Sposoby poznania relacji przyczynowych w ekonomii : argument na rzecz sceptycyzmu

• Autorzy: Mariusz Maziarz
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Współczesna ekonomia wykorzystuje trzy sposoby poznania zależności przyczynowych. W ograniczonym (ze względu na trudności epistemologiczne w izolowaniu oraz koszty) stopniu wykorzystuje się metodę doświadczalną. Z powodu występujących trudności, ekonomiści posługują się teoretycznymi, apriorycznymi modelami, które odpowiadają eksperymentom myślowym. Rozwój metod ekonometrycznych doprowadził do stworzenia testów przyczynowości. Wyniki uzyskane za pomocą każdej z metod są niepewne. Przegląd literatury z zakresu filozofii ekonomii oraz analiza niedawnych badań ekonomicznych prowadzi do wniosku, iż należy zachować pewną dozę sceptycyzmu do wniosków o przyczynowości. W celu uprawdopodobnienia wiedzy o przyczynie i skutku proponuje się wykorzystanie trzech metod: doświadczeń do określenia aksjomatów budowanych teorii, dedukcji relacji przyczynowych na podstawie modeli z zastosowaniem redukcji ontologicznej oraz ekonometrycznych testów przyczynowości do weryfikacji wyciągniętych wniosków. (abstrakt oryginalny)

EN

There are three epistemic ways of discovering causality in the contemporary economics. Experiments are applied in a limited number of cases due to the problem of isolation and their costs. Because of these obstacles, economists use theoretical models (i. e. thought experiments). The development of econometrics led to construction of causality-testing methods. Findings based on any of these methods are uncertain. The literature review and case studies of recent economic researches show that scepticism is necessary in causal analysis of an economic phenomenon. In order to make knowledge on what is a cause and what is an effect more justified, one should apply all three methods. Experiments should be used to discover good axioms for theories. Causes and effects should be deduced from theories and models. Then, hypotheses are to be econometrically tested. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Analiza przyczynowości; Metody ekonometryczne

EN

Causality analysis; Econometric methodology

• Czasopismo: Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 2
• Strony: 59--81

Twórcy

autor

Mariusz Maziarz

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, student

Bibliografia

• A. Gibbard, H. Varian, Economic Models, "The Journal of Philosophy", tom 75, nr 11, 1978, 664-677.
• A. Marshall, Principles of Economy, 1890, http://www.econlib.org/library/Marshall/marP.html, 14.04.2013.
• A. Zellner, Causality in Econometrics, [w:] K. Brunner, A. Meltzer, Three Aspects of Policy Making: Knowledge, Data and institutions, North Holland 1979, str. 9-54.
• Arystoteles, Introductory Reading, tłum. Irwin T. I., Fine G., Cambridge 2009, s. 5.
• B. Ryssel, The Problems of Philosophy, 1912, opublikowane na http://www.ditext.com/russell/russell.html przez Andrew Chrucky w 1998, dostęp: 10.04.2013.
• C. Granger, Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods, "Econometrica", tom 37, nr 3, str. 424-438.
• C. Reinhart, K. Rogoff, Growth in a Time of Debt, "NBER Working Paper", nr 15639, 2010.
• D. Fair, Causation and the Flow of Energy, Erkenntnis, tom 14, nr 3, 1979, str. 219-250.
• D. Kahneman, A. Tversky, Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk, "Econometrica", tom 47, nr 2, str. 263-292.
• D. Stern, From corrletaion to Granger causality, "Crawdford School Research Paper", nr 13, 2011, str. 1-36.
• F. Knight, Risk, Uncertainty and Profit, New York 1921 (2005), s. 233.
• F. Machlup, Situational Determinism in Economics, "The British Journal for the Philosophy of Science", tom 23, nr 3, 1974, str. 275-289.
• F. Massoud i in. Principles and philosophy of modeling in biomedical research, "FASEB J", tom 12, nr 3, 1998, str. 275-285.
• H. Feigl, Notes on Causality, [w:] Readings in the Philosophy of Science, Appleton-Century-Crofts, 1953, str. 408-418.
• H. Simon i in., Essays On The Structure Of Social Science Models, Cambridge 1963.
• J. Geweke i in., Comparing alternative tests of causality in temporal systems. Analytic results and experimental evidence, "Journal of Econometrics", tom 21, nr 2, str. 161-194.
• J. Heckman, Econometric Causality, "NBER Working Paper", nr 13934, New York 2008.
• J. Pearl, Causality: Models, Reasoning and Inference, "Economic Theory", nr 19, str. 675-685.
• J. Pringle, Models of muscle, "Models and Analogues in Biology. Symposium of the Society for Experimental Biology", nr 14, str. 41-68, Academic Press, Nowy Jork.
• J. Smith, From Reinhart&Rogoff's own data: UK GDP increased fastest when debt-to-GDP ratio was highest - and the debt ratio came down, "Prime Economics", http://www.primeeconomics.org/articles/1785, 20. kwietnia 2013 (dostęp: 4.03.2015).
• J. Wilson, Causality, [w:] The Philosophy of Science, An Encyclopedia, Routledge, str. 82-85.
• J. Woodward, Making Things Happen, Oxford 2003.
• K. Hoover, Automatic Inference of the Contemporaneous Causal Order of a System of Equations, "Econometric Theory", tom 21, nr 1, 2005, str. 69-77.
• K. Hoover, Causality in Economics and Econometrics, [w:] L. Blume, S. Durlauf (red.), New Palgrave Dictionary of Economics, Palgrave MacMillan 2006, t. 2, str. 285-291.
• K. Hoover, Causality in Macroeconomics, Cambridge 2010.
• K. Hoover, Economic Theory and Causal Inference [w:] U. Maki, Philosophy of Economics, Oxford 2012, str. 89-113.
• L. Fregel, Biotechnology: Concepts and Applications, Englewood Cliggs 1963.
• Ł. Hardt, Studia z realistycznej filozofii ekonomii, Warszawa 2013, str. 51.
• M. Madrak-Grochowska, M. Żurek, Testowanie przyczynowości w wariancji między wybranymi indeksami rynków akcji na świecie, "Oeconomia Copernicona", nr 4, 2011, str. 5-25.
• M. Maziarz, A review of the Granger-causality fallacy, "The Journal of Philosophical Economics. Reflections of Economic and Social Issues", tom 8, nr 2, 2015, str. 2-21.
• M. Maziarz, Being Good (an Econometrician) is not Enough, "Studia Ekonomiczne", w prasie.
• N. Cartwright, Ceteris Paribus Laws and Socio-economic machines, "The Monist", tom 78, nr 3, 1995, str. 276-294.
• N. Cartwright, In favour of laws that are not ceteris paribus after all, "Erkentnis", tom 57, nr 3, str. 425-439.
• P. Krugman, The Excel Depression, The New York Times, http://www.nytimes.com/2013/04/19/opinion/krugman-theexcel-depression.html?_r=1, 18. kwietnia 2013, (dostęp: 4.03.2015).
• P. Suppes, A comparison of the meaning and uses of models in mathematics and the empirical sciences, P. Suppes Studies in the Methodology and Foundation of Science, Reidel Publishing, 1969, str. 10-23.
• R. Bhaskar, A Realist Theory of Science, London 2008.
• R. Conway i in., The impossibility of causality testing, "Agricultural Economics Research", tom 46, nr 3, 1984, str. 1-19.
• R. Lucas, Methods and problems in business cycle theory, "Journal of Money, Credit and Banking", tom 12, 1980, str.685-703.
• S. Demiralp, K. Hoover, Searching for the Causal Structure of a Vector Autoregression, "Oxford Bulletin of Economics and Statistics", tom 65, nr 1, 2003, str. 745-767.
• S. Empiryk, Zarysy Pirrońskie, AKME 1998, str. 128.
• S. Sarkar, J. Pfeifer, The Philosophy of Science: A-M, Taylor and Francis, 2006, str. 95.
• Th. Herndon, M. Ash, R. Pollin, Does High Public Debt Consistently Stifle Economic Growth? A Critique of Reinhart and Rogoff, "Cambridge Journal of Economics", tom 38, nr 2, 2014, str. 257-279.
• Tomasz z Akwinu, Kwestie dyskutowane o prawdzie, A. Aduszkiewicz, J. Ruszczyński, L. Kuczyński (tłum.), Warszawa 1998.
• U. Maki, Models are experiments, experiments are models, "Journal of Economic Methodology", tom 12, nr 2, 2005, str. 303-315.
• U. Maki, Preface, [w:] U. Maki (red.) Fact and Fiction in Economics: Models, Realism and Social Construction, Cambridge 2002, str. XV-XVI.
• Z. Roskal, Eksperyment MacDougalla w epistemicznym układzie odniesienia naturalizmu, P. Bylica, K. Kiljan, R. Piotrowski, D. Sagan, Filozofia - nauka - religia, Zielona Góra, 2015, s. 165-172.