PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2013 | nr 3 | 5--20
Tytuł artykułu

Problematyka samoobrony na tle zakazu użycia siły zbrojnej w prawie międzynarodowym

Warianty tytułu
The Issue of Self-Defence in Light of the International Law Prohibition to Use Military Force
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Problematyka artykułu nawiązuje do klasycznej, ale niezwykle ważnej i aktualnej w praktyce międzynarodowej problematyki zakazu użycia siły, zwłaszcza siły zbrojnej. Dotyczy bowiem możliwości podejmowania i realizowania przez państwa działań zbrojnych pod postacią samoobrony. Prawo każdego państwa do użycia siły w ramach samoobrony było i jest postrzegane jako jedno z praw fundamentalnych, gwarantowanych zarówno przez zwyczajowe, jak i pozytywne prawo międzynarodowe. Jego realizacja w praktyce budzi jednak wiele kontrowersji i pytań. Są one związane zarówno z ewolucją samej instytucji samoobrony, jak również z nowymi tendencjami w zakresie legalizowania różnych akcji zbrojnych dokonywanych poza ramami Karty Narodów Zjednoczonych. Autor prezentuje te tendencje, zwłaszcza w kontekście działań zbrojnych podejmowanych przez państwa w sytuacji potencjalnego zagrożenia atakami terrorystycznymi, a określanych jako uprzedzające i prewencyjne użycie siły. W konkluzji autor stwierdza, że o ile w wypadku zbrojnej operacji uprzedzającej uzasadnione jest odwoływanie się do konstrukcji prawnej samoobrony, o tyle w wypadku zbrojnej operacji prewencyjnej jest to znacznie bardziej ryzykowne, a wręcz nieuprawnione. Prewencyjne użycie siły zbrojnej nie spełnia bowiem kryteriów legalności samoobrony - zarówno tych określonych w Karcie Narodów Zjednoczonych, jak i tych wynikających z prawa zwyczajowego. (abstrakt oryginalny)
EN
The subject of this paper touches upon the prohibition to use force, and military force in particular, by States in self-defence. This is a classical example of an important and still very topical issue in international law practice. The right of each State to self-defence is perceived as one of the fundamental rights provided for in customary as well as positive international law. And yet, the exercise of this right has always raised many controversies and questions resulting, on the one hand, from the fact that the concept of self-defence has evolved over years, and, on the other hand, because of the recent tendencies to legalise different military actions carried out outside the framework of the United Nations Charter. These tendencies, presented in the paper in the context of military actions taken by states in situations of a potential terrorist attack, are described as either a pre-emptive, or a preventive use of military force. The author then concludes that although in the event of a pre-emptive military action taken by a State in reliance of its right to self-defence it may be justified to rely on the legal construction of self-defence, in the context of a preventive military operation, such reliance would be much more risky, if not inadmissible. A preventive use of military force fails to meet the criteria of legality of self-defence set forth in the UN Charter, as well as those resulting from international customary law. (original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
5--20
Opis fizyczny
Twórcy
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Bibliografia
  • A. Gentilis, De iure belli libri tres (1958), ks. I, rozdz. II.
  • A. Jacewicz, Pojecie siły w Karcie Narodów Zjednoczonych, Warszawa 1977.
  • B. Winiarski, Wybór źródeł do nauki prawa międzynarodowego, Warszawa 1938.
  • D. Kretzmer, The Inherent Right to Self-Defence and Proportionality in Ius ad Bellum, European Journal of International Law, 2013, nr 1.
  • Dz. U. 1920, Nr 35, poz. 200.
  • Dz. U. 1929, Nr 63, poz. 489.
  • Dz. U. 1947, Nr 23, poz. 90.
  • G. Nolte, Multipurpose Self-Defence, Proportionality Disoriented. A Response to D. Kretzmer, European Journal of International Law, 2013, nr 1.
  • I Konwencja haska: Dz. U. 1930, Nr 9.
  • I. Brownlie, International Law and the Use of Force by States, Oxford 1963.
  • ICJ Reports 1986.
  • IDI 10 A Res., 27 oct. 2007, Problemes actuels du recours a la force en droit international. Legitime defense.
  • J. Balicki, Pojecie agresji w prawie międzynarodowym, Warszawa 1952.
  • J. Barcik, T. Srogosz, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2004.
  • J. Brunee, S.J. Toope, The Use of Force: International Law after Iraq, International and Comparative Law Quarterly 53, 2004.
  • J. Gilas, Prawo międzynarodowe, Toruń 1977.
  • J. Kiwerska, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego USA, Biuletyn Instytutu Zachodniego w Poznaniu 2010, nr 40.
  • J. Kranz, Między wojną a pokojem: świat współczesny wobec użycia siły zbrojnej, w: idem (red.), Świat współczesny wobec użycia siły zbrojnej, Warszawa 2009.
  • J. Makowski, Prawo międzynarodowe, cz. 1, Warszawa 1930.
  • J. Symonides, Zakaz użycia siły we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Stosunki Międzynarodowe 1990, nr 11.
  • J. Symonides, Zasada powstrzymywania się przez państwo w stosunkach międzynarodowych od uciekania się do groźby lub stosowania siły, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 1969, z. 37.
  • J.L. Kunz, Bellum iustum and bellum legale, American Journal of International Law 45, 1951, nr 3.
  • K. Łasak, Użycie siły, w: A. Przyborowska-Klimczak, D. Pyć (red.), Leksykon prawa międzynarodowego publicznego, Warszawa 2012.
  • K. Skubiszewski, Use of Force by States. Collective Security. Law of War and Neutrality, w: M. Sorensen (red.), Manual of Public International Law, London-Melbourne-Toronto-New York 1968.
  • L. Gelberg, Pakt Paryski z 27 sierpnia 1928 r., Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Służby Zagranicznej 1955, nr 1.
  • L. Gelberg, Prawo międzynarodowe i historia dyplomatyczna, t. 2, Warszawa 1958.
  • Legality of the Threat of Use of Nuclear Weapons, ICJ Reports 1996.
  • M. Bothe, Terrorism and the Legality of Pre-Emptive Force, European Journal of International Law 14, 2003, nr 2.
  • M. Kowalski, Napaść zbrojna w prawie międzynarodowym - w poszukiwaniu współczesnej definicji, Studia Prawnicze 2008, z. 3 (177).
  • M. Król, Zagadnienie agresji w prawie międzynarodowym, Wilno 1939.
  • M. Marcinko, Wyprzedzające a prewencyjne użycie siły, Międzynarodowe Prawo Humanitarne 1, 2010.
  • M. Muszkat (red.), Zarys prawa międzynarodowego publicznego, Warszawa 1956.
  • M.C. Waxman, Regulating Resort to Force: Form and Substance of the UN Charter Regime, European Journal of International Law, 2013, nr 1.
  • M.M. Malinowski, Amerykańska operacja militarna w Afganistanie a prawo państwa do samoobrony, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2006, z. 1.
  • M.M. Malinowski, Interwencja "sił międzynarodowych" w Iraku w świetle prawa międzynarodowego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2004, z. 4.
  • M.N. Shaw, Prawo międzynarodowe, Warszawa 2000.
  • O. Corten, Regulating Resort to Force: A Response to M. Waxmann from a "Bright-Liner", European Journal of International Law, 2013, nr 1.
  • Orzeczenie MTS w sprawie Nikaragui (Sprawa działalności paramilitarnej i militarnej USA w i przeciwko Nikaragui), ICJ Reports 1986.
  • P. Zajadło-Węglarz, Samoobrona, w: A. Przyborowska-Klimczak, D. Pyć (red.), Leksykon prawa międzynarodowego publicznego, Warszawa 2012.
  • R. Kupiecki, Doktryny bezpieczeństwa państw i organizacji międzynarodowych. Miedzy planowaniem obronnym a dyplomacją publiczną, w: J. Kranz (red.), Świat współczesny wobec użycia siły zbrojnej, Warszawa 2009.
  • R. Kwiecień, Aksjologia prawa międzynarodowego a siła zbrojna w perspektywie historycznej, w: J. Kranz (red.), Świat współczesny wobec użycia siły zbrojnej, Warszawa 2009.
  • R.P. Rouillard, The Caroline Case: Anticipatory Self-Defence in Contemporary International Law, Miskolc Journal of International Law 1, 2004, nr 2.
  • T. Gadkowski, Agresja i jej nowe rozumienie u progu XXI wieku, w: Z. Drozdowicz (red.), Stary kontynent w nowym tysiącleciu, Poznań 2002.
  • W. Czapliński, A. Wyrozumska, Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2004.
  • W. Czapliński, Interwencja w Iraku z punktu widzenia prawa międzynarodowego, Państwo i Prawo 2004, z. 1.
  • W. Czapliński, Odpowiedzialność za naruszenie prawa międzynarodowego w związku z konfliktem zbrojnym, Warszawa 2009.
  • W. Czapliński, Skutki prawne nielegalnego użycia siły w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 1993.
  • W. Morawiecki, Walka o definicję agresji w prawie międzynarodowym, Warszawa 1956.
  • Y. Dinstein, War, Agression and Self-Defence, Cambridge 2001.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171429620

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.