Komponenty obrazu człowieka w ekonomii

• Autorzy: Anna Horodecka

Warianty tytułu

The Components of Human Nature Concepts in Economics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Homo oeconomicus jako model człowieka ekonomicznego wykazuje liczne braki obecnie szeroko uwypuklane w literaturze przedmiotu. Jednym z zarzutów jest to, że tak redukcjonistyczna koncepcja człowieka, jaką sugeruje, jest niezgodna z empirycznymi badaniami i nie pozwala zadowalająco wyjaśnić zachowań ekonomicznych człowieka. Nie pozwala też na dokonywanie porównań z innymi modelami powstającymi w innych szkołach ekonomicznych. Celem opracowania jest propozycja modelu komponentów człowieka odwołująca się do antropologii filozoficznej, który pozwoliłby na uwzględnienie najważniejszych wymiarów człowieka wpływających na jego decyzje ekonomiczne i zachowania rynkowe. Stosując podejście interdyscyplinarne, opierając się na literaturze antropologicznej, ekonomicznej, filozoficznej i psychologicznej, wyróżniono i omówiono trzy wymiary koncepcji człowieka: zachowanie, motywację i sens. Wyjaśniono również wzajemne powiązania między tymi płaszczyznami. (abstrakt oryginalny)

EN

Homo economicus as a model of economic man has a number of deficiencies described widely in the literature. This reductionist conception of man is criticized for being inconsistent with empirical research. Moreover it doesn't satisfactorily explain human economic behaviour or allow for comparisons to be conducted with other models emerging from other schools of economics. The purpose of this article is to propose a model of the human components referring to philosophical anthropology, which would take into account the most important dimensions of humans which impact on their economic decisions and market behaviour. Applying an interdisciplinary approach, based on anthropological, economic, philosophical and psychological literature, the three dimensions of the concept of man are discussed and explained: behavior, motivation and sense (meaning). Furthermore the relationships between those elements are explained. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Koncepcja człowieka gospodarującego; Ekonomia; Zachowania rynkowe

EN

Concept of Homo Oeconomicus; Economics; Market behaviour

• Czasopismo: Kwartalnik Historii Myśli Ekonomicznej / Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 1
• Strony: 117--138

Twórcy

autor

Anna Horodecka

Bibliografia

• Akerlof G. A., Shiller R.J., Animal Spirits: How Human Psychology Drives the Economy and Why It Matters for Global Capitalism, Princeton University Press, Princeton 2010.
• APA, Publication Manual of the American Psychological Association, 2009.
• Aristotle, Economics, w: Aristotle, Aristotle in 23 Volumes, Harvard University Press, Cambridge 1935.
• Aristotle, Everson S" Aristotle, the Politics, Cambridge University Press, Cambridge 1988.
• Beckermann A., Das Leib-Seele-Problem: [eine Einführung in die Philosophie des Geistes], Fink, Paderborn 2008.
• Björnberg V" Olafson S., G. B.E., Education, Employment and Family Formation: Differing Patterns, w: J. Bradshaw, A. Hatland, Social Policy, Employment and Family Change in Comparative Perspective,Elgar, Cheltenham 2006.
• Blossfeld H.-P, The New Role of Women: Family Formation in Modern Societies, Westview Press, Boulder 1995.
• Blossfeld H.-P., Huinink ]., Human Capital Investments or Norms of Role Transition? How Womens Schooling and Career Affect the Process of Family Formation, "American Journal of Sociology" 97/1 (1991), s. 143-168.
• Bond E. J" Reason and Value, Cambridge University Press, Cambridge 1983.
• Brännmark J., Leading Lives, "Philosophical Papers" 32 (2003), s. 321-343.
• Brüntrup G., Das Leib-Seele-Problem: Eine Einführung, Kohlhammer, Stuttgart 2008.
• Camus A., Der Mythos des Sisyphos,Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 2005.
• Carrier J.G., A Handbook of Economic Anthropology,Edward Elgar Publishing, Incorporated, 2006.
• Carrier J.G., Simplicity in Economic Anthropology: Persuasion, Form and Substance, w: S. Gudeman, Economic Persuasions,Berghahn, Oxford 2009.
• Darwall S" Impartial Reason, Cornell University Press, Ithaca 1983.
• Dworkin R" Sovereign Virtue, Harvard University Press, Cambridge, MA 2000.
• Ellin J., Morality and the Meaning of Life: An Introduction to Ethical Theory, Wadsworth Publishing, Fort Worth, TX 1995.
• Euler E" Menschliches Handeln und Verhalten in evolutionspsychologischer Perspektive, w: N. Goldschmidt, H.G. Nutzinger, Vom homo oeconomicus zum homo culturalis, Lit. Verlag, Berlin 2009.
• Fahrenberg J" Plädoyer für eine interdisziplinäre Anthropologie auf empirischer Basis, w: G. Gödde, M.B. Buchholz, Wissenschaft und Therapeutik des Unbewussten. Band 2. Konversation und Resonanz in der Psychotherapie, Psychosozial-Verlag, Gießen 2012.
• Fahrenberg J., Menschenbilder,w: M.A. Wirtz, Dorsch - Lexikon der Psychologie, Verlag Hans Huber, Bern 2014.
• Fahrenberg J., Cheetham M., Assumptions About Human Nature and the Impact of Philosophical Concepts on Professional Issues: A Questionnaire-Based Study with 800 Students from Psychology, Philosophy, and Science, "Philosophy, Psychiatry & Psychology" 14/3 (2007), s. 183-201.
• Frankl V.E., Mans Search for Meaning, Pocket Books, New York 1997.
• Gewirth A., Self-Fulfillment, Princeton University Press, Princeton 1998.
• Goldschmidt N" Nutzinger H.G., Handlung und Verhalten in der Ökonomie. Eine Einführung aus kulturökonomischer Sicht,w: N. Goldschmidt, H.G. Nutzinger, Vom homo oeconomicus zum homo culturalis, Handlung und Verhalten in der Ökonomie, Lit Verlag, Berlin 2009.
• Hayek von F.A., Recht, Gesetzgebung und Freiheit Bd. 1: Regeln undördnung: eineneue Darstellung der liberalen Prinzipien der Gerechtigkeit und der politischen Ökonomie, Verlag Moderne Industrie, München 1980.
• Hermanni E, Buchheim T., Das Leib-Seele-Problem: Antwortversuche aus medizinisch- -naturwissenschaftlicher, philosophischer und theologischer Sicht, Fink, München 2006.
• Herzberg E, Work and the Nature of Man, World Publishing Company, Cleveland 1966.
• Herzberg F.I., New Perspectives in the Will to Work, "Personnel Administrator" 24/12 (1979), s. 72-76.
• Horodecka A., Funkcje obrazu człowieka w ekonomii, w: J. Stacewicz, Pomiędzy politykę stabilizacyjną i polityką rozwoju, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 201 la.
• Horodecka A., Koncepcja homo sustinens i jej rola w polityce gospodarczej wobec wyzwań globalnego kryzysu, w: K. Pająk, J. Tomidajewicz, Polityka gospodarcza wobec globalnego kryzysu ekonomicznego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 201 lb.
• Horodecka A., Człowiek jako podmiot gospodarujący w: Granty Rektorskie SGH w Warszawie. Raporty z badań 2011, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2012a.
• Horodecka A" Homo oeconomicus jako podstawa ekonomii - krytyka i alternatywy, Katedra Ekonomii Rozwoju i Polityki Ekonomicznej w Szkole Głównej Handlowej, Warszawa 2012b.
• Horodecka A., Rola obrazów człowieka w koncepcjach zarządzania z uwzględnieniem aspektów metodologicznych, w: A. Czech, Studia Ekonomiczne Nauki o zarządzaniu - u początków i współcześnie, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice 2012c.
• Horodecka A., Przemiany obrazu człowieka we współczesnej ekonomii, w: J. Stacewicz, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2014.
• Hume D" A Treatise of Human Nature, Clarendon Press, Oxford 2007.
• Hurka T., Perfectionism, Oxford University Pres, New York 1993.
• Huxley A., The Perennial Philosophy, Harper New York 1945.
• James L" Achievement and the Meaningfulness of Life, "Philosophical Papers" 34 (2005), s. 429-442.
• Johnson D.J., Douglas J., Parliament of the World's Religions, Council for a Parliament of the Worlds Religions, 2009.
• Klimczak B" Wizerunek współczesnego człowieka gospodarującego, Wydawnictwo AE, Kraków 2000.
• Kozielecki J., Koncepcje psychologiczne człowieka, ŻAK Wydawnictwo Akademickie, Warszawa 2000.
• Lama D" Meine spirituelle Autobiographie, Diogenes, 2009.
• Lama D" Stril-Rever S" My Spiritual Journey,HarperCollins, 2010.
• Levinson ]., Intrinsic Value and the Notion of a Life, "The Journal of Aesthetics and Art Criticism" 62 (2004), s. 319-329.
• Levy N., Downshifting and Meaning in Life, "Ratio" 18 (2005).
• Lewin K., Field Theory in Social Science: Selected Theoretical Papers, Harpers, Oxford 1951.
• Maass A., Suitner C" Merkel E" Does Political Correctness Make (Social) Sense?, w: J.P. Forgas, J. Laszlo, O. Vincze, Social Cognition and Communication, Psychology Press, New York 2013.
• Margolis J" Moral Realism and the Meaning of Life, "The Philosophical Forum" 22 (1990).
• Markus A" Assessing Views of Life: a Subjective Affair?, "Religious Studies" 39/02 (2003), s. 125-143.
• Marx K" Drohla H" Skambraks H., Zur Kritik der politischen Ökonomie: Manuskript 1861-1863,Dietz, Berlin 1980.
• Marx K" Fromm E" Bottomore T.X., Marx's Concept of Man: With a Translation from Marx's Economic and Philosophical Manuscripts by TB Bottomore, Martino Pub., Mansfield Centre, CT 2011.
• Maslow A., A Theory of Human Motivation, "Psychological Review" 50/4 (1943), s. 370-396.
• Maslow A., Religions, Values and Peak Experiences, Penguin Books, New York, NY 1994.
• Metz T., Meaning in Life: An Analytic Study, Oxford University Press, Oxford 2013.
• Mickiewicz A., Ballady i romanse, Czytelnik, Warszawa 1984.
• North D.C., The Paradox of the West,w: R. Davis, The Origins of Modern Freedom in the West, Stanford University Press, Stanford 1995.
• Nozick R., Philosophical Explanations, Clarendon Presss, Oxford 1981a.
• Nozick R., Philosophy and the Meaning of Life,w: R. Nozick, Philosophical Explanations, Clarendon Press, Oxford 1981b, s. 571-647.
• Nozick R" The Examined Life. Philosophical Meditation, Simon and Shuster, New York 1989.
• Menschenbilder in der modernen Gesellschafl, red. R. Oerter, Ferdinand Enke Verlag, Stuttgart 1999.
• Oetsch W.O., Kognitive Grundlagen menschlichen Verhaltens. Kognitionswissenschaften und neoklassische Stadardtheorie, Arbeitspapier 0710: Department of Economics, Johannes Kepler University Linz, Austria, Linz 2007.
• Platon, Dialogi, Wydawnictwo ANTYK, Kęty 1999.
• Platon, Faidros (przełożył, wstępem, komentarzem i skorowidzem opatrzył Leopold Regner),PWN, Warszawa 2004.
• Pleger W, Handbuch der Anthropologie: Die wichtigsten Konzepte von Homer bis Sartre, Wissenschaftliche Buchgesellschaff, 2013.
• Polanyi K., The Economy as Instituted Process,w: M.S. Granovetter, Richard, The Sociology of Economic LifeWestview Press, Boulder, CO 1957.
• Popper K.R., Keuth H" Logik der Forschung,Mohr Siebeck, Tübingen 2005.
• Railton R, Alienation, Consequentialism and the Demands of Morality, "Philosophy & Public Affairs" 13/2 (1984), s. 134-171.
• Rizzolatti G., Craighero L., The Mirror-Neuron System, "Annual Review of Neuroscience" 27 (2004), s. 169-192.
• Rolle R.U., Homo oeconomicus: Wirtschaftsanthropologie in philosophischer Perspektive, Königshausen & Neumann, Würzburg 2005.
• Sartre J.-R, Existentialism is a Humanism, Methuen 8c Co, London 1948.
• Scheler M., Die Stellung des Menschen im Kosmos,Bouvier, Bonn 1991.
• Schilling J" Anthropologie, Luchterhand, Neuwied und Kriftel 2000.
• Schlüter H., Schwartz M"Philosophisch leben-Leben der Philosophen: Impulse von Platon bis Foucault, LIT Verlag Münster, Münster 2007.
• Schrenk E, Die Evolution der Gattung Homo,w: N. Goldschmidt, H.G. Nutzinger, Vom homo oeconomicus zum homo culturalis.,Lit. Verlag, Berlin 2009, s. 23-38.
• Sedlaćek T., Ekonomia dobra i zła, Wydawnictwo EMKA, Warszawa 2012.
• Shakespeare W, Hamlet,Wordsworth Editions, London 2002.
• Singer L, How Are We to Live?, Prometheus Books, Amherst, MA 1995.
• Singer I" Meaning in Life, Volume 1: The Creation of Value, Johns Hopkins University Press, Baltimore 1996.
• Singer R, Practical Ethics, Cambridge University Press, New York 1993.
• Smith A., The Theory of Moral Sentiments, Prometheus Books, Amherst, NY 2000.
• Smith A" An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, University of Chicago Press, Chicago 2005.
• Smith H" Is there a Perennial Philosophy?, "Journal of the American Academy of Religion" (1987), s. 553-566.
• Smith H., Forgotten Truth: The Common Vision of the World's Religions, HarperSan- Francisco, San Francisco 1992.
• Smith H., Beyond the Post-Modern Mind: The Place of Meaning in a Global Civilization, Quest, Wheaton, 111. 2003.
• Sosenko K., Problemy filozofii i metodologii nauk dla ekonomistów, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Kraków 2008.
• Strickland B., Motivation,w: The Gale Encyclopedia of Psychology,Gale Group, Farmington Hills, MI 2001, s. 440-441.
• Taylor R" Good and Evil, Macmillan Publishing Co., New York 1970.
• Thies G, Einführung in die philosophische Anthropologie, Wissenschaftliche Buchge- sellschalt, Darmstadt 2004.
• Thomas L" Morality and a Meaningful Life, "Philosophical Papers" 34 (2005), s. 405-427.
• Thomson G., On the Meaning of Life, Wadsworth, London 2003.
• Tomer J.F., Economic Man vs. Heterodox Men: the Concepts of Human Nature in Schools of Economic Thought, "Journal of Socio-Economics" 30/4 (2001), s. 281-293.
• Velleman J.D., Family History, "Philosophical Papers" 34 (2005), s. 357-378.
• Weber M" Der Sinn der "Wertfreiheit" der soziologischen-und ökonomischen Wissen-schaften,w: M. Weber, Gesammelte Aufsätze zur Wissenschaftslehre, Mohr, Tübingen 1917, s. 489-540.
• Weber M" Wirtschaft und Gesellschaft, Mohr, Tübingen 1922.
• Wolf S" Happiness and Meaning: Two Aspects of the Good Life, "Social Philosophy and Policy" 14 (1997a), s. 207-225.
• Wolf S" Meaningful Lives in a Meaningless World, "Quaestiones Infinitae" 19 (1997b), s. 1-22.
• Woli H" Menschenbilder in der Ökonomie,Oldenbourg, München/Wien 1994.
• Yerkes R.M., Dodson J.D., The Relation of Strength of Stimulus to Rapidity of Habit- Formation, "Journal of Comparative Neurology and Psychology" 18 (1908), s. 459-482.
• Zanussi K., Dobro wspólne - Common Good,Konferencja "Etyka w życiu gospodarczym", 19-20 maja 2014 r., Łódź.