Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia jako wyraz zachowań altruistycznych

• Autorzy: Joanna Kruszyńska-Kola

Warianty tytułu

Benevolent Intervention in Another's Affairs as Manifestation of Altruistic Behaviour

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W pierwszej części artykułu zaprezentowano wnioski z przeglądu dorobku nauk humanistycznych i społecznych, którego celem było udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy ustawodawca powinien chronić altruizm. W związku z pozytywną odpowiedzią oraz konstatacją, że jednym z instrumentów ochrony altruizmu może być instytucja prawna oparta na idei negotiorum gestio, drugą część artykułu stanowi analiza regulacji prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia w polskim Kodeksie cywilnym z 1964 r. (art. 752-757). Dostrzeżono, że głównym powodem, dla którego instytucja ta znalazła się w Kodeksie zobowiązań z 1933 r., a następnie w Kodeksie cywilnym był konserwatyzm prawniczy, niemniej nadal istnieje społeczna potrzeba uzasadniająca obecność tej regulacji w polskim systemie prawnym. Ogólna ocena instytucji prowadzi do wniosku, że wbrew deklaracjom doktryny, polski ustawodawca wcale nie jest przychylny względem osób niosących innym pomoc z pobudek altruistycznych. Szczegółowej ocenie z punktu widzenia wniosków płynących z pierwszej części artykułu poddane zostały zagadnienia wymogów posiadania intencji działania w cudzej spawie, działania z korzyścią dla osoby zainteresowanej, a także kwestia wynagrodzenia gestora. (abstrakt oryginalny)

EN

The first part of the paper presents the conclusions of research in the humanities and social sciences into the question of whether the legislator should protect altruism. Assuming a positive answer to the question and with the realisation that one of the ways of protecting altruism may be a legal institution based on the concept of negotiorum gestio, the second part of the paper deals with the analysis of benevolent intervention in another's affairs referred to the Polish Civil Code of 1964 (Articles 752-757). It is stated that the main reason for incorporating this institution into the Code of Obligations of 1933 and then into the Civil Code was legal conservatism but there still exists a social need which justifies its existence in the Polish legal system. The general evaluation of benevolent intervention in another's affairs leads to the conclusion that contrary to the opinion of legal doctrine in Poland, the legislator is not favourable to those who help others from altruistic motives. Finally, three issues concerning the reward for the intervener, the requirements of having an intention to act in another's affairs and of acting to the benefit of another are subjected to a detailed evaluation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Altruizm; Kodeks cywilny; Regulacje prawne

EN

Altruism; Civil Code; Legal regulations

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 1
• Strony: 127--140

Twórcy

autor

Joanna Kruszyńska-Kola

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• D.G. Myers, Psychologia społeczna, Poznań 2003.
• É. Durkheim, Samobójstwo: studium z socjologii, Warszawa 2011.
• Encyclopedia of Sociology, red. E.F. Borgatta, t. 1, New York 1992.
• II CK 71/03, Lex, nr 172800.
• IV PR 59/81, OSNCP 1981, nr 9, poz. 179.
• J. Kortmann, Altruism in Private Law. Liability for Nonfeasance and Negotiorum Gestio, Oxford - New York 2005.
• J.P. Rushton, Altruism, Socialization and Society, Englewood Cliffs 1980.
• L. Ogiegło, w: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2003.
• L. Stecki, w: J. Rajski (red.), System prawa prywatnego, t. 7: Prawo zobowiązań - część szczegółowa, Warszawa 2011.
• Ł. Wojciechowski, Ewolucyjne widzenie altruizmu - od redukcjonizmu do..., w: D. Rutkowska, A. Szuster (red.), O różnych obliczach altruizmu, Warszawa 2008.
• New Dictionary of the History of Ideas, red. M.C. Horowitz, t. 1, New York 2005.
• Nowy słownik języka polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2002.
• P. Drapała, Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia. Konstrukcja prawna, Warszawa 2010.
• R. Bout, La gestion d'affaires en droit français contemporain, Paris 1972.
• R. Cabrillac, Droit des obligations, Paris 2012.
• R. Longchamps de Bérier, Uzasadnienie projektu kodeksu zobowiązań z uwzględnieniem ostatecznego tekstu kodeksu: art. 1-167, Warszawa 1934.
• R. Zimmermann, The Law of Obligations: Roman Foundations of the Civilian Tradition, Oxford 1996.
• S. Wronkowska, M. Zmierczak (red.), Kompendium wiedzy o społeczeństwie, państwie i prawie, Warszawa 2007.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 1, Warszawa 1964.
• The Corsini Encyclopedia of Psychology, red. I.B. Weiner, W.E. Craighead, t. 1, Hoboken 2010.
• The Encyclopedia of Positive Psychology, red. S.J. Lopez, t. 1, Malden 2009.
• The Social Science Encyclopedia, red. A. Kuper, J. Kuper, t. 1, London-New York 2004.
• Trzaski, Everta i Michalskiego słownik języka polskiego, red. T. Lehr-Spławiński, t. 1, Warszawa 1935.
• Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1, Warszawa 2006.
• W. Dubis, w: E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2013.
• W. Ludwiczak, Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia. Wybrane zagadnienia, Warszawa 1960.
• W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, Warszawa 1983.
• Współczesne teorie socjologiczne, oprac. A. Jasińska-Kania, t. 1, Warszawa 2006.
• Wyrok SN z 17 marca 2004 r., II CK 71/03, Lex, nr 172800.
• Wyrok SN z 21 grudnia 1967 r., I CR 526/67, OSP 1969, nr 2, poz. 34.
• Wyrok SN z 9 marca 2004 r., I CK 576/03, Lex, nr 183735.
• Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania - część ogólna, Warszawa 2008.
• Z. Radwański, J. Panowicz-Lipska, Zobowiązania - część szczegółowa, Warszawa 2010.

Identyfikatory

DOI

10.14746/rpeis.2016.78.1.11