Wybrane kryteria porównawcze procesu przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych i mieszkalnictwa w Polsce

• Autorzy: Piotr Lis , Sławomir Zwierzchlewski
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Na podstawie powyższej charakterystyki prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych i publicznego zasobu mieszkaniowego w tabeli 1 zestawiono podstawowe cechy tych procesów i usystematyzowano je według przyjętych kryteriów. Wydaje się uzasadnionym stwierdzenie, że proces prywatyzacji w Polsce przebiegał w zdecydowanej części odmiennie w zależności od zasobów, które podlegały przekształceniom własnościowym. Pomimo wspólnych motywów prywatyzacji mienia w Polsce można wymienić znaczące różnice w odniesieniu do konkretnych zasobów, w szczególności w kwestii zakresu ingerencji państwa oraz wyboru koncepcji prywatyzacji (tab. 3). W kontekście pierwszego kryterium należy podkreślić, że w przedsiębiorstwach państwowych wariantem dominującym stał się proces prywatyzacji odgórnej, ściśle nadzorowanej przez państwo. Pracownicy otrzymali co prawda prawo do współdecydowania o metodzie prywatyzacji jednak decydujący głos należał do ministra właściwego do spraw prywatyzacji. Natomiast prywatyzacja publicznego zasobu mieszkaniowego przebiegała przede wszystkim z zaangażowaniem władz lokalnych. W kontekście koncepcji prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych od początku formalnie wybrano zasadę prywatyzacji ekwiwalentnej, z częściowym uwzględnieniem prywatyzacji bezkapitałowej. W przypadku publicznego zasobu mieszkaniowego dominowała nieekwiwalentność ceny sprzedaży w stosunku do wartości rynkowej lokali mieszkalnych. Wynikała ona z wysokich bonifikat udzielanych dotychczasowym najemców mieszkań lub pracownikom przedsiębiorstw państwowych. Na podstawie powyższych spostrzeżeń trudno więc mówić o jednolitym modelu prywatyzacji mienia w Polsce. Pomimo pewnych podobieństw rysują się jednak zasadnicze różnice w sposobie prywatyzacji poszczególnych zasobów w Polsce. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych; Prywatyzacja mieszkań komunalnych; Przekształcenia własnościowe

EN

Privatisation of state owned enterprises; Privatization of public housing; Ownership transformations

• Czasopismo: Polityka Gospodarcza
• Rocznik: 2006
• Numer: nr 14
• Strony: 123--133

Twórcy

autor

Piotr Lis

• Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

autor

Sławomir Zwierzchlewski

• Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

Bibliografia

• Błaszczyk B., Gruszecki T., Prywatyzacja w Polsce. Ramy prawne i organizacyjne, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 1991.
• Błaszczyk B., Pierwsze lata prywatyzacji w Polsce (1989-1991), Instytut Nauk Ekonomicznych PAN, Warszawa 1993.
• Brozi E., Drogi i bariery prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1993.
• Informacja o podjętych działaniach oraz zamierzeniach rządu w sferze polityki mieszkaniowej państwa, Aneks I, Mieszkalnictwo w procesie transformacji, Rada Ministrów, Warszawa 2000.
• Lis P., Koncepcje polityki mieszkaniowej, "Zeszyt Naukowy nr 31, Katedra Polityki Gospodarczej i Planowania Rozwoju, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu", Poznań 2005.
• A. Kostrz - Kostecka, Program Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, Twigger, Warszawa 1995.
• Krawczyk R., Wielka przemiana, Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1990.
• Mieszkania 2002, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2003.
• Oblicki M., Prywatyzacja: mity i rzeczywistość, Tygodnik Solidarność, nr 15, 1990 r.
• Strategia Długofalowego Rozwoju Sektora Mieszkaniowego na lata 2005 - 2025, Załącznik, Uwarunkowania Sektora Mieszkaniowego w latach 2005-2013, Warszawa 2005.
• Tittenbrum J., Ekonomiczny sens prywatyzacji, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1995.
• Tomidajewicz Janusz J., Prywatyzacja powszechna w Polsce - jej przesłanki i zagrożenia, Kolokwium polsko - francuskie, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1993.
• Winiecki J., Jak zrobić program masowej prywatyzacji nie realizując niemal żadnych istotnych jej celów, "Zeszyty Centrum im. Adama Smitha", nr 6, 1995.
• Zwierzchlewski S., Niektóre dylematy polskiej prywatyzacji, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", Zeszyt 3, 1999.
• Ustawa z 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych, Dz. U. Z 1990 r., nr 32, poz. 191, z późn. zm.
• Ustawa z 13 lipca 1990 r. O prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, Dz. U. Z 1990 r., nr 51, poz. 298.
• Ustawa z 29 września 1990 r. O zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, Dz. U. 1990, nr 79, poz. 464, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 19 października 1991 r. O gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Dz. U. 1991 r., nr 107, poz. 464, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 20 maja 1976 r. O zakwaterowaniu sił zbrojnych, Dz. U. Z 1992 r., nr 5, poz. 19, z późn. zm.
• Ustawa z 30 kwietnia 1993 roku o Narodowych Funduszach Inwestycyjnych i ich prywatyzacji, Dz. U. Z 1993 r., nr 44, poz. 202.
• Ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. O własności lokali, Dz. U. 1994 r., nr 85, poz. 388, z późn. zm.
• Ustawa z 12 października 1994 r. O zasadach przekazywania zakładowych budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe.
• Ustawa z 30 listopada 1995 r. O pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw, Dz. U. 1995 r., nr 133, poz. 654, z późn. zm.