Różnorodność wskaźników waloryzacji w ubezpieczeniu emerytalnym w świetle celu i funkcji waloryzacji

• Autorzy: Kamil Berrahal

Warianty tytułu

Diversity in Indexation Rates within Pension Social Security in the Light of the Aim and Function of Indexation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem opracowania jest analiza różnorodności wskaźników waloryzacji emerytur, ewidencjonowanych składek, kapitału początkowego i stanu subkonta w ubezpieczeniu emerytalnym. Na podstawie analizy i krytyki literatury, analizy dokumentów, analizy i konstrukcji logicznej spróbowano wykazać, że taka różnorodność nie ma uzasadnienia i powinna zostać usunięta. W tym celu: przedstawiono pojęcie waloryzacji, rozważono cele stojące za każdym z mechanizmów, przedstawiono treść wskaźników, zanalizowano stopień realizacji założonych celów, przedstawiono założenia ujednoliconego wskaźnika, który byłby w stanie realizować ekonomiczną funkcję waloryzacji. Analiza skłania do wniosku, że jednakowy cel (ochrona emerytów przed inflacją lub utrzymanie ich pozycji ekonomicznej względem pokolenia pracującego oraz przeciwdziałanie rozwarstwieniu dochodowemu w ramach pokolenia emerytów) oraz jednakowa funkcja wskaźników waloryzacji (zapewnienie wypłacalności ubezpieczenia emerytalnego oraz realizacja zasady równowagi międzypokoleniowej) nie uzasadniają zróżnicowania wskaźników waloryzacji. Waloryzacja emerytur, ewidencjonowanych składek, kapitału początkowego oraz stanu subkonta powinna przebiegać według ujednoliconych reguł. Nadmierne zróżnicowanie zasad waloryzacji poszczególnych elementów ubezpieczenia emerytalnego nie tylko prowadzi do jego niepotrzebnej komplikacji, ale także utrudnia realizację celu i funkcji przez mechanizm waloryzacyjny. (abstrakt oryginalny)

EN

The subject of the work is an analysis of the diversity within rates of indexation for retirement pensions, recorded contributions, initial capital and the state of subaccounts within retirement pension social security. On the basis of an analysis and critical review of the subject literature, an analysis of documents, an analysis of logical constructions an attempt has been made to show that such a diversity does not have any grounding whatsoever and should be consequently removed. With this aim in mind the concept of indexation is presented; the goal that lies behind each of the mechanisms is evaluated; the content of rates is shown; analysed is the degree for the realisation of these assumed goals; the principles for a uniform rate are presented, which would be capable of realising the economic function of indexation. The analysis leads one to conclude that the same goal (the protection of pensioners from the effects of inflation or the maintaining of their economic position in relation to those who work as well as the counteracting of income stratification within the framework of the pensioner generation) as well as the same function for the rates of indexation (the ensuring of pension insurance solvency as well as realising the principle of intergenerational balance) does not justify diversity in indexation rates. The indexation of retirement pensions, recorded contributions, initial capital as well as the state of a subaccount should happen not on the basis of identical regulations. Excessive differentiation in the principles of the indexation of particular elements of retirement social security not only leads to its unnecessary complication, but equally through the indexation mechanism it makes the realisation of the aim and function itself more difficult. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ubezpieczenia emerytalne; Zabezpieczenie emerytalne; Inflacja

EN

Pension insurance; Pension arrangement; Inflation

• Czasopismo: Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 4 (127)
• Strony: 36--51

Twórcy

autor

Kamil Berrahal

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Antonów K., OFE - ubezpieczenie versus oszczędzanie [w:] Współczesne problemy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. L. Florek, Ł. Pisarczyk, Warszawa 2011.
• Antonów K., Prawo do emerytury, Kraków 2003.
• Apanowicz J., Metodologia ogólna, Gdynia 2002.
• Barr N., Diamond P., Reforming pensions. Principles and policy choices, New York 2008.
• Bartnicki M., Komentarz do artykułów 88-94 ustawy o emeryturach i rentach z FUS [w:] Emerytury i renty z FUS. Emerytury pomostowe. Okresowe emerytury kapitałowe. Komentarz, red. K. Antonów, Warszawa 2014.
• Blake D., Pension economics, Chichester 2006.
• Dziubińska-Lechnio E., Seidel E., Kapitał początkowy do obliczenia nowej emerytury, Warszawa 2002.
• Emerytury i renty w 2013 roku, publikacja Głównego Urzędu Statystycznego, 2014, http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5474/10/4/1/wz_emerytury_i_renty_w_2013.pdf.
• Góra M., System emerytalny, Warszawa 2003.
• Góra M., Opinia dotycząca projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych [w:] Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych. Druk sejmowy nr 3946, Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2011.
• Góra M., Palmer E., Shifting Perspecitves in Pensions, dokument roboczy IZA, 10.2004, http://ftp.iza.org/dp1369.pdf.
• Hasło: Waloryzacja [w:] Leksykon prawa ubezpieczeń społecznych. 100 podstawowych pojęć, Warszawa 2009.
• Hasło: Indeksacja [w:] Encyklopedia PWN, http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/indeksacja;3914495.html.
• Hasło: Indeksacja [w:] Słownik finansów i bankowości, Warszawa 2008.
• Hasło: Indexation [w:] The New Palgrave Dictionary of Money and Finance, t. 2, F-M, London 1992.
• Hasło: Inflacja [w:] Encyklopedia PWN, http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/inflacja;3914672.html.
• Hasło: Waloryzacja [w:] Encyklopedia PWN, http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/waloryzacja;3993682.html.
• Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2014.
• Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego, Kraków 2003.
• Kłos B., Opinia merytoryczna do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Druk sejmowy nr 1790, Biuro Analiz Sejmowych, Warszawa 2007.
• Kołosowska B., Krupa D., Walczak D., Waloryzacja składek i świadczeń z zabezpieczenia społecznego, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2011, nr 175.
• Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 26 marca 2014 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, M.P. z 2015 r. poz. 296.
• Kostrzewski L., Waloryzacja emerytur i rent 2016, "Gazeta Wyborcza", 17.09.2015, http://wyborcza.pl/1,97654,18830214,waloryzacja-emerytur-i-rent-2016.html.
• Nerka A., Waloryzacja świadczeń emerytalnych. Mechanizm. Cel. Funkcje, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2002, nr 4.
• Nerka A., Waloryzacja świadczeń w prawie emerytalnym [w:] Konstrukcje prawa emerytalnego, red. T. Bińczycka-Majewska, Kraków 2004.
• Nerka A., Gwarancje prawa do realnej wartości świadczeń w systemie zabezpieczenia społecznego, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica" 2011, nr 259.
• Obywatelski kontrraport. Krytyczna analiza rządowego przeglądu systemu emerytalnego, raport Komitetu Obywatelskiego do spraw Bezpieczeństwa Emerytalnego, 07.2013, http://kobe.org.pl/wp-content/uploads/2013/07/KOBE-Obywatelski-Kontrraport.pdf.
• Odpowiedź na interpelację nr 1419 (IV kadencji Sejmu) w sprawie zasad waloryzacji rent i emerytur, 10.06.2001, http://orka2.sejm.gov.pl/IZ4.nsf/main/79AD7A74.
• Piggott J., Sane R., Indexing Pensions, 12.2009, http://www-wds.worldbank.org/servlet/WDSContentServer/WDSP/IB/2009/12/31/000333037_20091231000153/Rendered/PDF/524450NWP0Box345558B01PUBLIC100925.pdf.
• Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w latach 1950-2014, dane w portalu informacyjnym Głównego Urzędu Statystycznego, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/przecietne-miesieczne-wynagrodzenie-w-gospodarce-narodowej-w-latach-1950-2014,2,1.html.
• Roczne wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych od 1950 roku, dane w portalu informacyjnym Głównego Urzędu Statystycznego, http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-pot-inflacja-/roczne-wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-latach-1950-2014.
• Roczne wskaźniki makroekonomiczne, dane Głównego Urzędu Statystycznego zaktualizowane 23.04.2015, http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultstronaopisowa/1772/1/5/roczne_wskazniki_makroekonomiczne_cz_iii_2.xls.
• Rothbard M., America's Great Depression, Auburn 2000.
• Settergren O., Financial and Inter-generational Balance? An introduction to how the new Swedish pension system manages conflicting ambitions, "NFT" 2003, nr 2.
• Sosenko B., Wprowadzenie do teorii systemów zabezpieczenia emerytalno-rentowego, Tuchów 2002.
• Szkarłat A., Funkcje, zasady i klasyfikacja ubezpieczeń [w:] Ubezpieczenia, red. W. Sułkowska, Kraków 2007.
• Szumlicz T., Ubezpieczenie społeczne. Teoria dla praktyki, Bydgoszcz 2005.
• Waloryzacja składki i kapitału początkowego, dane na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, http://www.zus.pl/default.asp?p=1&id=3416.
• Ważniejsze informacje z zakresu ubezpieczeń społecznych. 2005 r., publikacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, maj 2006, http://www.zus.pl/files/dane2005.pdf.
• Ważniejsze informacje z zakresu ubezpieczeń społecznych. 2010 r., publikacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czerwiec 2011, http://www.zus.pl/files/Wa%C5%BCniejsze%202010.pdf.
• Ważniejsze informacje z zakresu ubezpieczeń społecznych. 2014 r., publikacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czerwiec 2015, http://www.zus.pl/files/Wa%C5%BCniejsze%20informacje%20z%20zakresu%20ubezpiecze%C5%84%20spo%C5%82ecznych%202014%20r.pdf.
• Ziembiński Z., Szkice z metodologii szczegółowych nauk prawnych, Warszawa-Poznań 1983.