Sociology of housing in Poland : genesis, development and future prospects

• Autorzy: Maciej Cesarski
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The sociology of housing is understood by the author of the paper as a science concerning the social dynamics relevant in housing, living and inhabited space context. The goal of the paper is to remind the role of Polish sociology of housing in process of showing the importance of the land use planning and combining the qualities of social and physical space in development of the inhabited space. The article also concerns the genesis and the achievements of sociology of housing in Poland as well as the history and the conditions of housing policy in Poland and in Western Europe. The article also contains proposals of future reorientation of the sociology of housing in the global dimension. The future development of settlement infrastructure, which forms the fundaments of settlement policy, may become a substantial platform for authentic and genuine sustainable development. The settlement infrastructure concept has a potential for balancing the development of the living space, which is determined by the inhabited space, and thus for genuine sustainable development. The aim is to notice the crucial role of the housing policy in modeling the development of the inhabited space. To achieve this the future objectives of sociology of housing in terms of monitoring and diagnosing the social space and physical relations are highlighted. The future sociology of housing should encompass the sociology of settlement - town's and village's sociology as well as rural areas sociology, thus transgressing the boundaries of inhabited space in general and urbanization space in particular. It should evolve into sociology of entire living space. (original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Housing; Housing economy; Housing policy; Housing standard; Housing market; Quality of life; Economic sociology

PL

Mieszkalnictwo; Gospodarka mieszkaniowa; Polityka mieszkaniowa; Standard mieszkaniowy; Rynek mieszkaniowy; Jakość życia; Socjologia gospodarcza

• Czasopismo: Warsaw Forum of Economic Sociology
• Rocznik: 2015
• Tom: 6
• Numer: nr 1 (11)
• Strony: 141--164

Twórcy

autor

Maciej Cesarski

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Consolidated Version of the Treaty Establishing the European Community (2002), "Official Journal of the European Communities" C 325/33
• Property is widely seen as a safe asset. It is arguably the most dangerous of all (2011), "The Economist" March 3
• Agenda Terytorialna. W kierunku bardziej konkurencyjnej i zrównoważonej Europy zróżnicowanych regionów (23/24 maja 2007), Nieformalne Spotkanie Ministrów d/s Rozwoju miast i spójności terytorialnej, Lipsk
• An urbanizing world: Global report on human settlements (1996), Oxford: UN, Centre for Human Settlement Infrastructure and Enviroment Programme, Oxford University Press
• Andrzejewski, A., (1974), Infrastruktura społeczna, jej rola i miejsce w układzie osadniczym, in: Gospodarka komunalna i mieszkaniowa i jej rola w społeczno-ekonomicznym rozwoju kraju, Monografie i Opracowania, (30), Warszawa: SGPiS
• Andrzejewski, A., (1974), Sytuacja mieszkaniowa w Polsce w latach 1918-1974, Warszawa: PWE
• Andrzejewski, A., (1979), Związki infrastruktury społecznej z rozmieszczeniem mieszkalnictwa oraz infrastruktury osadniczej, in: Kształtowanie infrastruktury społecznej w Polsce w latach 1971-1980 oraz uwarunkowania i przesłanki jej rozwoju w latach 1981-1985, Gdańsk: KPPiPS PAN, INP UG
• Andrzejewski, A., (1987), Polityka mieszkaniowa, Warszawa: PWE
• Andrzejewski, A., Cegielski, J., (1950), Stosunki mieszkaniowe w Warszawie. Wyniki ankiet o sytuacji mieszkaniowej pracowników w latach 1946-48, Warszawa: PWG
• Andrzejewski, A., Cesarski, M., Majchrzak, M., Matuszewski, J., Stasiak, A., (1997), Kierunki badań nad mieszkalnictwem i osadnictwem w latach 1953-1992, in: Zalewski A. red., Samorząd terytorialny i mieszkalnictwo w badaniach naukowych i dydaktyce SGH 1906-1995, Monografie i Opracowania / Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, 423, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH
• Auty, R.M., Brown K., (1997), An overview to approaches to sustainable development, in: Auty, R.M., Brown, K. red., Approaches to sustainable development, London: Routledge
• Bauman, Z., (2000), Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa: Sic!
• Bauman, Z., (2006), Płynna nowoczesność, Kraków: Wydawnictwo Literackie
• Bidet, J., Dumenil, G., (2011), Altermarksizm. Inny marksizm dla innego świata, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog
• Blandy, S., Parsons, D., (2003), Gated communities in England: Rules and rhetoric of urban planning, "Swiss Journal of Geography", 4
• Buczyńska-Garewicz, A., (2006), Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni, Kraków: Universitas
• Castells, M., (1982), Kwestia miejska, Warszawa: PWN
• Cegielski, J., (1957), Stosunki mieszkaniowe na ziemiach polskich w wieku XIX i na początku XX, Warszawa: IBM, Arkady
• Cesarski, M., (1987), Inwestycje w dziedzinie infrastruktury osadniczej w Polsce w latach 1950-1984, "Biuletyn / KPZK PAN", 133, Warszawa: PWN
• Cesarski, M., (1997), Problematyka mieszkaniowa i osadnicza w pracach badaczy związanych z WSH-SGH, in: Zalewski, A. red., Samorząd terytorialny i mieszkalnictwo w badaniach naukowych i dydaktyce SGH 1906-1995, Monografie i Opracowania / Szkoła Głowna Handlowa w Warszawie, 423, Warszawa, Oficyna Wydawnicza SGH
• Cesarski, M., (2001), Kategoria majątku trwałego w badaniach sfery osadnictwa w Polsce, in: Brdulak, J. red., Problemy rozwoju regionalnego, t. 5, VII Kongres Ekonomistów Polskich - styczeń 2001, Warszawa: PTE, Dom Wydawniczy Bellona
• Cesarski, M., (2001), Mieszkalnictwo. Myślenie globalne a przestrzenne wymiary działań w Polsce, in: Osiński, J. red., Globalna gospodarka - lokalne społeczeństwa. Świat na progu XXI wieku, Warszawa: SGH
• Cesarski, M., (2005), Podstawy zamieszkiwania i ich rola w integracji społecznej (myśl polskiej szkoły mieszkaniowej), in: 80 lat PTPS - spojrzenie w przyszłość, PTPS Biuletyn Informacyjny 1
• Cesarski, M., (2005), Polityka i sytuacja mieszkaniowa w Polsce oraz Europie Zachodniej - kierunki, uwarunkowania, in: Frąckiewicz, L. red., Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, Warszawa-Katowice: Wydawnictwo Śląsk, IPiSS
• Cesarski, M., (2006), Mieszkalnictwo i osadnictwo w integracji europejskiej - możliwości i bariery, in: Żukrowska K. red., Integracja europejska - nowe bariery czy trwały kryzys?, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH
• Cesarski, M., (2008), Kierunki badan i osiągnięcia, in: Strzelecki, Z. red., Gospodarka, społeczeństwo, przestrzeń w tradycji i badaniach Katedry Samorządu Terytorialnego i Gospodarki Lokalnej SGH, KES 1968-2008, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH
• Cesarski, M., (2008), Rozwój infrastruktury osadniczej w Polsce w latach 1990-2005 - miary nakładów, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa", 15
• Cesarski, M., (2010), Przestrzeń urbanizacyjna a spójność społeczna - aspekty materialne, in: Gilejko, L., Błaszczyk, B. red., Spójność społeczna na poziomie lokalnym, Seria: Lokalizm, regionalizm, globalizm / Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, t. V, Pułtusk:
• Cesarski, M., (2010), Refleksje na marginesie książki Jacka Gądeckiego o osiedlach grodzonych w Polsce, "Człowiek i Środowisko", 1-2
• Cesarski, M., (2012), Infrastruktura osadnicza w gospodarce regionalnej - kwestie równoważenia rozwoju, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa" 3
• Cesarski, M., (2012), Od funkcjonalnego mieszkania ku zrównoważonej przestrzeni zamieszkiwania - rola infrastruktury osadniczej, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa", 10
• Cesarski, M., (2013), Kryzys istoty kapitalizmu, "Przyszłość: Świat - Europa - Polska", 2(28) Biuletyn Komitetu Prognoz Polska 2000 Plus przy prezydium PAN, Warszawa: PAN Warszawska Drukarnia Naukowa
• Cesarski, M., (2013), Polityka mieszkaniowa w Polsce w pracach naukowych 1918-2010. Dokonania i wpływ polskiej szkoły badań, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH
• Cesarski, M., (2013), Powojenna polityka mieszkaniowa w Europie Zachodniej - sektor publiczny a paradygmat wzrostu ekonomicznego, in: Osiński, J. red., Kryzys, niepewność i niestabilność we współczesnej Europie, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH
• Cesarski, M., (2014), Publiczna socjalna pomoc mieszkaniowa - losy, rozwiązania i treść, "Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów / Szkoła Główna Handlowa", 1
• Cesarski, M., (2014), Zrównoważona przestrzeń zamieszkiwania platformą regionalnej spójności społecznej - kontrowersje wokół perspektywy UE, "Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje", 24/1
• Clarck W.C., Cruzten P.J., Schellnhuber H.J., (2004), Science for global sustainability: towards new paradigm, in: Schellnhuber H.J., Crutzen P.J., Clark W.C., Claussen M., Held H. red., Earth system analysis for sustainability, Berlin: The MIT Press, Freie Universität
• Czeczerda, W., (1978), Potrzeby i preferencje mieszkaniowe gospodarstw domowych, Warszawa: IKŚ
• Czekaj, K., (2007), Socjologia Szkoły Chicagowskiej i jej recepcja w Polsce, Katowice: Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. Wojciecha Korfantego
• Czerwiński, M., (1974), Życie po miejsku, Warszawa: PIW
• Desol, Ch., (2003), Esej o człowieku późnej nowoczesności, Kraków: Znak
• Dominowski, J., (1982), Nowy standard mieszkaniowy a funkcjonowanie gospodarstw domowych, in: Kaltenberg-Kwiatkowska, E. red., Mieszkanie - analiza socjologiczna, Warszawa: PWE
• Dominowski, J., (1991), Postulaty mieszkańców w zakresie rozwiązań mieszkań, budynków i zespołów mieszkaniowych, Warszawa: IGM
• Dominowski, J., (1997), Aspiracje mieszkaniowe młodych Polaków, "Sprawy Mieszkaniowe", 1
• Dominowski, J., (1998), Sytuacja i potrzeby i aspiracje mieszkaniowe młodych małżeństw, "Sprawy Mieszkaniowe", 3
• Dominowski, J., (2000), Warunki mieszkaniowe w domach opieki dla osób starszych, "Sprawy Mieszkaniowe", 3-4
• Dominowski, J., (2001), Sytuacja i warunki mieszkaniowe osób starszych w miastach, in: Zaniewska, H. red., Mieszkania starszych ludzi w Polsce. Sytuacja i perspektywy zmian, Warszawa: IGM
• Dominowski, J., Zalewska E., (1999), Z badań wspólnot mieszkaniowych, "Sprawy Mieszkaniowe", 4
• Dominowski, J., Zalewska, E., (1996), Gospodarstwa domowe w małych i dużych mieszkaniach (wyniki badań IGM), "Sprawy Mieszkaniowe", 2
• Frąckiewicz, L., (1972), Warunki i potrzeby mieszkaniowe ludzi starych w miastach województwa katowickiego, Materiały i Studia IGM, 7/221/72
• Frampton, K., (2001), Le Corbusier (World of Art), London: Thames & Hudson
• Friedewald, B., (2009), Bauhaus, Prestel: Munich-New York
• Gądecki, J., (2007), Za murami : krytyczna analiza dyskursu na temat osiedli typu gated communities w Polsce, in: Jałowiecki, B., Łukowski, W. red., Gettoizacja polskiej przestrzeni miejskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, Wydawnictwo SWPS Academica
• Gądecki, J., (2009), Za murami. Osiedla grodzone w Polsce - analiza dyskursu, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
• Gąsior-Niemiec, A., Glasze, G., Pütz, R., Sinz, D., (2007), Grodzenie miasta: casus Warszawy, "Studia Regionalne i Lokalne", 30
• Giedion, S., (1968), Przestrzeń, czas, architektura. Narodziny nowej tradycji, Warszawa: PWN
• Gorlach, K., (2004), Socjologia obszarów wiejskich. Problemy i perspektywy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar
• Goryński, J., (1963), Problemy urbanistyki w świetle współczesnej urbanizacji, KPZK Biuletyn 29
• Goryński, J., (1966), Urbanizacja, urbanistyka i architektura, Warszawa: PIW
• Goryński, J., (1982), Polityka przestrzenna, Warszawa: PWE
• Habermas, J., (2000), Filozoficzny dyskurs nowoczesności, Kraków: TAiWPN Universitas
• Habermas, J., (2008), Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
• Hamm, B., (1990), Wprowadzenie do socjologii osadnictwa, Warszawa: KiW
• Harley, D., (2010), Sztuka renty. Globalizacja, monopol i utowarowienie kultury, in: Ekonomia kultury. Przewodnik krytyki politycznej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej
• Heidegger, M., (1977), Budować, mieszkać myśleć. Eseje wybrane, Warszawa: Czytelnik
• Heyman, Ł., (1976), Nowy Żoliborz 1918-1939. Architektura, Urbanistytka, Wrocław: PAN, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich
• Horkheimer, M., Adorno, T.W., (1994), Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne. Warszawa: IFiS PAN
• Jałowiecki, B., (1968), Osiedle i miasto - socjologiczno-urbanistyczne studium jednostek mieszkaniowych Wrocławia, Warszawa: Arkady
• Jałowiecki, B., Kaltenberg-Kwiatkowska, E. (ed.) (1988), Procesy urbanizacji i przekształcenia miast w Polsce Wrocław: Ossolineum
• Jałowiecki, B., Szczepański, M.S., (2009), Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej, Warszawa: Scholar
• Jarząbek, Z., (1982), Kultura mieszkaniowa w nowych osiedlach wielkomiejskich, in: Kaltenberg-Kwiatkowska, E. red., Mieszkanie - analiza socjologiczna, Warszawa: PWE
• Kaltenberg-Kwiatkowska, E., (1982), Mieszkanie, sprawy ważne i sprawy dyskusyjne, in: Kaltenberg-Kwiatkowska, E. red., Mieszkanie - analiza socjologiczna, Warszawa: PWE
• Kaltenberg-Kwiatkowska, E., (1982), Społeczne problemy mieszkalnictwa i socjologia mieszkania, in: Kaltenberg-Kwiatkowska, E. red., Mieszkanie - analiza socjologiczna, Warszawa: PWE
• Kaltenberg-Kwiatkowska, E., (2000), Polacy o problemie mieszkaniowym - opinie i postawy, Warszawa: SSiIS
• Kaltenberg-Kwiatkowska, E., (2005), Warunki mieszkaniowe w świadomości społecznej, in: Frąckiewicz L. (ed.) Przeszłość i przyszłość polskiej polityki mieszkaniowej, Katowice: Wydawnictwo Śląsk
• Kaltenberg-Kwiatkowska, E., (2010), Stara zabudowa w świadomości społecznej - opinie i postawy wobec jej rewaloryzacji, "Problemy Rozwoju Miast", 3
• Kanth, R. K., (1993), Introduction: the overview of development studies, in: Kanth, R.K red., Paradigms in economic development: classic perspectives, critiques and reflections, New York: M E Sharpe Inc.
• Kośmicki, E., (1996), Koncepcja zrównoważonego rozwoju, "Nauka", 2
• Kozielska, B., (2008), Współczesne koncepcje rozwoju metropolii w kontekście paradygmatu miast globalnych, Katowice, Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk Społecznych (maszynopis)
• Kozłowski, S., (2005), Przyszłość ekorozwoju, Lublin: Wydawnictwo KUL
• Krzeczkowski, K., (1939), Kwestia mieszkaniowa w miastach polskich, Warszawa: Związek Miast Polskich
• Krzeczkowski, K., (1947), Polityka społeczna. Wybór pism, Łódź: PISS
• Krzywicki, L., (1892), Kwestia mieszkań we Francji, "Gazeta Polska", 68
• Krzywicki, L., (1892), Nowy projekt, "Gazeta Polska", 2
• Krzywicki, L., (1892c), Rozwój miast, "Prawda", 9
• Krzywicki, L., (1898), Dwa wzorcowe miasta: Miasto zdrowia i miasto moralności (Dwie najnowsze utopie), "Przegląd Tygodniowy", 5
• Krzywicki, L., (1957), Pierwociny więzi społecznej, Dzieła T. 1, Warszawa: PWN
• Krzywicki, L., (1962) Dzieła, t. 6, Warszawa: PWN
• L.B., (1929), Polskie Towarzystwo Reformy Mieszkaniowej, Mieszkanie, Dom, Osiedle l
• Low, S., (2004), Behind the gates, New York-London: Routledge
• Lyle, J.T., (1999), Design for human ecosystems: landscape, land use, and natural resources, Washington: Island Press
• Madurowicz, M., (2009), Hermeneutyka miejsca w świetle fenomenologii przestrzeni, in: Fenomen genius loci. Tożsamość miejsca w kontekście historycznym i współczesnym, Warszawa: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
• Magnuszewski, P., (2010), Podejście systemowe, in: Kronenberg J., Bergier T. red., Wyzwania zrównoważonego rozwoju w Polsce, Kraków: Fundacja Sendzimira
• Mazur, E., (1993), Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa 1921-1939. Materialne warunki bytu robotników i inteligencji, Warszawa: IAiE PAN
• McKenzie, E., (1996), Privatopia: Homeowner association and the rise of private government, New Haven: Yale University Press
• Minkiewicz, A., (1999), Polityka społeczna w środowisku zamieszkiwania (studium więzi społecznej), "Biuletyn IGS", 1-4
• Ossowski, S., (1967), Organizacja przestrzenia i życie społeczne w przyszłych osiedlach, in: Ossowski, S. Dzieła, t. III, Warszawa: PWN
• Ossowski, S., (1967), Ogólne zagadnienia dotyczące współżycia zbiorowego w dzielnicy pracy, in: Ossowski, S. Dzieła, t. III, Warszawa: PWN
• Ossowski S., (1967), Urbanistyka i socjologia, in: Ossowski, S., Dzieła, t. III, Warszawa: PWN
• Pasquinelli, M., (2010), ,Na ruinach miasta kreatywnego: Berlińska fabryka kultury a sabotaż renty, in: Ekonomia kultury. Przewodnik krytyki politycznej, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej
• Pióro, Z., (1982), Główne nurty ekologii społecznej, in: Pióro, Z. red., Przestrzeń i społeczeństwo. Z badań ekologii społecznej, Warszawa: KiW
• Polityka społeczna Drugiej Rzeczpospolitej, Grata, P. red., (2013), Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Przymeński, A., Oliwa-Ciesielska, M., (2014), Publiczna pomoc mieszkaniowa a demarginalizacja społeczna ludności ubogiej, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
• Quade, E.S., (1985), Analiza systemowa: możliwości i ograniczenia, in: Findeisen W. red., Analiza systemowa - podstawy i metodologia, Warszawa: PWE
• Rychliński, S., (1935), Województwo stołeczne, jego obszar i zadania, "Samorząd Terytorialny", 3-4
• Rychliński, S., (1936), Założenia polityki urbanizacyjnej, "Samorząd Terytorialny", 3-4
• Rychliński, S., (1976), Wybór Pism, Wójcik, P. red., Warszawa: PWN
• Shaw, R.W., (1994), Sustainable development: applications of systems analysis, "Science of The Total Environment", 149, is. 3.
• Siemiński, W., (1982), Budynek i osiedle jako przedłużenie funkcji mieszkania, in: Kaltenberg-Kwiatkowska, E. red., Mieszkanie - analiza socjologiczna, Warszawa: PWE
• Soroczynski, T., (2002), Integrated systems analyses and sustainable development, in: 1st International Environmental Modelling and Software Society Confrence 3, Lugano
• Stasiak, A. Cesarski, M. red., Profesor Adam Andrzejewski i jego dzieło, (Procesy mieszkaniowe, urbanizacyjne i społeczne). Wybór pism (2001), Biuletyn KPZK PAN, 196
• Straszak, A., (1985), Analiza systemowa - metoda bardziej racjonalnego wyboru i decyzji, in: Findeisen, W. red., Analiza systemowa - podstawy i metodologia, Warszawa: PWE
• Świetlik, E., (1996), Warunki i zmiany mieszkaniowe rodzin wielopokoleniowych (wyniki badań IGM), "Sprawy Mieszkaniowe", 3
• Syrkus, H., (1976), Ku idei osiedla społecznego, Warszawa: PWN
• Szczepański, J., (1976), Mieszkanie - komentarz socjologa, Biuletyn OIEiT, 6
• Wallerstein, I., (2007), Analiza systemów - światów. Wprowadzenie, Warszawa: DIALOG
• Wallerstein, I., (2007), Europejski uniwersalizm. Retoryka władzy, Warszawa: Scholar
• Wallis, A., (1971), Socjologiczne aspekty społeczności osiedlowych, in: Wallis A., Socjologia i kształtowanie przestrzeni, Warszawa: PIW
• Wallis, A., (1972), "Próba społecznej anatomii mieszkania", in: Jednostki mieszkaniowe dziś i jutro, Materiały i Studia Rady Naukowej CZSBM, 12
• Wallis, A., (1974), Pojęciowy model jednostki mieszkaniowej, Warszawa: IKŚ
• Wallis, A., (1974), Społeczne przesłanki i przyszłość mieszkania, in: Mieszkanie przyszłości. Funkcje i rola mieszkania na tle perspektywicznego standardu w roku 2000, Komitet Badań i Prognoz Polska 2000, Warszawa: Ossolineum
• Wallis, A., (1978), Społeczne aspekty zespołów mieszkaniowych, in: Studia nad osiedlami, Warszawa: ZW CZSR
• Wallis, A., (1986), Osiągnięcia i trudności w projektowaniu zespołów mieszkaniowych, Wrocław, Prace Naukowe Instytutu Architektury i Urbanistyki Politechniki Wrocławskiej 56
• Wehrhahn, R., (2003), Gated communities in Madrid: zur funktion von mauern im europäischen kontext, "Swiss Journal of Geography", 4
• Wojtyszyn, B. J., (2010), Dostępność sąsiedzka i jej zgeometryzowana struktura przestrzeni zurbanizowanej, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Zabłocki, G., (2002), Rozwój zrównoważony. Idee, efekty, kontrowersje, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika
• Zalewska, E., (1982), Warunki i preferencje mieszkaniowe ludności aglomeracji warszawskiej, in: Kaltenberg-Kwiatkowska E. red., Mieszkanie - analiza socjologiczna, Warszawa: PWE
• Ziółkowski, J., (1965), Urbanizacja, miasto, osiedle. Studia socjologiczne, Warszawa: PWN
• Znaniecki, F., (1928), Socjologiczne postawy ekologii ludzkiej, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", 1
• Zrewidowana strategia spójności społecznej (2004), Europejski Komitet Spójności Społecznej, Strasburg: CDCS 10