Ewolucja poglądów na temat wartości od starożytności do współczesności

• Autorzy: Mirosław Bochenek

Warianty tytułu

The Evolution of Views on Values from Antiquity to the Present

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W literaturze pojęcie wartości pojawiło się dzięki Herodotowi w V w. p.n.e. Arystoteles wyodrębnił wartość użytkową i wartość wymienną oraz domagał się wymiany towarów o równych wartościach. Św. Tomasz z Akwinu twierdził, że wartość jest określana przez ilość pracy, koszty produkcji, potrzeby i dochody nabywców oraz ilość oferowanych do sprzedaży dóbr. R. Cantillon wskazał, że ceny rynkowe oscylują wokół wartości właściwej dóbr. Dla A.R.J. de Turgota potrzeby i możliwości nabywcze decydują o wartości ustalonej przez kontrahentów. G.F. Le Trosne uznał natomiast, że wartość właściwa determinowana jest przez wartość użytkową, koszty produkcji oraz obfitość rzeczy. A. Smith oraz D. Ricardo uczynili z wartości fundament systemu naukowego ekonomii. Prekursorzy kierunku subiektywno-marginalnego, a także autorzy rewolucji marginalnej, uzależnili z kolei wartość dóbr od subiektywnych odczuć jednostek zaspokajających swoje potrzeby. Propozycje V. Pareta, G.K. Cassela i W.M. Zawadzkiego, dotyczące wyrugowania kategorii wartości z ekonomii, stawiają przed współczesnymi ekonomistami zadanie poszukiwania i ewentualnego ustalenia na nowo źródła i miernika wartości dóbr i usług.(abstrakt oryginalny)

EN

In the literature, the concept of value appeared owing to Herodotus in the fifth century BC. Aristotle distinguished between value in use and exchange value, and demanded exchange of goods of equal value. St. Thomas Aquinas argued that value is determined by the amount of work, production costs, income needs of buyers, and the amount of goods offered for sale. R. Cantillon pointed out that market prices oscillate around the intrinsic value of goods. For A.R.J. de Turgot, purchasing needs and opportunities determine the value as set by contractors. G.F. Le Trosne acknowledged, however, that intrinsic value is determined by the value in use, production costs, and the abundance of goods. A. Smith and D. Ricardo considered value as the foundation of a scientific system of economics. In turn, the precursors of the subjective-marginal school and the authors of the marginal revolution made the value of goods conditional upon the subjective feelings of individuals whose needs are being met. The proposals of V. Pareto, G.K. Cassel, and W.M. Zawadzki were to displace the category of value from economics. They pose the task to contemporary economists of searching for and possibly establishing a new source and measure for the value of goods and services.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Teoria ekonomii; Wartość ekonomiczna; Filozofia ekonomii; Historia myśli ekonomicznej; Teoria wartości

EN

Economics; Economic theory; Economic value; Philosophy of economics; History of economic thought; Value theory

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 259
• Strony: 19--27

Twórcy

autor

Mirosław Bochenek

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Bibliografia

• Arystoteles (1982), Etyka Nikomachejska, PWN, Warszawa.
• Cantillon R. (1938), Ogólne rozważania nad naturalnymi prawami handlu, Nakładem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie - Skład Główny "Biblioteka Polska", Warszawa.
• Cassel G. (1927), Theoretische Sozialökonomie, 4, verbesserte und wesentlich erweiterte Auflage, A. Deichertsche Verlagsbuchhandlung Dr. Werner Scholl, Leipzig.
• Cassel G. (1929), Fundamental Thoughts in Economics, Ernest Benn, London.
• Condillac É.B. (1949), Handel i rząd w ich stosunku wzajemnym [w:] Wartość i cena. Wypisy z dzieł autorów polskich i obcych, Wydawnictwo Kazimierza Rutskiego, Warszawa-Łódź.
• Davanzati B. (1958), Wykład o pieniądzach [w:] E. Taylor, S. Zaleski (red.), Merkantylizm i początki szkoły klasycznej. Wybór pism ekonomicznych XVI i XVII wieku, PWN, Warszawa.
• Galiani F. (1932), O monecie [w:] J.S. Lewiński, Pieniądz, kredyt i ceny, Nakładem Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie, Warszawa.
• Herodot (2002), Dzieje, Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa.
• Jevons W.S. (1871), The Theory of Political Economy, Macmillan and Co., London, New York.
• Le Trosne (1949), O dochodzie społecznym w odniesieniu do wartości, obiegu, przemysłu oraz handlu zewnętrznego i wewnętrznego [w:] Wartość i cena. Wypisy z dzieł autorów polskich i obcych, Wydawnictwo Kazimierza Rutskiego, Warszawa-Łódź.
• Menger C. (1871), Grundsätze der Volkswirtschaftslehre, erster, allgemeiner Theil, Wilhelm Braumüller - K. K. Hof- und Universitäts-Buchhändler, Wien.
• Pareto V. (1896), Cours d'économie politique, tome premier, F. Rouge Éditeur - Pichon Libraire - Duncker & Humblot, Lausanne-Paris-Leipzig.
• Pareto V. (1909), Manuel d'économie politique, traduit sur l'édition italienne par A. Bonnet, V. Giard & E. Brière, Paris.
• Petty W. (1958), Traktat o podatkach i daninach [w:] E. Taylor, S. Zaleski (red.), Merkantylizm i początki szkoły klasycznej. Wybór pism ekonomicznych XVI i XVII wieku, PWN, Warszawa.
• Ricardo D. (1957), Zasady ekonomii politycznej i opodatkowania, PWN, Warszawa.
• Smith A. (2007), Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, t. 1, wyd. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Św. Tomasz z Akwinu (1970), Suma teologiczna, t. 18 - Sprawiedliwość, Nakładem Katolickiego Ośrodka Wydawniczego "VERITAS", London.
• Turgot A.R.J. (1927), O tworzeniu i podziale bogactw, wyd. 2, Nakład Gebethnera i Wolffa, Warszawa-Kraków-Lublin-Łódź-Paryż-Poznań-Wilno-Zakopane.
• Walras L. (1874), Éléments d'économie politique pure, ou théorie de la richesse sociale, Imprimerie L. Corbaz - Guillaumin - H. Georg, Lausane-Paris-Bale.
• Zawadzki W. (1925), O pojęciu wartości zamiennej, "Rocznik Prawniczy Wileński", rok 1.