Przemiany męskości i relacji rodzinnych w polskich telesagach

• Autorzy: Krzysztof Arcimowicz

Warianty tytułu

Transformations of Masculinity and Family Relationships in Polish TV Sagas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W Polsce telesagi są najpopularniejszymi programami, które skupiają uwagę milionów widzów. Niniejszy artykuł analizuje wybrane seriale telewizyjne emitowane w latach 1990- 2013. Publikacja stanowi omówienie wyników ilościowej analizy zawartości telesag oraz podejścia dyskursywno-historycznego. Celem artykułu jest ukazanie sposobu konstruowania serialowego dyskursu dotyczącego męskości i rodziny oraz zmiany w jego obszarze na przestrzeni czasu. Zostaną przedstawione dwa główne dyskursy na temat męskości - tradycyjny i nowoczesny. Analiza objęła obszary problemowe związane z wykonywaniem obowiązków domowych i opieką nad dzieckiem. Tekst poświęcony jest także nowym wizerunkom mężczyzn: samotnemu ojcu, opiekunowi dziecka, partnerowi kobiety, ojcu homoseksualnemu czy niańkowi. (abstrakt oryginalny)

EN

In Poland TV sagas are the most popular programs which focus the attention of millions of viewers. This paper provides an analysis of selected TV series, broadcast in the period 1990-2013. The article discusses the results of quantitative analysis of the TV sagas as well as the discourse-historical approach. The objective of the paper is to demonstrate how the TV series discourse relating to masculinity and family is constructed and how it has changed. The article presents two main discourses on masculinity - traditional and modern. The analysis included the problem areas associated with doing household chores and child caring. The text is also devoted to new images of men: a single father, a child's carer, a woman's partner, a homosexual father and a male nanny. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Małżeństwo; Procesy społeczne; Przemiany społeczne; Mężczyzna; Obszary problemowe

EN

Marriage; Social process; Social change; Men; Problem areas

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 51
• Strony: 21--38

Twórcy

autor

Krzysztof Arcimowicz

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• Allen R. C. (1995), Introduction, [w:] Allen R. C. (ed.), To Be Continued. Soap Opera Around the World, London-New York, s. 2-5.
• Arcimowicz K. (2003), Obraz mężczyzny w polskich mediach. Prawada - fałsz - stereotyp, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, s. 25-57.
• Arcimowicz K. (2013b), Rodziny z wyboru w polskich filmach oraz telesadze "Barwy Szczęścia", raport niepublikowany.
• Arcimowicz K. (2013a), Dyskursy o płci i rodzinie w polskich telesagach. Analiza seriali obyczajowych najpopularniejszych na początku XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie "Żak", Warszawa..
• Biskupska K. (2012), O obrazie w perspektywie analizy dyskursu. Kreowanie wizerunku Jana Pawła II w przekazie wizualnym "Gazety Wyborczej", "Studia Socjologiczne", nr 1, s. 245-268.
• Buchalska Z. (1990), Awantura o Racewiczów, "Antena", nr 44, s. 16.
• Butler J. G. (2007), Television. Critical Methods and Application, Lawrence Erlbaum Associates, Mahwah, New Jersey.
• Cantor M. B., Pingree S. (1997), Opera mydlana, "Dialog", s. 116-124.
• Chmura-Rutkowska I., Ostrouch J. (2007), Mężczyźni na przełęczy życia. Studium socjopedagogiczne, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, s. 277-286.
• Chouliariaki L., Fairclough N. (1999), Discourse in Late Modernity, Edinburgh University Press, Edinburgh.
• Connell R. W. (1995), Masculinities, University of California Press, Berkeley-Los Angeles, s. 71-86.
• Dijk T. A. van (2001), Badania nad dyskursem, [w:] T. A. van Dijk (red.), Dyskurs jako struktura i proces, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 9-32.
• Fairclough N. (2003), Analysing Discourse. Textual Analysis for Social Research, Routledge, Londo.
• Fiske J. (1987), Television Culture, Routledge, London-New York, s. 37-47.
• Fuszara M. (2006), Kobiety w polityce, Trio, Warszawa, s. 12-17.
• Goffman E. (1979), Gender Advertisements, Harvard University Press, Cambridge MA, s. 10-27.
• Halawa M. (2003), Klan i okolice. Magia telewizji w działaniu, "Kultura Popularna", nr 2, s. 19-32.
• Halawa M. (2006), Życie codzienne z telewizorem, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa, s. 116-151.
• Hobson D. (2003), Soap Opera, Polity Press, Cambridge.
• Kienpointner M. (1992), Alltagslogic. Struktur and Funktion von Argumentationsmustern, Frommann Holtzboog, Stuttgart-Bad Cannstatt.
• Kimmel M. S. (1987), Rethinking masculinity: new directions in research, [w:] M. S. Kimmel (red.), Changing Men: New Directions in Research on Men and Masculinity, Sage Publications, Newbury Park, s. 9-24.
• Kimmel M. S. (1992), Foreword, [w:] S. Craig (ed.), Men, Masculinity and the Media, Sage Publications, London, s. XI-XII.
• Kisielewska A. (2009), Polskie tele-sagi - mitologie rodzinności, Wydawnictwo Rabid, Kraków.
• Kochanowski J. (2008), Poza funkcją falliczną. Płeć w perspektywie społecznej teorii queer, [w:] M. Bieńkowska-Ptasznik, J. Kochanowski (red.), Teatr płci. Eseje z socjologii gender, Wydawnictwo "Wschód-Zachód", Łódź, s. 236-260.
• Krzyżanowska N. (2012), Wokół koncepcji demokracji. Parytet płci w świetle polskiego dyskursu prasowego, "Studia Socjologiczne", nr 1, s. 199-223.
• Krzyżanowski M. (2010), The Discursive Construction of European Identities, Frankfurt am Main.
• Łaciak B. (2007), Obraz rodziny w polskich serialach obyczajowych, [w:] J. Izdebska (red.), Media elektroniczne kreujące obraz rodziny i dziecka, Trans-Humana Wydawnictwo Uniwersyteckie, Białystok, s. 115-131.
• Łaciak B. (2013), Kwestie społeczne w polskich serialach obyczajowych - prezentacje i odbiór. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Akademickie "Żak", Warszawa, s. 253-377.
• Malinowska E. (2002), Feminizm europejski: demokracja parytetowa a polski ruch kobiet. Socjologiczna analiza walki o równouprawnienie płci, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Nijakowski L. (2008), Mowa nienawiści w świetle teorii dyskursu, [w:] A. Horolets (red.), Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008, s. 113-133.
• Nowicki P. (2000), Kwiat naszego sekretu, czyli o telenoweli, "Kino", nr 7-8, s. 27-30.
• Nowicki P. (2006), Co to jest telenowela, Biblioteka Laboratorium Reportażu, Warszawa.
• Oglądalność polskich i zagranicznych seriali TVP1, TVP2, Polsat, TVN we wrześniu, październiku, listopadzie 2009 ze szczególnym uwzględnieniem nowości jesiennej ramówki (2009), analiza i oprac. J. Reisner, Biuro Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Departament Programowy, Warszawa, http://www.krrit.gov.pl/Data/Files/_public/Portals/0/kontrola/program/widownia_ serial09_112009_2.pdf, 30.12.2009
• Pankowska D. (2005), Wychowanie a role płciowe, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, s. 139-142.
• Ratuszniak B. (2009), M jak miłość zarobiło 570 mln złotych, portal Media2.pl, 23 listopada 2009, http://media2.pl/media/58921-M-jak-Milosc-zarobilo-570-mln-zlotych.html, 12.12.2010.
• Reisigl M. (2010), Dyskryminacja w dyskursach, "Tekst i Dyskurs - Text und Diskurs", nr 3, s. 27-61.
• Reisigl M., Wodak R. (2009), The Discourse-Historical Approach, [w:] R. Wodak, M. Meyer (eds.), Methods of Critical Discourse Analysis, Sage Publications, London, s. 87-12.
• Sikorska M. (2012), Życie rodzinne we współczesnej Polsce, [w:] A. Giza, M. Sikorska (red.), Współczesne społeczeństwo polskie, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa, s. 203-206.
• Slany K. (2002), Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
• Species. Praktyczny przewodnik po świecie młodych mężczyzn (2008), Discovery Communication Europe Ltd., London.
• Starego K. (2011), Dyskurs, [w:] M. Cackowska, L. Kopciewicz, M. Palaton, P. Stańczyk, T. Szkudlarek (red.), Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Przyczynek do rekonstrukcji pedagogiki kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 26-36.
• Walby S. (1990), Theorizing Patriarchy, Blackwell, Oxford.
• Wodak R. (2008), Dyskurs populistyczny: retoryka wykluczenia a gatunki języka, [w:] A. Duszak, N. Fairclough (red.), Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, Universitas, Kraków, s. 185-213.
• Wodak R. (2011), Wstęp. Badania nad dyskursem - ważne pojęcia i terminy, [w:] M. Krzyżanowski, R. Wodak (red.), Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa, s. 11-28.
• Wodak R., Krzyżanowski M., Glosariusz terminów, [w:] M. Krzyżanowski, R. Wodak (red.), Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa, s. 315-316.
• Wodak R., Meyer M. (2009), Critical Discourse Analysis: History, Agenda, Theory and Methodology, [w:] R. Wodak, M. Meyer (eds.), Methods of Critical Discourse Analysis, Sage Publications, London, s. 1-33.
• Wyżlic M. (2007), Model rodziny w telenowelach Delii Fiallo, Wydawnictwo KUL, Lublin.