Employee privileges in the polish tobaco industry in a period of Polish People's Republic

• Autorzy: Andrzej Synowiec
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Described privileges of determined employee groups in the Polish tobacco industry in a period of Polish People's Republic on example of Kraków plants arose largely from the statute law, although not without meaning carried out its interpretation, by workers self-management and Company's Dispute Adjudication Boards (CDAB). It was possible to notice the sign of appropriating privileges by determined employees groups not-arising from the existing law, but being a sign of aspirations to ensure a higher position for oneself in the unit through certain acquaintances and in consequence achieving common benefits, etc. informally. The article constitutes only a starting point for further in-depth studies covering employee issues in all tobacco industry in Poland.(original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Tobacco industry; Employees' interests

PL

Przemysł tytoniowy; Interes pracowniczy

• Czasopismo: Studia Historiae Oeconomicae
• Rocznik: 2015
• Tom: 33
• Numer: nr 1
• Strony: 85--105

Twórcy

autor

Andrzej Synowiec

• Jagiellonian University in Kraków

Bibliografia

• Dekret z dnia 24 lutego 1954 r. o zakładowych komisjach rozjemczych [Decree of February 24, 1954 on company disputes committees], Journal of Laws [Dz. U .] 1954, no. 10, item 35.
• Krąkowski L., Zakładowe Komisje Rozjemcze. Komisje Rozjemcze a Inspekcja Pracy [Company disputes committees. Disputes committees versus the Labour I nspectorate], Przegląd Związkowy, no. 1, 1955, p. 45.
• Archiwum Narodowe w Krakowie. Ekspozytura w Spytkowicach [The National Archives in Krakow. Spytkowice Branch] (ANKES), Zakłady Przemysłu Tytoniowego SA w Krakowie [The Zakłady Przemysłu Tytoniowego SA tobacco company in Kraków] (ZPTK), Zakłady Przemysłu Tytoniowego w Krakowie-Czyżynach [The Zakłady Przemysłu Tytoniowego tobacco company in Kraków-Czyżyny] (ZPTKC),
• Zarządzenie wprowadzające tymczasową strukturę organizacyjną w ZPT "Czyżynach" 1958 [A regulation introducing temporary management in the "Czyżyny" tobacco plant, 1958],
• Zakłady Przemysłu T ytoniowego w Krakowie (ZPTwK). Spis sprawozdawczo- odbiorczy [The Zakłady Przemysłu T ytoniowego SA tobacco company in Kraków. Reporting and receiving inventory of the file], act no. 24, 24/25, Skoroszyt 2. 1959: Protokół połączenia Krakowskiej Wytwórni Papierosów i Zakładów Przemysłu Tytoniowego w Czyżynach [The Krakowska Wytwórnia Papierosów cigarette factory and the Zakłady Przemysłu T ytoniowego tobacco company in Czyżyny merger protocol], Zarządzenie no. 302 Ministra Przemysłu Spożywczego i Skupu z dn. 27 III 1959 r. w sprawie połączenia przedsiębiorstw państwowych pod nazwą:
• Archiwum Akt Nowych (AAN), Zjednoczenie Przemysłu T ytoniowego w Warszawie 1953-1980 (ZPT), Zjednoczenie Przemysłu T ytoniowego. Wydz[iał] Planow[ania] i Ekonomiki Produkcji. Rozwój i modernizacja przemysłu tytoniowego w latach od 1956 do 1975 [Tobacco I ndustry U nion in Warsaw 1953-1980, T obacco I ndustry U nion. Department of Planning and Economics of Production. T he development and modernisation of the tobacco industry in the years 1956-1975], 1956/75, sign. 2/34, Rozwój przemysłu tytoniowego w latach 1956-1960 1960 [Tobacco industry development in the years 1956-1960], p. 4;
• Analiza wyników dział[alności] gosp[odarczej] Centralnego Zarządu Przem[ysłu] T yt[oniowego] za 1958 r., Analiza wyników działalności gospodarczej za rok 1958 r. [Analysis of the economic activity of the T obacco I ndustry Central Board for the year 1958. Analysis of economic activity for the year 1958.], p. 1.
• Wytwórnia Papierosów "Czyżyny" w Krakowie-Czyżynach [The "Czyżyny" cigarette factory in Kraków-Czyżyny] (WPC), 342. Zakładowa Komisja Rozjemcza - protokoły i orzeczenia z lat 1954-1958. 1954-1958 [Company disputes committee - minutes and adjudications from the years 1954-1958] (342 ZKR), N otatka [J. Ziółkowskiego], [brak daty dziennej] pażdziernik 1958 r. [Note of J. Ziółkowski, no daily date, October 1958];
• Protokół Zebrania Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny", 17 maj 1954 r. [Minutes on the session of the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory, May 17, 1954].
• Jakubowska M., Bielecki A., Komisje rozjemcze po roku działalności [Disputes committees - a year of activity], Przegląd Związkowy, no. 8, 1955, p. 345.
• [Pismo Dyrektora Wytwórni Papierosów w Czyżynach do I reny Duszyńskiej, 31 grudnia 1954 r. [Letter of the "Czyżyny" cigarette factory manager to I rena Muszyńska, December 31, 1954].
• [Pismo I reny Duszyńskiej do Komisji Rozjemczej, 7 stycznia 1955 r., rps.]. [Letter of I rena Muszyńska to the Disputes Committee, January 7, 1955, manuscript].
• Protokół rozprawy Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów w Czyżynach w dniu 10 stycznia 1955 r. [Minutes of the hearing in the Company Disputes Committee of the "Czyżyny" cigarette factory of January 10, 1955].
• AAN, ZPT, Zjednoczenie Przemysłu T ytoniowego Wydz[iał] Ekonomiczny. Kompleksowa analiza ekonomiczno-techniczna przem[ysłu] tytoniowego za r. 1960 [Tobacco Industry U nion Department of Economics. Comprehensive economic and technical analysis of the tobacco industry for the year 1960], R. 1960.,
• Protokół rozprawy, 19 luty 1955 r. [Minutes of the hearing, February 19, 1955]; I bidem, Załącznik no. 1 do protokołu, p. 1-2; I bidem, Orzeczenie [Zakładowej Komisji Rozjemczej], 21 luty 1955 r. [Attachment no. 1 to the minutes Company Disputes Committee decision, February 21, 1955], act no. 12/55.
• [Pismo Dyrektora Wytwórni Papierosów w Czyżynach do I reny Duszyńskiej, 31 grudnia 1954 r. [Letter of the "Czyżyny" cigarette factory manager to I rena Muszyńska, December 31, 1954].
• [Pismo I reny Duszyńskiej do Komisji Rozjemczej, 7 stycznia 1955 r., rps.]. [Letter of I rena Muszyńska to the Disputes Committee, January 7, 1955, manuscript].
• Protokół rozprawy Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów w Czyżynach w dniu 10 stycznia 1955 r. [Minutes of the hearing in the Company Disputes Committee of the "Czyżyny" cigarette factory of January 10, 1955].
• AAN, ZPT, Zjednoczenie Przemysłu T ytoniowego Wydz[iał] Ekonomiczny. Kompleksowa analiza ekonomiczno-techniczna przem[ysłu] tytoniowego za r. 1960 [Tobacco Industry U nion Department of Economics. Comprehensive economic and technical analysis of the tobacco industry for the year 1960], R. 1960., sign. 1/83, Kompleksowa analiza ekonomiczno-techniczna za rok 1960 [Zakładów Przemysłu T ytoniowego w Krakowie] [Comprehensive economic and technical analysis for the year 1960; T obacco Company in Kraków], no. 36 PF/EE/61, p. 155.
• Protokół rozprawy Zakładowej Komisji Rozjemczej... [Minutes of the hearing in the Company Disputes Committee...].
• Orzeczenie Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów w Czyżynach, 10 stycznia 1955 r. [The decision of the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory, January 10, 1955].
• Pismo Dyrektora Wytwórni Papierosów w Czyżynach do Ob. Marii T łustowskiej, 26 lutego 1955 r. [Letter of the "Czyżyny" cigarette factory manager to Ms. Maria T łustowska, February 26, 1955], L.dz. 970/Dpr/55.
• Protokół Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów w Czyżynach, 3 marca 1955 r. [Minutes of the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory, March 3, 1955]; ANKES, ZPTK, WPC, 342 ZKR, Protokół z dnia 3 marca 1955 r. Załącznik no. 1. O trudnościach funkcjonowania rad oddziałowych w zakładach pracy w Polsce [Minutes of March 3, 1955; Attachment no. 1. On difficulties in the functioning of department boards in factories in Poland]. See: Adaszek Jerzy, Rady oddziałowe wciąż niezrozumiane [Department boards still misunderstood], Rada Robotnicza, no. 17, 1960, p. 1-2.
• Orzeczenie [Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów w Czyżynach], 3 marca 1955 r. [The decision of the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory, January 10, 1955], act no. 14/55.
• Zarządzenia wewn[ętrzne] Dyrektora 1955-1956, Zarządzenie no. 146. Sprawa: rozszerzenie kompetencji rad oddziałowych, 5 października 1956 r. [Internal Ordinances of the manager from the years 1955-1956; Ordinance no. 146; Case: department boards' competence extension], T here were also voices that creation of Branch Office Councils in large workplaces contributed to formation of another organization of the administration management, which in turn hindered the decision making process. See: Hirszowicz Maria, Morawski Witold, Niektóre problemy samorządu robotniczego [Selected problems of workers' councils], Praca i Zabezpieczenie Społeczne, no. 8, 1962, p. 16.
• Dekret z dnia 6 lutego 1945 r. o utworzeniu Rad Zakładowych [Decree of February 6, 1945 on the creation of factory boards], Journal of Laws [Dz. U .] 1945, no. 8, item 36 and Dekret z dnia 16 stycznia 1947 r. o zmianie dekretu z dnia 6 lutego 1945 r. o utworzeniu Rad Zakładowych [Decree of January 16, 1947 changing decree of February 6, 1945 on the creation of factory boards], Journal of Laws [Dz. U .] 1947, no. 24, item 92.
• Ustawa z dnia 19 listopada 1956 r. o radach robotniczych [Act of N ovember 19, 1956 on workers' boards], Jouranal of Laws [Dz. U .] 1956, no. 53, item 238.
• Ustawa z dnia 20 grudnia 1958 r. o samorządzie robotniczym [Act of December 20, 1958 on workers' councils], Journal of Laws [Dz. U .] 1958, no. 77, item 397.
• Załącznik do protokołu [z obrad Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w Czyżynach] [Attachment to the minutes of the Company Disputes Committee session in the "Czyżyny" cigarette factory].
• Pismo przewodniczącego Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" L. U lmana do Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Spożywczego w Warszawie, 1 marca 1955 r., [Letter of the chair of the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory, lman, to the General Board of the Food I ndustry Workers' T rade U nion in Warsaw, March 1, 1955], L.dz 13/55.
• Pismo sekretarz Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Spożywczego w Warszawie H . Grabowskiej do Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów w Krakowie-Czyżynach, 17 marzec 1955 r., [Letter of the secretary of the General Board of the Food I ndustry Workers' T rade Union in Warsaw, H . Grabowska, to the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory in Kraków-Czyżyny, March 17, 1955], KR-2-1986-55.
• Pismo przewodniczącego Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" L. Ulmana do Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Spożywczego w Warszawie, 30 marca 1955 r. [Letter of the chair of the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory, L. U lman, to the General Board of the Food I ndustry Workers' T rade U nion in Warsaw], March 30 1955], act no. 13/55.
• Pismo Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Spożywczego w Polsce do Obywatelki Zofii Regulskiej, 13 kwietnia 1955 r. [Letter of the General Board of the Food I ndustry Workers' T rade U nion in Poland to Ms. Zofia Regulska, April 13, 1955], KR 136/3123/55.
• Pismo skierowane przez Zbigniewa T urczę do Komisji Rozjemczej przy Czyżyńskiej Wytwórni Papierosów w Czyżynach, 6 kwietnia 1956 r. [Letter of Zbigniew T urcza to the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory, April 6, 1956], rps. [manuscript].
• Protokół rozprawy Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w Czyżynach, 21 kwietnia 1956 r. [Minutes of the hearing of the Company Disputes Committee of the "Czyżyny" company in Czyżyny, April 21, 1956], act no. 8/56.
• Orzeczenie Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w Czyżynach, 21 sierpnia 1956 r. [The decision of the Company Disputes Committee in the "Czyżyny" cigarette factory, August 21, 1956], act no. 8/56.
• Pismo zastępcy dyrektora do spraw administracyjno- handlowych L. Logofa do Obywatelki Kowalskiej Zofii, 3 grudnia 1957 r. [Letter of the deputy manager for administration and trade, L. Logof, to Zofia Kowalska], December 3, 1957], 12010/DP/57.
• Pismo Zofii Kowalskiej do Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w Czyżynach, 5 grudnia 1957 r. [Letter of Zofia Kowalska to the Company Disputes Committee of the "Czyżyny" cigarette factory, December 5, 1957].
• Odręczna notka L. Logofa do Komisji Rozjemczej [Handwriten note of L. Logof to the Disputes Committee].
• Iwanowska A., Federowicz M. Żukowski T., Ład administracyjny w zarządzaniu gospodarką [Administrative order in industry management], [in:] Człowiek w systemie gospodarowania [Man in the economic system], vol. 1, PTE, Białystok 1986, p. 141.
• The problem of functioning in industrial plants in a period of Polish People's Republic informal employee groups was interestingly presented by Maciej T ymiński. See: Tymiński Maciej, Funkcjonowanie klik w zakładach przemysłowych (1950-1970) [Functioning of cliques in industrial plants (1950-1970)], Kultura i Społeczeństwo, no. 4, 2002, p. 109- 131.
• Archiwum Narodowe w Krakowie. Oddział I V [National Archive in Kraków, Department no. 4] (ANKIV), Komitet Dzielnicowy PZPR N owa H uta [PZPR (Polish United Worker's Party) District Committee in N owa H uta] (KD PZPR), sign. 284, Protokół zebrania wyborczego POP przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" odbytego dnia 31 maja 1955 r. w świetlicy wytwórni [Minutes of the election meeting of POP (Basic Party Organization) in the "Czyżyny" cigarette factory of May 31, 1955, which took place in the factory common- room], p. 5.
• Pisma okólne, sprawozdania. Lata 1954-1957; wnioski dotyczące reorg[anizacji] W[wytwórni] P[papierosów] Czyżyny [Bulletins and reports. Years 1954-1957; conclusions concerning the reorganization of the "Czyżyny" cigarette factory] (POSW), Protokół zebrania załogi Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w dniu 31 października 1956 r. [Minutes on the meeting of the "Czyżyny" cigarette factory staff of October 31, 1956], p. 2.
• Wykaz członków wybranego kierownictwa partyjnego POP przy WPC Czyżyny dn. 31 maja 1955 r. [List of selected Basic Party Organization management members at the "Czyżyny" cigarette company in May 31, 1955].
• Protokół zebrania wyborczego odbytego w dniu 3 lipca 1956 r. Podstawowej Organizacji Partyjnej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" [Minutes on the election meeting of July 3, 1956 of the Basic Party Organization of the "Czyżyny" cigarette company], p. 2.
• Protokół zebrania załogi Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w dniu 31 października 1956 r. [Minutes on the meeting of the "Czyżyny" cigarette company staff of October 31, 1956], p. 2.
• Protokół posiedzenia kolektywu zakładowego w dniu 8 listopada 1956 r. [Minutes of the company collective session of N ovember 8, 1956].
• Pismo Marii Sewiołek do Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny", 5 lutego 1957 r. [A letter from Maria Sewiołek to the Disputes Committee of the "Czyżyny" cigarette company, February 5, 1957], act no. 3/57.
• Pismo zastępcy dyrektora do spraw administracyjno- handlowych Wytwórni Papierosów "Czyżyny" L. Logofa do M. Drabika pracownika fizycznego wytwórni Papierosów "Czyżyny", 28 sierpnia 1956 r. [A letter of the deputy manager for administration and trade of the "Czyżyny" cigarette company, L. Logof, to M. Drabik, a factory worker at the "Czyżyny" cigarette company, August 28, 1956].
• Pismo M. Drabika do Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny", 10 listopada 1956 r. [A letter from M. Drabik to the "Czyżyny" cigarette company Disputes Committee, N ovember 10, 1956], act no. 21/56.
• Protokół rozprawy Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w Czyżynach, 21 listopada 1956 r. [Minutes of the session of the Disputes Committee of the "Czyżyny" cigarette company in Czyżyny, November 21, 1956], act no. 21/56.
• Do Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny". Prośba [Adeli Stankiewicz, Elżbiety Malinowskiej i Genowefy Grymek], 28 września 1956 r. [To the "Czyżyny" cigarette company Disputes Committee. A request of Adela Stankiewicz, Elżbieta Malinowska and Genowefa Grymek, September 28, 1956].
• Wezwanie na posiedzenie Zakładowej Komisji Rozjemczej, 6 października 1956 r. [Call to a session of the Company Disputes Committee, October 6, 1956].
• Protokół rozprawy Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w Czyżynach, 11 października 1956 r. [Minutes on the session of the "Czyżyny" cigarette company in Czyżyny Disputes Committee, October 11, 1956], act no. 20/56.
• Zarządzenia wewnętrzne 1953-1954 [Internal Ordinances 1953-1954], vol. 2; Zarządzenie wewnętrzne [Internal Ordinance], no. 28/53, 8 kwietnia 1954 r. See also: ANKES, ZPTK, ZPTwK, 24/21, Okólnik no. 1/56 w sprawie przeprowadzenia rewizji w zakładach przemysłu tytoniowego, 22 sierpnia 1956 r. [Bulletin no. 1/56 on the audit in the cigarette plant, August 22, 1956], no. 1203/Pf/WOP/56.
• Protokół rozprawy Zakładowej Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny" w Czyżynach, 2 lipca 1956 r. [Minutes on the session of the "Czyżyny" cigarette company in Czyżyny Disputes Committee, July 2, 1956], act no. 14/56.
• Protokół rozprawy...,2 sierpnia 1956 [Minutes on the session..., August 2, 1956].
• Pismo Jerzego Spirydowicza do Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny", 23 sierpnia 1956 r., rps. [A letter from Jerzy Spirydowicz to the "Czyżyny" cigarette company Disputes Committee, August 23, 1956, manuscript] I t is worthwhile to add that on August 18, 1945 there was carried out division of the country territory to supplement areas and 86 Regional Military Draft Offices were formed.
• Pismo Jerzego Spirydowicza do Komisji Rozjemczej przy Wytwórni Papierosów "Czyżyny", 23 sierpnia 1956 r., rps. [A letter from Jerzy Spirydowicz to the "Czyżyny" cigarette company Disputes Committee, August 23, 1956, manuscript] I t is worthwhile to add that on August 18, 1945 there was carried out division of the country territory to supplement areas and 86 Regional Military Draft Offices were formed. See: Babula Julian, Wojsko polskie 1945-1989. Próba analizy operacyjnej, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 1998, p. 330-331.945-1989. Próba analizy operacyjnej, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 1998, p. 330-331.
• Prośba Józefa Hajty do Komisji Rozjemczej przy Dyrekcji Wytwórni Papierosów w Czyżynach, 19 lutego 1958 r. [A request from Józef H ajto to the "Czyżyny" cigarette company Disputes Committee, February 19, 1958], no. 3/58, rps. [manuscript].
• Dopisek odręczny T . Orczyka na prośbie J. Hajty z pieczątką Zakładowej Rady Rozjemczej, 20 lutego 1952 r. [A hand-written note by T. Orczyk on the request from J. H ajto with a stamp of the Company Disputes Committee, February 20, 1952], rps. [manuscript].