Przekształcenia własnościowe i funkcjonalne nieruchomości dworskich i pałacowych w powiecie sieradzkim w latach 1945-2006

• Autorzy: Alina Kubiak

Warianty tytułu

Ownership and Functional Changes of Manor Houses and Palaces in the District of Sieradz from 1945 to 2006

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie przemian struktury własnościowej i funkcjonalnej założeń dworskich i pałacowych zlokalizowanych na terenie powiatu sieradzkiego. Na potrzeby pracy przyjęto, iż badaniem objęty zostanie powiat sieradzki wraz z 35 miejscowościami, w których zlokalizowane są dwory i pałace. Badania w mikroskali umożliwiają dokładniejszą analizę danego zagadnienia, pozwalają na zebranie szczegółowych i kompletnych danych zarówno obiektywnych (karta inwentaryzacyjna), jak i subiektywnych (ocena stanu technicznego). Zadaniem artykułu jest zwrócenie uwagi na wartość dworów i pałaców znajdujących się w obrębie powiatu sieradzkiego, gdyż niewłaściwe ich użytkowanie spowodowało ogromne straty dla dziedzictwa kulturowego regionu. Brakuje nie tylko w powiecie sieradzkim, ale i w całej Polsce świadomości o wartości krajobrazu kulturowego i potrzebie jego utrzymania. Brakuje również środków finansowych na ich utrzymanie, właściwych przepisów prawnych oraz respektowania już istniejących. W obliczu zachodzących przemian funkcjonalnych, niech będzie również ostrzeżeniem przed zagrożeniami i apelem o podjęcie wszystkich możliwych działań ochronnych, dopóki jest jeszcze co chronić.(abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this article is to present changes in ownership structure and functional assumptions of mansions and palaces located in the district of Sieradz. For the purpose of the work it was assumed that the study will be carried out in district of Sieradz with 35 villages in which are located mansions and palaces. Research in microscale allow more accurate analysis of the issues, permit in gathering detailed and complete data, both objective (inventory card) and subjective (evaluation of the technical condition). The task of this article is to draw attention to the value of mansions and palaces located within the district of Sieradz, because improper use of them resulted in huge losses for the cultural heritage of the region. Not only in the district of Sieradz but throughout Poland lacking awareness about value of the cultural landscape and the need to its maintenance. There is also no financial resources for their maintenance, the relevant legal provisions and respect for existing ones. In the face of occurring changes functional, let there be also a warning before the risks and appeal to take all possible protective measures until is what to protect.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przekształcenia własnościowe; Nieruchomości; Krajobraz kulturowy; Dziedzictwo kulturowe

EN

Ownership transformations; Real estate; Cultural landscape; Cultural heritage

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 22
• Strony: 43--64

Twórcy

autor

Alina Kubiak

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk Geograficznych, Instytut Geografii Miast i Turyzmu, Zakład Geoinformacji.

Bibliografia

• Czerner O., 2001, Drogi i bezdroża konserwacji zabytków w Polsce w końcu XX wieku, [w:] Kwiecińska J. (red.), Spotkania w Willi Struvego, wykłady o dziedzictwie kultury, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa, s. 227-233.
• Dekret z dnia 6 września 1944 roku o przeprowadzeniu reformy rolnej, Dz. U., 1944, nr 4, poz. 17.
• Dekret z dnia 6 września 1946 roku o ustroju rolnym i osadnictwie rolnym na obszarach Ziem Zachodnich i byłego Wolnego Miasta Gdańska, Dz. U., 1946, nr 49, poz. 279.
• Duniewska Z., 2013, Odpowiedzialność administracji i w administracji, Wolters Kluwer Polska S.A., Warszawa.
• Jasica P., 2007, Stary dworek w dobrych rękach, "Rzeczpospolita", nr 37, 13.02.2007.
• Kociubiński P.T., 2013, Powojenne przekształcenia własnościowe w świetle konstytucji, Wolters Kluwer Polska S.A., Warszawa.
• Krzysztofiak M., Luszniewicz A., 1979, Statystyka, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Murzyn-Kupisz M., 2010, Podmioty na rynku dziedzictwa kulturowego, "Studia Regionalne i Lokalne", 3(41), Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych Uniwersytetu Warszawskiego (EUROREG), s. 61-80.
• Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 18 stycznia 1945 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 roku o przeprowadzeniu reformy rolnej, Dz. U., 1945, nr 3, poz. 13.
• Pawlikowska-Piechotka A., 2003, Dwory o funkcjach turystycznych, "Ochrona Zabytków", 1/2, Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 171-181.
• Pruszyński J., 2001, Dziedzictwo kultury Polski, jego straty i ochrona prawna, Wydawnictwo Zakamycze, t. 1-2, Kraków.
• Pruszyński J., 2001, Liberum veto i zabytki, "Rzeczpospolita", 05.04.2001.
• Psyk-Piotrowska E., 2004, Społeczne konsekwencje przekształceń własnościowych w rolnictwie państwowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Rouba R., Cudny W., 2010, Monitorowanie zabytkowych rezydencji funkcjonujących na rynku usług hotelarskich w Polsce w latach 2002-2011, "Ochrona Zabytków", 1-4, Narodowy Instytut Dziedzictwa, s. 183-198.
• Rydel M., 2002, Powroty, "Spotkania z Zabytkami", 1, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa, s. 21-23.
• Rydel M., 2007, Raport o polskich dworach, "Spotkania z Zabytkami", 3, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa, s. 4-8.
• Sarnik-Konieczna M., 1999, Uratowane, "Cenne, Bezcenne, Utracone", 4(17).
• Sarnik-Konieczna M., 1999, Zespoły dworskie i pałacowo-parkowe, "Cenne, Bezcenne, Utracone", 5(17).
• Sobczyk M., 2000, Statystyka, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Steczkowski J., Zeliaś A., 1981, Statystyczne metody analizy cech jakościowych, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Tłoczek I., 1985, Dom mieszkalny na polskiej wsi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Ustawa z dnia 13 lipca 1990 roku o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, Dz. U., 1990, nr 51, poz. 298.
• Ustawa z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Dz. U., 2001, nr 57, poz. 603.
• Ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego, Dz. U., 2003, nr 64, poz. 592.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 roku o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz ustawy o działach administracji rządowej, Dz. U., 2007, nr 35, poz. 218.
• Wasilkowski J., 1969, Prawo własności w PRL, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wielka Encyklopedia PWN, 2004, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wycichowska B., 2002, Właściciele zespołów dworskich - analiza, "Spotkania z Zabytkami", 1, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Warszawa, s. 18-20.

Identyfikatory

DOI

11089/18222