Prawo intertemporalne w państwie prawnym

• Autorzy: Jarosław Mikołajewicz

Warianty tytułu

Intertemporal Law in a State Ruled by Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W niniejszym opracowaniu przedstawiono podstawowe związki między tzw. prawem intertemporalnym a zasadą państwa prawnego. Zasadę tę osadzono w strukturze ontycznej prawa wyznaczanej deklarowanym konstytucyjnie uznaniem godności ludzkiej za źródło praw i wolności jednostki. Praw zatem niedysponowanych, albowiem jednym z aspektów prawa fundowanego na związkach z godnością ludzką jest jego niearbitralność (w sensie, że człowiek nie może być środkiem prawa, zawsze jest jego celem). Po rozpoznaniu kontekstu filozoficznego, normatywnego, kognitywnego i historycznego problematyki intertemporalnej skrótowo została przedstawiona ona sama. Problematyka prawa intertemporalnego pozostaje w ścisłych związkach z zasadą państwa prawnego, traktowaną jako koniunktywnie pojęta zasada zasad służących realizacji przyjętej koncepcji państwa prawnego. Zasada państwa prawnego chroni trzy podstawowe wartości łączące się z zagadnieniami intertemporalnymi. Pierwszą jest wolność ludzka; drugą - pewność prawa, trzecią - jasność i przejrzystość prawa (co skądinąd można traktować jako przejaw pewności prawa), której ochronie służą m.in. zasady poprawności legislacyjnej. To właśnie zasada państwa prawnego jest podstawowym wyznacznikiem prawnej poprawności decyzji prawodawczej co do stanowienia regulacji intertemporalnych, podstawową jej funkcją jest zaś ochrona jednostki przed nielegitymowanymi działaniami organów władzy publicznej. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper aims at presenting the rudimental relationships between so-called intertemporal law and the principle of the state ruled by law. This principle is considered to be embedded in the ontological structure of the law as defined by the constitutionally declared recognition of human dignity as the source of individual rights and freedoms, and therefore the rights and freedoms that may not be arbitrarily disposed of, since the absence of arbitrariness (in the sense that no man can ever be a means of the law but always its goal) is an inherent feature of the law founded on the bonds with human dignity. After examination of the philosophical, normative, cognitive and historical context of intertemporal law, the issues of intertemporal law itself have been briefly summarised. The question of intertemporal law remains strictly connected with the principle of the state ruled by law considered as acumulatively understood principle of principles designed to implement an accepted concept of the state ruled by law. The principle of the state ruled by law protects the following three fundamental values associated with intertemporal issues: human freedom, legal certainty, and clarity and transparency of the law (which may also be considered to be a manifestation of legal certainty) protected, inter alia, under the principles of legislative correctness. It is precisely the principle of the state ruled by law that is the fundamental determinant of the legal correctness of legislative decisions concerning any intertemporal regulation, while its primary function is to protect individuals against illegitimate activities of public authorities. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Państwo prawne; Godność człowieka; Wolność; Przejrzystość; Prawo karne; Prawodawstwo; Regulacje prawne

EN

State governed by the rule od law; Human dignity; Freedom; Transparency; Criminal Law; Legislation; Legal regulations

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 4
• Strony: 11--27

Twórcy

autor

Jarosław Mikołajewicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• A. Frohnmayer, Die Schranken des zeitlichen Geltungsbereich Neper Gesetze im französischen Verfassungsrecht, ins besondere die Frage der Zulässigkeit rückwirkender Gesetze im französischen Recht, Tübingen 1955.
• B. Brożek, Normatywność prawa, Warszawa 2012.
• B. Brożek, Some remarks on naturalization of law, w: J. Stelmach et al., Studies in the Philosophy of Law, p. 5. Law and Biology, Kraków 2010, http://biolawgy.files.wordpress.com/2010/03/naturalization_of_law.pdf.
• B. Brożek, The ontology of law from a biological perspective (draft version), http://biolawgy.files.wordpress.com/2011/11/legal_ontology_biology-1.pdf.
• B. Gayer, S. Reip, Schul- und Beamtenrecht für die Lehramtsausbildung und Schulpraxis in Baden-Württemberg, Europa-Lehrmittel Nourney, Vollmer, Haan-Gruiten 2012.
• C. Arndt, Zur Gültigkeit rückwirkende Gesetze, "Deutsches Verwaltungsblatt", 1958.
• D. Wigand, Rückwirkung von Gesetzen im Sozialversicherungs Recht, Würzburg 1960.
• Demokratyczne państwo prawa. Zagadnienia wybrane, red. M. Aleksandrowicz, A. Jamróz, L. Jamróz, Temida 2, Białystok 2014.
• F. Affolter, Das intertemporale Recht: Das intertemporale Privatrecht, t. 1: Geschichte des intertemporalen Privatrechts, t. 2: System des deutschen bürgerlichen Übergangsrechts, Leipzig 1903.
• G. Kisker, Die Rückwirkung von Gesetzen. Eine Untersuchung zum anglo-amerikanischen und deutsche Recht, Tübingen 1963.
• G.E. Cotter, The constitutionality of retroactive legislation, the Portal-to-Portal Act of 1947, "Virginia Law Review" 26, 1948.
• Glosa do wyroku TK z 23 października 2007 r., P 10/07.
• H. Gommer, A Biological Theory of Law. Natural Theory of Law Revisited, Tilburg-Seattle 2011, http://ssrn.com/abstract=1915686 [dostęp: 10.08.2014].
• https://de.wikipedia.org/wiki/Rechtsstaat

Identyfikatory

DOI

10.14746/rpeis.2015.77.4.2