państw Zatoki wobec większej Arabii Saudyjskiej, stąd dyplomacja władz w Dosze i Maskacie może być pośrednio wymierzona właśnie we władze saudyjskie. W bliższych relacjach Kataru i Omanu z Iranem można też dostrzec szansę na objęcie roli mediatorów w relacjach Iranu z pozostałymi państwami Zatoki. Obecnie jednak, po wycofaniu swoich dyplomatów z Dohy przez Arabię Saudyjską, ZEA i Bahrajn, w reakcji na wspieranie przez Katar Braci Muzułmanów, nic nie wskazuje, że zostanie ona objęta. Można zatem uznać, że w łonie RWPZ istnieje szeroki wachlarz zachowań wobec Iranu - od włączenia go w rozmowy, poprzez powstrzymywanie jego wpływów, po odstraszanie, a to czyni wypracowanie jednej polityki wobec tego państwa przedsięwzięciem nierealnym.(fragment tekstu)

EN

The purpose of the article is to show economic, political, and geopolitical factors that have influenced relations between Iran and the countries of the Persian Gulf on the other. It is material that they are examined separately at the level of the Cooperation Council for the Arab States of the Gulf and separately for the individual Arab states that belong to the Council. The article suggests that each state in the Gulf runs its individual policy toward Iran, and a different one as part of cooperation within the Council. In result, the Council itself is weakened and its balancing role in the region is decreasing. Policies of Arab states outside the Council are more critical for the relations with Iran than the policy of the Cooperation Council itself.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka zagraniczna; Bezpieczeństwo międzynarodowe; Porozumienia międzynarodowe

EN

Foreign policy; International security; International agreements

• Czasopismo: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 3 Bliski Wschód na rozdrożu
• Strony: 165--181

Twórcy

autor

Wojciech Grabowski

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• F. Lawson, Transformations of Regional Economic Governance in the Gulf Cooperation Council, Doha 2012, s. 6-7.
• J.B. Alterman, The Gulf Cooperation Council, [w:] Gulf Kaleidoscope. Reflections on the Iranian Challenge, red. J.B. Alterman, Washington 2012, s. 67.
• R. Shanan, The Gulf States and Iran: Robust Competitors or Interested Bystanders, Sydney 2009, s. 4-5.
• M. Hoffman, Regionalne oddziaływania Islamskiej Republiki Iranu (1979-1999), Kielce 2002, s. 28.
• J.D. Anthony, Strategic Dynamics of Iran-GCC Relations, [w:] Industralization in the Gulf, red. J. F Seznec, M. Kirk, New York 2011, s. 78-102.
• A. Jahner, Saudi Arabia and Iran. The Struggle for Power and Influence in the Gulf, "International Affairs Review" 2012, Vol. 20, No. 3, s. 41.
• Saudi Prince Says Gulf States Must Balance threat from Iran, 23 April 2014, www.reuters.com/article/2014/04/23/us-saudi-security-idUSBREA3M1BJ20140423 [20.08.2014].
• J. Zdanowski, Stosunki międzynarodowe na Biskim Wschodzie, Kraków 2012, s. 387.
• S. Chubin, Iran and the Arab Spring: Ascendancy Frustrated, "GRC Gulf Papers", September 2012, s. 21-27.
• K. Kowalewska, Państwa Rady Współpracy Zatoki wobec "arabskiej wiosny", "Bezpieczeństwo Narodowe" 2012, nr 3-4, s. 175-176.
• A. Cordesman, R. Shelala, O. Mohamed, The Gulf Military Balance. Vol. 3: The Gulf and the Arabian Peninsula. A Report of the CSIS Burke Chair in Strategy, January 2014, s. 116.
• H. Toumi, Kuwait Court Upholds Sentence in Iran Spy Ring Case, 6 May 2013, www.gulfnews.com/news/gulf/kuwait/kuwait-court-upholds-sentence-in-iran-spy-ring-case-1.1179902 [21.08.2014].
• C. L. Addis, Iran: Regional Perspectives and US Policy, "CRS Report for Congress", October 7, 2009, s. 15-16.
• K. Sadjadpour, The Battle of Dubai. The United Arab Emirates and the US-Iran Cold War, "Carnegie Endowment Papers", July 2011, s. 10.
• J. Zdanowski, Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja, Kraków 2011, s. 198, D. Jackson, The $63 Billion Sham, "Boston Globe", 1 August 2007, www.boston.com/news/globe/editorial_opinion/oped/articles/2007/08/01/the_63_billion_sham [21.08.2014].
• B.M. Saeed, Oman, Iranian Rapprochement and a GCC Union, 6 May 2014, www.studies.aljazeera.net/en/reports/2014/01/20141218365065800.htm [21.08.2014].
• S. Cronin, N. Masalha, The Islamic Republic of Iran and the GCC States: Revolution or Realpolitik?, "LSE Kuwait Programme Research Papers" 2011, No. 17, s. 5-6.
• S. Salacanin, GCC - Iranian Economic Relations, 19 January 2014, www.bqdoha.com/2014/01/gcc-iranian-economic-relations [28.07.2014].
• Saudi-Iranian Relations Since the Fall of Saddam. Rivalry, Cooperation, and Implications for US Policy, red. F. Wehrey, T. W. Karasik, Santa Monica-Arlington-Pittsburgh 2009, s. 97.
• L. Khatib, Qatar's Foreign Policy: The Limits of Pragmatism, "International Affairs" 2013, No. 89, s. 417-432.
• B.Y. Saab, Break up in the Gulf. What the GCC Dispute Means for Qatar, "Foreign Affairs", 6 March 2014, www.foreignaffairs.com/articles/141006/bilal-y-saab/break-up-in-the-gulf [09.11.2014].
• S. Kerr, Diplomatic Crisis as Gulf States Withdraw Ambassadors from Qatar, "Financial Times", 5 March 2014, www.ft.com/intl/cms/s/0/5e8103c4-a45b-11e3-9cb0-00144feab7de.html