Jakość życia gospodarstw domowych w Polsce w układzie wojewódzkim

• Autorzy: Tomasz Panek
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wzrost jakości życia społeczeństwa stanowi nadrzędny cel zarówno polityki społecznej jak i gospodarczej na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. W ostatnim dwudziestoleciu obserwujemy w kolejnych traktatach Unii Europejskiej coraz wyraźniejsze eksponowanie jako jednego z celów UE utrzymanie równowagi pomiędzy rozwojem gospodarczym i rozwojem społecznym, przy zachowaniu środowiska naturalnego oraz dziedzictwa kulturowego. Wzrost jakości życia i spójności społecznej jest także jednym z istotnych celów unijnej strategii Europa 2020. Poprawa jakości życia Polaków, poprzez zapewnienie stabilnego i wysokiego wzrostu gospodarczego, jest także głównym celem polskiej Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju do 2030 r. oraz Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju 2020. Prace nad stworzeniem systemu wskaźników monitorujących jakość życia prowadzone są od wielu lat przez instytucje międzynarodowe. UE i jej państwa członkowskie opracowały i od lat stosują w praktyce szeroką gamę wskaźników społecznych i środowiskowych, często występujących w systemach wskaźników zrównoważonego rozwoju. W 2011 r. powołano, z inicjatywy Eurostatu oraz Francuskiego Narodowego Instytutu Badań Statystycznych i Ekonomicznych (INSEE) Grupę Inicjatywną ds. Pomiaru Postępu, Dobrobytu i Zrównoważonego Rozwoju. Grupa ta zaproponowała zestaw wskaźników służących do pomiaru jakości życia. Nad uszczegółowieniem zaleceń dotyczących pomiaru jakości życia oraz opracowaniem ostatecznej listy wskaźników w tym obszarze pracuje aktualnie powołana przez Eurostat grupa ekspertów. W opracowaniu przedstawiona została koncepcja badania jakości życia w kontekście celów polityki społecznej oraz narzędzia umożliwiające ten pomiar. Jakość życia w kontekście polityki społecznej zdefiniowana jest przy tym na gruncie teorii potrzeb, czyli utożsamiana jest z poziomem zaspokojenia potrzeb społecznych. W ocenie jakości życia został uwzględniony zarówno wymiar obiektywny jak i subiektywny jego pomiaru. Ponadto przedstawione zostały powiązania pojęcia jakości życia z integracją społeczną i zrównoważonym rozwojem. Zaproponowaną metodykę pomiaru jakości życia zastosowano do jego pomiaru w Polsce w 2011 r. zarówno na poziomie ogólnokrajowym jak i na poziomie regionalnym (wojewódzkim). Dokonano także grupowania województw ze względu na podobieństwo struktury jakości życia gospodarstw domowych zarówno według ujęcia obiektywnego jak i subiektywnego. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

PL

Jakość życia w planie regionalnym; Województwo; Gospodarstwa domowe; Wskaźniki społeczne; Wskaźnik trwałego dobrobytu ekonomicznego; Polityka społeczna; Państwa członkowskie

EN

Quality of life in regional plan; Voivodship; Households; Social indicators; Index od Sustatainable Economic Welfare (ISEW); Societal policy; Member states

• Czasopismo: ISiD Working Papers
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 46
• Strony: 111

Twórcy

autor

Tomasz Panek

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Allardt, E. (1973), About dimensions of welfare. An exploratory analysis of a comparative Scandinavian survey, Research Group for Comparative Sociology, "University of Helsinki, Research Report", 1.
• Allardt, E. (1989), An updated indicator system: having, loving, being, "University of Helsinki, Working Papers", 48.
• Allardt, E. (1993), Having, loving, being: An alternative to the Swedish model of welfare research, w: M. Nussbaum, A. Sen. (red.), The Quality of Life. Clarendon Press, Oxford, 88-94.
• Azar, O. H. (2004), What sustains social norms and how they evolve? The case of tipping, "Journal of Economic Behaviour and Organization", 59, 49-64.
• Babakus, E., Ferguson, C. i Joreskog, K. (1987), Sensitivity of confirmatory maximum likelihood factor analysis to violation of measurement scale and distribution assumptions, "Journal of Marketing Research", XXIV, 222-228.
• Bennett, M. K. (1937), On measurement of relative national standards of living, "Quarterly Journal of Economics", 51(2), 317-335.
• Bollen, K. A. (1989), Structural equations with latent variables, John Wiley & Sons, Inc, New York.
• Berger-Schmitt, R. i Noll, H.-H. (2000), Conceptual framework and structure of a European System of Social Indicators, EuReporting Working Paper, 9, Centre for Survey Research and Methodology (ZUMA), Social Indicators Department, Mannheim.
• Campbell, A. i Converse, P. E. (1972), The human meaning of social change, Russell Sage Foundation, New York.
• Campbell, A., Converse, P. i Rodgers, W. (1976), The Quality of American life, Russell Sage Foundation, New York.
• Costanza, R., Fisher, B., Ali, S., Beer, C., Bond, L., Boumans, R., Danigelis, N. L., Dickinson, J., Elliott, C., Farley, J., Gayer, D. E., MacDonald G. L., Hudspeth, T., Mahoney, D., McCahill, L., McIntosh, B., Reed, B., Turab R. S., Rizzo, D. M., Simpatico, T. i Snapp, R. (2007), Quality of life: An approach integrating opportunities, human needs, and subjective well-being, "Ecological Economics", 61(2-3), 267-276.
• Diamantopoulos, A. i Siguaw, J. A. (2006), Formative vs. reflective indicators in measure development: Does the choice of indicators matter? "British Journal of Management", 17,263-282.
• Diener, E., Suh, E., Lucas, R. E. i Smith, H. L. (1999), Subjective well-being: Three decades of progress, "Psychological Bulletin", 125, 276-301.
• Drewnowski, J. (1970), Studies in the measurement of levels of living and welfare, Report 70.3, United Nations Research Institute for Social Development, Geneva.
• Drasgow, F. (1988), Polichoric and poliserial correlation, w: L. Kotz i N. L. Johnson (red.), Encyclopedia of statistical sience, 7, Wiley, New York, 69-77.
• Easterlin, R. A. (1974), Does economics growth improve the human lot? Some empirical evidence, w: P. A. David, M. W. Reder (red.), Nations and households in economic growth; essays in honor of Moses Abramowitz, Academic Press, New York, 89-125.
• Edwards, J. R. i Bagozzi, R. P. (2000), On the nature and direction of relationships between constructs and measures, "Psychological Methods", 5,155-174.
• Erikson, R. (1993), Descriptions of inequality: The Swedish approach to welfare research, w: M. Nussbaum i A. Sen, (red.), The quality of life. Clarendon Press, Oxford, 67-87.
• Eurostat (2011a), Sponsorship Group on Measuring Progress, Well-being and Sustainable Development, Final Report adopted by the European Statistical Committee, http://ec.europa.eu/eurostat/documents/42577/43503/SpG-Final-report-Progress-wellbeingand-sustainable-deve
• Eurostat (2011b), Measurement of the quality of life: TF3 Contribution to the summary report of the Sponsorship Group, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/quality_life/publications
• Frey, B. S. i Stutzer, A. (2000), Happiness prospers in democracy, "Journal of Happiness Studies", 1(1), 79-102.
• Frey, B. S. i Stutzer, A. (2002), What can economists learn from happiness research? "Journal of Economic Literature", XL(2), 402-435.
• Galtung, J. (1980): The basic needs approach, w: K. Lederer (red.), Human needs: A contribution in the current debate, Oelgeschlager, Gunn&Hain, Cambridge, MA., 55-125.
• Golinowska, S. (2011), O spójności, kapitale społeczny oraz europejskiej i polskiej polityce spójności, "Polityka Społeczna", 5-6.
• Gossen, H. H. (1854), Die entwicklung der gesetze des menschlichen verkehrs und der daraus fließenden regeln für menschliches handeln, przetłumaczony na angielski jako The laws of human relations and the rules of human action derived therefrom (1983), MIT Press, Cambridge, Mass.
• GUS (2012), Dochody i warunki życia ludności Polski (raport z badania EU-SILC 2011), Informacje i Opracowania Statystyczne, Warszawa.
• Huppert, F., Marks, N., Mickaelson, J. i Vittersø, J. (2013), ESS Round 6. Module on personal and social wellbeing - final module in template, Centre for Comparative Social Surveys, City University London, London.
• Huppert, F., Marks, N., Clark, A., Siegrist, J., Stutzer, A., Vittersø, J., Morten, W. (2009), Measuring well-being across Europe: description of the ESS well-being module and preliminary findings, "Social Indicators Research", 91(3), 301-315.
• Jóźwiak, J. i Podgórski, J. (2011): Statystyka od podstaw, PWE, Warszawa.
• Kot, S. M. (2004), Rozkłady dochodów, nierówności i dobrobyt w Polsce, w: S. M. Kot, A. Makowski i A. Węgrzecki (red.), Dobrobyt społeczny, nierówności i sprawiedliwość dystrybutywna, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków, 248-280.
• Krantz, D. H., Luce R. D., Suppes, P. i Tversky, A. (1971), Foundations of measurement, Volume I: Additive and polynomial representations, Dover Publications, Mineola.
• Maggino, F. (2009), The state of the art in indicators construction in the perspective of a comprehensive approach in measuring well-being of societies, Firenze University Press, Archivio E-Prints, Firenze.
• Nardo, M., Saisana, M., Saltelli, A. i Tarantola, S. (2011), Tools for composite indicators building, Paperback - European Commission, Dictus Publishing.
• Noll, H.-H. (2002), Towards a European System of Social Indicators: Theoretical framework and system architecture, "Social Indicators Research", 58, 47-87.
• Noll, H.-H. i Zapf W. (1994), Social indicators research: Societal monitoring and social reporting, w: I. Borg i P. Ph. Mohler, (red.), Trends and perspectives in empirical social research, de Gruyter, Berlin/New York, 1-16.
• OECD (1982), The OECD list of social indicators, Paris.
• OECD (2008): Handbook on constructing composite indicators. Methodology and user quide, OECD Publications, Paris.
• OECD (2011), Compedium of OECD well-being indicators, OECD Better Life Initiative, OECD Publishing, Paris.
• Panek, T. (2009), Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Panek, T. (2013), Monitoring jakości życia na poziomie regionalnym i lokalnym jako narzędzie wspierania polityki społecznej, w: Jakość życia w Polsce. Aktualny stan i wyzwania w świetle badań, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Panek, T. (2014), Poziom i jakość życia, w: Statystyka społeczna, PWE, Warszawa, 117-161.
• Panek, T. (2015), Analiza porównawcza subiektywnego dobrostanu w Europie w latach 2006-2012, "Wiadomości Statystyczne", 2.
• Panek, T. i Zwierzchowski, J. (2013), Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej, Teoria i zastosowania, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Pearl, J. (2014): The casual foundations of structural equation modeling, w: R. H. Hogle (red.), Handbook of struktural equation modeling, The Guilford Press, New York, 68-91.
• Diagnoza Społeczna 2011, red. J. Czapiński i T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2011, "Contemporary Economics", 5(3), 6-461.
• Ryan, R. M. i Deci, L. (2001), On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being, "Annual Review of Psychology", 52, 141-166.
• Rapley, M. (2003), Quality of life research. A Critical Introduction, Sage, London.
• Saltelli, A. (2007), Composite indicators between analysis and advocacy, "Social Indicators Research", 81, 65-77.
• Sen, A. (1985), Commodities and capabilities, North-Holland, Amsterdam.
• Szatur-Jaworska, B. (2008), Diagnoza i diagnozowanie w polityce społecznej, w: G. Firlit-Fesnak i M. Szylko-Skoczny (red.), Polityka społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Szukiełojć-Bieńkuńska, A. i Walczak, T. (2011), Statystyczny pomiar postępu społecznogospodarczego w zmieniającym się świecie, "Wiadomości Statystyczne", 7/8, 9-29.
• Szukiełojć-Bieńkuńska, A., Włodarczyk, J. i Piasecki, T. (2014), Terytorialne zróżnicowanie wybranych aspektów jakości życia w Polsce, "Wiadomości Statystyczne", 8, 23-39.
• Sharpe, A. i Salzman, J. (2004), Methodological choices encountered in the construction of composite indices of economic and social well-being, Center for the Study of Living Standards, Ottawa, CAN.
• Stiglitz, J. E., Sen, A. i Fitoussi, J-P. (2009), Report by the Commission on the Mauserement of Economic Performance and Social Progress, www.stiglitz-sen-fitoussi.fr
• Titmuss, R. M. (1968), Commitment to Welfare, Allen and Uwin, London.
• Titmuss, R. M. (1974), What is social policy? w: B. Abel-Smith, K. Titmuss (red.), Richard M. Titmuss. Social Policy: An Introduction, Allen and Unwin, London.
• Uebersax, J. S. (2006), The tetrachoric and polychoric correlation coefficients. Statistical methods for rater agreement, http//john-uebersax.com/stat/tetra.htm.
• Uusitalo, H. (1994), Social statistics and social reporting in the Nordic Countries, w: P. Flora, F. Kraus, H.-H. Noll i F. Rothenbacher (red.), Social statistics and social reporting in and for Europe, Informationszentrum Sozialwissenschaften, Bonn, 99-120.
• Wallace, C. D. i Abbott, P. A. (2007), From quality of life to social quality: Relevance for work and care in Europe, "Calitatea Vietii Revista de Politici Sociale", 18(1-2), 109-123.
• Zapf, W. (1984), Individuelle wohlfahrt: Lebensbedingungen und wahrgenommene lebensqualität, w: W. Glatzer i W. Zapf. (red.), Lebensqualität in der Bundesrepublik, Campus, Frankfurt a.M./New York, 13-26.