Władza w intymnych związkach heteroseksualnych refleksja nad badaniem władzy w kontekście równości płci

• Autorzy: Ewa Krzaklewska , Anna Ratecka

Warianty tytułu

Power in Heterosexual Intimate Relations Reflection on Researching Power Relations in the Context of Gender Equality

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł podejmuje refleksję nad badaniem relacji władzy w intymnych związkach heteroseksualnych w kontekście równości płci. Punktem wyjścia jest propozycja opisu dynamiki władzy sformułowana przez Ronalda E. Cromwella i Davida H. Olsona, uwzględniająca jej trzy wymiary: podstawy, procesy i efekty. Tekst jest próbą uzupełnienia tej klasycznej już na gruncie socjologii rodziny propozycji o perspektywę płci społeczno-kulturowej. Celem proponowanych w tekście analiz jest pokazanie, że normy dotyczące ról kobiet i mężczyzn, a także bazujące na nich ideologie płci partnerów mają wpływ na każdy wymiar władzy w związku, modyfikując znaczenie tych wymiarów. Proponowane rozważania stanowią próbę odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób płeć społeczno-kulturowa kształtuje relacje władzy w heteroseksualnych związkach intymnych? Efektem tych rozważań jest zaproponowany model teoretyczny do badania relacji władzy w związkach heteroseksualnych. (abstrakt oryginalny)

EN

The article reflects upon studies on power relations within intimate heterosexual relations in the context of gender equality. The starting point in the analysis of power from such a perspective is the proposition of Ronald E. Cromwell and David H. Olson to describe power dynamics taking into account its three dimensions: bases of power, power processes, power outcomes. This paper is an attempt to further develop this classic position by adding the gender perspective to it. The aim of the article is to illustrate that gender norms concerning both men and women as well as gender ideologies of partners in a relationship impact all three dimensions of power, modifying their meaning and impact. We attempt to answer the question of how gender shapes the power relations in intimate heterosexual relationships. An outcome of this discussion is a theoretical model for investigating power within heterosexual relationships. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rodzina; Władza; Badania socjologiczne

EN

Family; Power; Sociological research

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 51
• Strony: 149--167

Twórcy

autor

Ewa Krzaklewska

• Uniwersytet Jagielloński

autor

Anna Ratecka

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• Antosz P. (2012), Równe traktowanie standardem dobrego rządenia. Raport z badań sondażowych, Uniwerystet Jagielloński, Kraków.
• Atkinson M. P., Greenstein T. N., Lang M. M. (2005), For women, breadwinning can be dangerous: Gendered resource theory and wife abuse, "Journal of Marriage and Family", Vol. 67, No. 5, s. 1137-1148.
• Avotri J. Y., Walters V. (2001), We women worry a lot about our husbands: Ghanaian women talking about their health and their relationships with men, "Journal of Gender Studies", Vol. 10, No. 2, s. 197-211.
• Backhans M. C., Bo B., Lars L., Månsdotter A. (2009), Pioneers and laggards - is the effect of gender equality on health dependent on context?, "Social Science & Medicine", Vol. 68, No. 8, s. 1388-1395.
• Bianchi S. M., Milkie M. A., Sayer L. C., Robinson J. P. (2000), Is anyone doing the housework?, "Trends in the Gender Division of Household Labor", Vol. 79, No. 1, s. 191-228.
• CBOS (2010), Czas wolny Polaków, Warszawa.
• CBOS (2012), Potrzeby prokreacyjne oraz preferowany raz realizowany model rodziny, Warszawa.
• CBOS (2013), O roli kobiet w rodzinie, Warszawa.
• Connell R. W. (2005), Masculinities, University of California Press, Berekeley-Los Angeles.
• Cromwell R. E., Olson D. H. (eds.) (1975), Power in families, Sage/Wiley, San Francisco.
• Duch-Krzystoszek D. (2007), Kto rządzi w rodzinie. Socjologiczna analiza relacji w małżeństwie, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Evertsson L., Nyman C. (2011), Unpacking the concept of negotiation in research on couples and families, "International Journal of Humanities and Social Science", Vol. 1, No. 10, s. 70-76.
• Ferree M. M. (1990), Beyond separate spheres: Feminism and family research, "Journal of Marriage and Family", Vol. 4, No. 52, s. 866-884.
• Foucault M. (1995), Historia seksualności, przeł. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Czytelnik, Warszawa.
• Generations and Gender Programme (2012), Generations and Gender Survey, http://www.ggpi.org/images/stories/Survey_Instruments/GGS_Wave2_Questionnaire_V.2.0.pdf, 3.11.2014.
• Gober G. (2010), National Synthesis Report, Poland. Gender and Economic Choice Study.
• González M. M., Diez M., López F., Martínez E., Morgado B. (2012), Family Diversity and Reconciliation Strategies. Final Report, Diversia Sub-Project.
• Gustafsson S. (2003), Neoklasyczna ekonomia feministyczna: garść przykładów, [w:] A. Geske, J. Plantega (red.), Ekonomia i płeć, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
• Hochschild A. R. (1989), The Second Shift. Working Parents and the Revolution at Home, Viking Adult, New York.
• Hochschild A. R. (2003), The Commercialization of Intimate Life: Notes from Home and Work, University of California Press, Berkeley CA.
• Holter O. G., Svare H., Egeland C. (2009), Gender Equality and Quality of Life. A Norwegian Perspective, The Nordic Gender Institute, Oslo.
• IMAGES (2013), International Men and Gender Equality Survey (IMAGES). Survey Question- naires. International Social Survey Programme 2012.
• ISSP (2012), International Social Survey Programme.
• Knudson-Martin C. (2009), An unequal burden: Gendered power in diabetis care, [w:] C. Knudson-Martin, A. R. Mahoney (eds.), Couples, Gender and Power. Creating Change in Intimate Relationships, Springer Publishing Co., New York.
• Knudson-Martin C., Mahoney A. R. (2009), Gender equality in intimate relationships, [w:] C. Knudson-Martin, A. R. Mahoney (eds.), Couples, Gender and Power. Creating Change in Intimate Relationships, Springer Publishing Co., New York.
• Komter A. (1989), Hidden power in marriage, "Gender & Society", Vol. 3, No. 2, s. 187-216.
• Kotowska I., Sztanderska U., Wóycicka I. (2007), Kobiety w pracy i w domu - rekomendacje dla polityków. Raport z badań "Aktywność zawodowa i edukacyjna a obowiązki rodzinne w Polsce", Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa.
• Krzaklewska E. (2011), Reconciliation of Family, Professional and Personal Life in Various Types of Families in Małopolska. Results of Research Conducted within the Scope of the Diversia Project, Kraków.
• Krzaklewska E. (2014), Measuring Gender Equality - Analysing Dimensions, Embracing Areas, Considering Contexts, GEQ Working Papers, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Krzaklewska E., Ratecka A., Slany K. (2011), Dyskryminacja ze względu na płeć, stan cywilny, stan rodzinny, projekt "Równe Traktowanie Standardem Dobrego Rządzenia", Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Mahoney A. R., Knudson-Martin C. (2009), Gender equality in intimate relationships, [w:] C. Knudson-Martin, A. R. Mahoney (eds.), Springer Publishing Co., New York.
• Mikołajczyk-Lerman G. (2006), Mężowie i żony. Realizacja ról małżeńskich w rodzinach wielkomiejskich, Wydawnictwo Uniwerstytetu Łódzkiego, Łodź.
• Neyer G., Lappegård T., Vignoli D. (2013), Gender equality and fertility: Which equality matters?, "European Journal of Population/Revue européenne de Démographie", Vol. 29, No. 3, s. 245-72.
• Nordenmark M., Nyman C. (2003), Fair or unfair? Perceived fairness of household division of labour and gender equality among women and men: The Swedish case, "The European Journal of Women's Studies", Vol. 10, No. 2, s. 181-209.
• Ostrouch-Kamińska J. (2011), Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów: studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
• Ott N. (1995), Fertility and division of work in the family, [w:] E. Kupier, J. Sap (red.), Out of Marigin: Feminist Perspectives on Economics, Routledge, London-New York.
• Pyke K. D. (1996), Class-based masculinities: The interdependence of gender, class, and interpersonal power, "Gender & Society", Vol. 10, No. 5, s. 527-549.
• Ratecka A. (2007), Władza w małżeństwach, w których żony zarabiają więcej niż mężowie, nieopubliowana praca magisterska, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Ratecka A. (2011), Niedokończona egalitaryzacja - o władzy w polskich małżeństwach, [w:] K. Slany, B. Kowalska, M. Ślusarczyk (red.), Kalejdoskop genderowy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Safilios-Rothschild C. (1976), A macro- and micro-examination of family power and love: An exchange model, "Journal of Marriage and the Family", Vol. 38, No. 2, s. 355-362.
• Sayer L. C. (2005), Gender, Time and Inequality: Trends in women's and men's paid work, unpaid work and free time, "Social Forces", Vol. 84, No. 1, s. 285-303.
• Scott J. (2006), Władza, Wydawnictwo Sic!, Warszawa, s. 168.
• Sikorska M. (2009), Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko. O nowym układzie sił w polskich rodzinach, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
• Sörlin A., Lindholm L., Ng N., Ohman A. (2011), Gender equality in couples and self-rated health. A survey study evaluating measurements of gender equality and its impact on health, "International Journal for Equity in Health", Vol. 10, No. 1, s. 10-37.
• Steil J. (1997), Marital Equality: Its Relationship to the Well-Being of Husbands and Wives, Sage, Newbury Park CA.
• Thompson L., Walker A. J. (1989), Gender in families: Women and men in marriage, work and parenthood, "Journal of Marriage and the Family", Vol. 51, No. 4, s. 845-871.
• Thompson L., Walker A. J. (1995), The place of feminism in family studies, "Journal of Marriage and the Family", Vol. 57, s. 847-865.
• Tichenor V. (1999), Status and income as gendered resources: The case of marital power, "Journal of Marriage and Family", Vol. 61, No. 3, s. 638-650.
• Titkow A., Duch-Krzystoszek D., Budrowska B. (2004), Nieodpłatna praca kobiet. Mity, realia, perspektywy, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
• Tobiasz-Adamczyk B., Woźniak B. (2014), Quaity of Life and Wellbeing, GEQ Working Papers, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Vogler C., Pahl J. (1994), Money, power and inequity within marriage, "The Sociological Review", Vol. 42, No. 2, s. 263-288.
• Vogler C. (1998), Money in the household: Some underlying issues of power, "The Sociological Review", Vol. 46, No. 4, s. 687-713.
• Weber M. (2002), Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa (wyd. oryg. 1920).
• West C., Zimmermann D. (1987), Doing gender, "Gender and Society", Vol. 1, No. 2, s. 125-151.
• Wilkie J. R., Ferree M. M., Ratcliff K. S. (1998), Gender and fairness: Marital satisfaction in two-earner couples, "Journal of Marriage and Family", Vol. 60, No. 3, s. 577-594.
• Yang W., Yen P. (2011), A comparative study of marital dissolution in East Asian societies: Gender attitudes and social expectations towards marriage in Taiwan, Korea and Japan, "Asian Journal of Social Science", Vol. 39, Issue 6, s. 751-775.