Transformacja polityczna w Egipcie w okresie prezydentury Muhammada Mursiego

• Autorzy: Michał Lipa

Warianty tytułu

Political Transformation in Egypt under Muhammad Morsi

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy artykuł dotyczy tej fazy przemian politycznych w Egipcie, która przypada na okres prezydentury Muhammada Mursiego, przy czym szczególną uwagę poświęcono nie tylko wewnętrznemu wymiarowi transformacji, ale też jej podstawowym zewnętrznym uwarunkowaniom. Wprawdzie trudno podejmować się analizy tak świeżych zjawisk i procesów, jakich doświadczali Egipcjanie od końca czerwca 2012 r. do początku lipca 2013 r., jednak można ostrożnie założyć, że w odniesieniu do funkcjonowania egipskiego systemu politycznego nie nastąpiły znaczące jakościowe zmiany - w porównaniu z okresem poprzedzającym prezydenturę M. Mursiego. Sam fakt przeprowadzenia wolnych wyborów (parlamentarnych i prezydenckich) - zwycięskich dla Braci Muzułmanów - nie oznacza bowiem, że Egipt stał się państwem demokratycznym. Pozostał raczej państwem, które "utknęło" w procesie tranzycji. M. Mursi zwyciężył pierwsze prawdziwie demokratyczne wybory w Egipcie, co stało się faktem 30 czerwca 2012 r., po tym, jak w drugiej rundzie elekcji na najwyższy urząd w państwie pokonał Ahmada Szafika - kandydata popieranego m.in. przez egipskie siły zbrojne oraz pozostałych członków ancien régime'u. Jednak w sposobie sprawowania władzy przez umiarkowanego islamistę dostrzec można raczej kontynuację metod autorytarnych niżnzmianę w kierunku demokratycznych wzorców rządzenia, co sprzyjało delegitymizacji jego władzy i - w efekcie - pozbawienia go stanowiska głowy państwa. Poprzedzone to było uchwaleniem nowej ustawy zasadniczej (zawieszonej pół roku później). Przewrót wojskowy poprzedzały masowe antyprezydenckie protesty, w związku z czym niechętnie mówiono o zamachu stanu, choć w istocie tak należy nazwać to, co wydarzyło się 3 lipca 2013 r. Jakkolwiek nie są dostrzegalne znaczące jakościowe zmiany (system polityczny nadal nie spełniał warunków poliarchii), da się zauważyć pewne tendencje (zapoczątkowane po 11 lutego 2011 r., kiedy do dymisji podał się Husni Mubarak), które w przyszłości mogłyby prowadzić się do gruntownych przeobrażeń (o demokratyzacji systemu politycznego świadczyła nowa ustawa zasadnicza).

EN

This article refers to the second phase of political transformation in Egypt, which coincides with the period of Muhammad Morsi's presidency. The attention is paid not only to the internal dimension of the transformation, but also its main external circumstances. With regard to the functioning of the Egyptian political system, there were no significant changes - comparing to the period preceding the M. Morsi's presidency. The holding of free elections (parliamentary and presidential) does not mean that Egypt has become a democratic state. It rather remains the state that "stuck" in transition, especially after the coup of July 3, 2013.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przekształcenia systemowe; Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Arabska Wiosna; Siły zbrojne

EN

Systemic transformation; Political and systemic transformations; Arab Spring; Armed forces

• Czasopismo: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 3 Stosunki Międzynarodowe na Bliskim Wschodzie po Arabskiej Wiośnie
• Strony: 149--165

Twórcy

autor

Michał Lipa

• Uniwersytet Jagielloński, doktorant

Bibliografia

• J. Zdanowski, Bracia Muzułmanie i inni, Szczecin 1986;
• J. Zdanowski, Współczesna muzułmańska myśl społeczno-polityczna. Nurt Braci Muzułmanów, Warszawa 2009.
• J. Zdanowski, Umiarkowany islamizm. Niedoceniana siła arabskiego Bliskiego Wschodu, "Krakowskie Studia Międzynarodowe" 2005, nr 2, s. 91-106.
• A. Antoszewski, Modele demokracji przedstawicielskiej [w:] Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza, red. A. Antoszewski, R. Herbut, Wrocław 1997, s. 23-24.
• www.constitutionnet.org/files/Egypt%20Constitution.pdf [01.08.2013].
• J. Zdanowski, Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja?, Kraków 2011.
• S. A. Cook, The Struggle for Egypt. From Nasser to Tahrir Square, Oxford 2011.
• Lost in Transition: The World According to the Egypt's SCAF, "Middle East Report No 121", International Crisis Group, 24 April 2012, s. 1-3.
• J. M. Sharp, Egypt: Transition under Military Rule, "CRS Report for Congress", Congressional Research Sernice (June 21, 2012), s. 1-12.
• M. Lipa, Przemiany polityczne w Egipcie po dymisji Husniego Mubaraka, "Krakowskie Studia Międzynarodowe" 2012, nr 1, s. 72-73.
• Egypt's Democracy: Between the Military, Islamists, and Illiberal Democrats, www.carnegieendowment.org/2011/11/03/egypt-s-democracy-between-military-islamists-and-illiberal-democrats/6m0w [18.08.2013].
• SCAF Expands its Power with Constitutional Amendments, www.egyptindependent.com/news/scaf-expands-its-power-constitutional-amendments [18.08.2013].
• Egypt Lifts Unpopular Emergency Law, www.edition.cnn.com/2012/05/31/world/africa/egypt-emergency-law/index.html (18.08.2013);
• Egypt declares state of emergency, www.aljazeera.com/news/middleeast/2013/08/201381413509551214.html [18.08.2013].
• Egypt's President Morsi in Power: A Timeline (Part I), http://english.ahram.org.eg/News/74427.aspx [18.08.2013].
• Morsi's First Year: The Costs, Benefits of Three Controversial Decrees, www.english.ahram.org.eg/NewsContent/1/152/74380/Egypt/Morsi,-one-year-on/Morsis-first-year-The-costs,-benefits-of-three-con.aspx [18.08.2013].
• Profile: Egypt Prime Minister Hisham Qandil, www.bbc.co.uk/news/world-middleeast-18977436 [18.08.2013].
• English Text of President Morsi's New Egypt Constitutional Declaration, www.english.ahram.org.eg/News/50248.aspx [20.08.2013].
• Profile: Egypt Armed Forces Chief Abdul Fattah al-Sisi, www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-19256730;
• Timeline of Morsi and the Judiciary: One Year in Power, www.dailynewsegypt.com/2013/06/29/timeline-of-morsi-and-the-judiciary-one-year-in-power;
• Egypt: Who Holds the Power?, www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-18779934; Morsi's First Year... [20.08.2013].
• www.egyptindependent.com/news/egypt-s-draft-constitution-translated [22.08.2013].
• Egyptian Constitution 'Approved' in Referendum, www.bbc.co.uk/news/world-middleeast-20829911 [22.08.2013].
• Egypt's President Morsi in Power: A Timeline (Part II), www.english.ahram.org.eg/News/74754.aspx [22.08.2013].
• JerzyZdanowski: Stosunki międzynarodowe na Bliskim Wschodzie w XX wieku, Kraków 2012, s. 261-264.
• G. Kepel, Fitna. Wojna w sercu islamu, Warszawa 2006, s. 36.
• B.K. Rutherford, Egypt after Mubarak. Liberalism, Islam, and Democracy in the Arab World, New Jersey 2008, s. 4-6.
• A. Kapiszewski, The Changing Middle East. Selected Issues in Politics and Society in the Gulf, Kraków 2006, s. 13-47.
• Morsi's Foreign Policy Failures, www.english.ahram.org.eg/NewsContent/1/152/76837/Egypt/Morsi,-one-year-on/Morsis-foreign-policy-failures.aspx [22.08.2013].
• Friends Again? Saudi Arabia, UAE Jump in to Aid Egypt, www.csmonitor.com/World/Global-Issues/2013/0710/Friends-again-Saudi-Arabia-UAE-jump-in-to-aid-Egypt;
• Al Jazeera's Muslim Brotherhood Problem, www.thenation.com/blog/175179/al-jazeeras-muslim-brotherhood-problem